واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: نقش سازنده عذر خواهى و عذر پذیرى
امام على (علیه السلام ) مى فرماید:اعقل الناس اعذرهم للناس 1 ؛ خردمندترین مردم كسى است كه عذر دیگران پیشتر پذیرد.ایـن كـه آدمى كارى كند كه ناچار شود، عذر بخواهد، خود یک نقص است . تا جایى كه ممكن اسـت آدمـى نـبـایـد دسـت بـه كـارى بـزنـد كـه نـاچـار بـه عـذر خـواهـى شـود ولو از آن جـا كـه انسان ممکن الخطا است هرگونه اشتباهى نسبت به دیگران ، یا نسبت به خداوند ممكن است از او سر بزند.گاه ممكن است فرزند در برابر پدر و مادر خطایى كند یا والدین نسبت به فرزند خویش یـا كـسـى نـسـبـت بـه همسر خود یا استاد نسبت به شاگرد یا شاگرد نسبت به استاد كه شایسته نبوده و موجب رنجش و ناخشنودى گردد.خـردمـنـدتـریـن راه بـراى جـبـران ، معذرت خواهى است كه البته همان اعتراف به خطا خود گونه اى عذر خواهى است .چنان كه مولا على (علیه السلام ) مى فرماید: الاقرار اعتذار 2؛ اقرار به گناه ، گونه اى عذر خواهى است .بـه هـرحـال ، خـطـا را پـذیـرفـتـن و از طـرف مـقـابـل عـذر خـواسـتـن ، كـمـال عـقـل و خـردمـنـدى اسـت ؛ چـنـان كـه عذر را پذیرفتن و خطا را نادیده گرفتن نیز از خردمندى است .امام على (علیه السلام ) فرمود: المعذره برهان العقل 3 ؛ عذر خواهى و عذر پذیرى دلیل بر خرد است .اعقل الناس اعذرهم للناس 4؛ خردمندترین مردم عذر پذیرترین آنان است .اذا جنیت فاعتذره 5؛ همان دم كه به گناه مى افتى ، عذر خواهى كن .نعم الشفیع الاعتذار 6 ؛ عذر خواهى ، خوب شفیعى است .اهـل بـیـت (عـلیـهم السلام ) در دعاهاى خویش به مردم آموخته اند كه در برابر خداوند عذر خـواهـى كـنـنـد و رحـمـت خـداونـد را بـه جـوش آورنـد؛ چـنـان كـه در دعـاى كمیل آمده است : و قد اتیتك معتذرا نادما ؛ و با حال پشیمانى به عذر خواهى آمده ام .بـنـابـر ایـن ، پس از اشتباه و خطا، بهترین راه جبران ، عذر خواهى است . ولى مهمتر از آن عـذر پـذیـرى است ، زیرا به گفته امام على (علیه السلام ) كسى كه عذر خواهى مى كند، همانند این است كه گناهى مرتكب نشده است .امام على (علیه السلام ) مى فرماید: اعقل الناس اعذرهم للناس؛ خردمندترین مردم كسى است كه عذر دیگران پیشتر پذیردما اذنب من اعتدر7 ؛ گویى گناه نكرده است كسى كه عذر بخواهد.شر الناس من لا یقبل العذر و لا یقبل الذنب 8 ؛ بدترین مردم كسى است كه عذر نپذیرد و از گناه نگذرد.ما اقبح العقوبه مع الاعتذار9 ؛ چه زشت است عقوبت كردن پس از عذر خواستن .عـذر پـذیـرى نـه تـنها از مقام انسان نمى كاهد، بلكه نشان بزرگوارى و بلندى روح و كمال او است .قبول عذر المجرم من مواجب الكرم و محاسن الشیم 10 ؛ پذیرفتن عذر گنهكار، نشان بزرگوارى و خلق و خوى زیبا است .من احسن الفضل قبول عذر الجانى 11؛ از نیكوترین فضیلت ها پذیرفتن عذر خطاكار است .نـكـتـه جـالب دیگرى است كه در این موضوع نباید از آن غفلت شود این كه پذیرفتن عذر گناه كار چنان مهم است كه حضرت امیر (علیه السلام ) فرمود: سعى كن عذر برادرت را بپذیرى و اگر مجرم عذرى نداشت یا عذرى نیاورد، خود براى او عذرى دست و پا كن و تا جایى كه مى توانى ، او را معذور بدارى .آرى ، از آن جـا كـه سـلامت جامعه و وحدت و صمیمیت میان افراد جامعه امرى ضرورى و مورد تـاكـیـد اسـلام اسـت ، تـا راه بـراى عـفـو و گذشت و محبت باز است و با عذر خواهى و عذر پـذیـرى مى توان از مجازات و سرزنش دورى نمود و كینه ها و عقده ها را كاهش داد، راه هاى دیگر عاقلانه نیست. منبع : زندگى موفق رازهاى خوب زیستن ، عباس رحیمىرهنما_گروه دین و اندیشه تبیان 1- غرر، ص 52..2- همان ، ج 2، ص 101.3- همان ، ص 447.4- همان ، ص 52.5- همان ، ص 695.6- غرر الحكم ، ص 447.7- همان ، ص 695.8- غرر الحكم .9- غرر الحكم ..10- غرر الحكم ..11- غرر الحكم .12- بحار، ج 74، ص 164.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 244]