واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آشنایی با آژانس بینالمللی انرژی اتمی
مناسبت هفتم مرداد ماه سالروز تاسیس سازمان بین المللی انرژی اتمی به معرفی این نهاد بین المللی می پردازیم:پیشنهاد تأسیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی را دوایت آیزنهاور رئیسجمهور آمریکا در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل که به سخنرانی اتم برای صلح معروف شد، مطرح کرد.بحرانهای سیاسی - منطقهای و بینالمللی پس از جنگ جهانی دوم و تداوم تلاش برای خلع سلاح هستهای و متوقف كردن مسابقه تسلیحاتی، موجب شد كنفرانسی مركب از 82كشور در سازمان ملل تشكیل و اساسنامه آژانس تصویب شود كه در نهایت آژانس بینالمللی انرژی اتمی در 29 ژوئن 1956 رسماً اعلام موجودیت كرد.در 14 نوامبر همان سال مجمع عمومی سازمانملل موافقتنامهای در مورد روابط و همكاری آژانس با كشورها به امضاء رساند و از آن پس بود كه آژانس به عنوان یك سازمان بینالمللی مستقل مسئولیت هدایت استفاده از انرژی اتمی را در رفاه بیشتر به عهده گرفت.اهداف آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر اساس اساسنامه آن: * ارتقاء كاربردهای صلح جویانه انرژی هستهای و عدم بكارگیری آن برای اهداف نظامی * اتخاذ هرگونه تدبیری جهت ارتقاء تحقیقات، توسعه و كاربرد عملی انرژی هسته ای برای مقاصد صلح جویانه * تهیه مواد، خدمات، تجهیزات، تأسیسات برای تحقیقات و توسعه و كاربرد عملی انرژی اتمی با توجه به نیازهای مناطق در حال توسعه جهان * ارتقاء مبادله اطلاعات علمی و فنی * تأسیس و اعمال پادمان برای تضمین این موضوع كه كمكهای هستهای یا حمایتهای آژانس در مقاصد نظامی بكارگرفته نشود * تأسیس یا تصویب استانداردهای ایمنی هستهایساختار و تشکیلات
آژانس بینالمللی انرژی اتمی دارای ارکان زیر است:1. کنفرانس عمومیکنفرانس عمومی، بالاترین رکن سازمان و مرجع تصمیم گیرنده است که سالی یک بار در مقر سازمان در وین تشکیل جلسه میدهد و با تقاضای شورای حکام یا اکثریت اعضا، اجلاسهای ویژه نیز برگزار میکند. کنفرانس، متشکل از نمایندگان تمام دولتهای عضو است و هر عضو در کنفرانس، دارای یک رأی است و تصمیمات با اکثریت آرا اتخاذ میشود؛ اما در مورد تصمیمات مالی، تغییرات و اصلاح اساسنامه و ترک عضویت، آرای دو سوم دولتهای متعهد ضروری است. طبق اساسنامه، کنفرانس عمومی، دارای اختیارات وسیعی در زمینه خط مشی و امور مالی و اداری سازمان است. انتخاب اعضای شورای حکام و بررسی گزارش سالانه این شورا، از وظایف کنفرانس است. کنفرانس، بودجه پیشنهاد شده شورای حکام و دبیر کل را مورد تصویب قرار میدهد. تصمیمگیری درباره هر گونه تغییر یا اصلاح اساسنامه و پذیرش عضو جدید، برعهده کنفرانس است. مسئولیت انتخاب دبیر کل آژانس به مدت چهار سال و تأیید و تصویب گزارشهای آژانس به سازمان ملل متحد نیز از وظایف دیگر کنفرانس است.2. شورای حکاماعضای شورای حکام از دو گروه انتصابی و انتخابی تشکیل شده که در آغاز تشکیل آژانس، تعداد آنها بالغ بر 25 عضو بوده است.الف) اعضای انتصابی؛ طبق مفاد اساسنامه، شورای حکام، ده عضو از میان پیشرفتهترین دولتهای عضو سازمان را از نظر تکنولوژی هستهای در هر منطقه4 انتخاب میکند که اعضای انتصابی شورای حکام محسوب میشوند.ب) اعضای انتخابی؛ کنفرانس عمومی، پانزده عضو انتخابی را از بین کشورهای عضو آژانس انتخاب میکند که به شورای حکام راه مییابند.با اصلاحیهای که کنفرانس عمومی در مورد ماده شش اساسنامه به تصویب رساند و در 1973م. لازمالاجرا شد، تعداد اعضای حکام، به 34 عضو افزایش یافت و ترکیب اعضای آن بدین ترتیب است که شورای حکام، سیزده عضو از میان پیشرفتهترین کشورها را برای یک سال خدمت در این شورا منصوب میکند. 21 عضو دیگر را نیز کنفرانس عمومی از میان دولتهای عضو برای خدمت دو ساله در شورای حکام برمیگزیند.اعضای انتخابی شورای حکام، از مناطق زیر هستند: پنج عضو از آمریکای لاتین، چهار عضو از اروپای غربی، سه عضو از اروپای شرقی، چهار عضو از آفریقا، دو عضو از خاورمیانه و جنوب آسیا، یک عضو از آسیای جنوب شرقی و پاسفیک و یک عضو از خاور دور و عضو دیگر، از آفریقا یا خاورمیانه و جنوب آسیا یا آسیای جنوب شرقی و پاسفیک. در 1984م. ماده شش اساسنامه اصلاح شد و تعداد اعضای شورای حکام، به 35 عضو افزایش یافت. این تغییر، مربوط به عضویت دولت چین در آژانس میشد؛ زیرا با توجه به پیشرفت قابل توجه در زمینه هستهای، این کشور نیز به عنوان عضو انتصابی در شورای حکام حضور یافت.شورای حکام، در سال، چندین بار تشکیل جلسه داده، امور محوله را زیر نظر کنفرانس عمومی انجام میدهد. هر یک از کشورهای عضو، در شورای حکام، دارای یک رأیاند؛ جز موارد مالی که به دو سوم آرای اعضا نیاز است. تمام تصمیمات با اکثریت ساده آغاز میشود. شورای حکام، برای انجام وظایف خود، میتواند بر حسب ضرورت، مبادرت به تشکیل کمیتههای تخصصی نماید.3.دبیرخانهدبیرخانه آژانس بینالمللی، از تعدادی کارمند و یک دبیرکل که در رأس آن قرار دارد، تشکیل شده است. دبیر کل، به پیشنهاد شورای حکام و با تأیید کنفرانس، برای یک دوره چهار ساله انتخاب میشود. دبیر کل، مسئولیت اداره امور جاری آژانس را زیر نظر شورا، بر عهده دارد و وظایفش را طبق مقرراتی که این شورا تعیین میکند، انجام میدهد. دبیرکل فعلی آژانس بینالمللی انرژی اتمی، محمد البرادعی مصری است که دارای دکترای حقوق بینالملل از دانشگاه نیویورک است و تجربه دو دهه کار در این آژانس را دارد. همچنین ریاست بازرسان این آژانس در عراق، بر عهده هانس بلیکس سوئدی بوده که دارای دکترای حقوق بینالملل و روابط بینالملل است و سالها قبل از البرادعی، عهدهدار پست ریاست این سازمان بوده است. او به علت دقت و صداقت در بازرسیهای خود در عراق، مورد بیمهری آمریکا قرار گرفت. وی چندی پیش با صراحت اعلام کرد که عراق در مقابله با سربازان غربی، از تسلیحات کشتار جمعی استفاده نکرده، بلکه سربازان آمریکایی در عراق، از اورانیوم ضعیف شده استفاده کردهاند.
فعالیتهای آژانسبا توجه به این هدفها، آژانس باید فعالیتهای خود را بر اساس اصولی که به صلح و امنیت جهانی کمک میکند، استوار سازد؛ بدین منظور، نظامهای کنترل، برای اطمینان از کاربرد مواد اتمی در مصارف صلحآمیز، ایجاد کرده است و علاوه بر ارائه گزارش به مجمع عمومی، در صورت لزوم، شورای امنیت را به عنوان رکنی که مسئولیت حفظ صلح و امنیت بینالمللی را بر عهده دارد، در جریان اقدامات و نحوه فعالیت خود قرار میدهد. آژانس به عنوان یک واسطه در تهیه مواد، خدمات، تجهیزات، تسهیلات، مبادله اطلاعات علمی و فنی با کشورها و آموزش دانشمندان و کارشناسان کشورهای عضو، عمل میکند. همچنین با اتخاذ تدابیر مناسب و ایجاد ساز و کارهای مراقبتی، در جهت مقابله با سوء استفاده از کمکهای ارائه شده از سوی آژانس برای هدفهای نظامی، تلاش میکند.از مهمترین اقدامات آژانس، برنامه کمکهای فنی برای ارتقای انتقال مهارتها، تکنولوژی و فراهم آوردن آموزش برای کشورهای عضو است و در این باره سعی مینماید تا کشورهای جهان سوم را بیشتر مورد توجه قرار دهد. تمهیدات حفاظتی مربوط به پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی. این فعالیتهای حفاظتی، از مفهومی جدید در حقوق بینالملل برخوردار است و یکی از مهمترین نیز به آژانس محول شده است. وظایف آژانس بینالمللی انرژی اتمی را تشکیل میدهد. هدف از این حفاظتها، مساعدت به دولتها در رعایت تعهدات بینالمللی در ممانعت از افزایش بیشتر سلاحهای هستهای است.در حال حاضر، تعداد زیادی از موءسسات هستهای و ارگانهای دیگر، تحت مراقبت آژانس قرار دارند. این مراقبت، تقریباً شامل 95 درصد امکانات و مواد هستهای جهان است و امکانات پنج دولتی که دارای سلاح هستهایاند، از این مراقبت استثنا شده است. مسئولیت آژانس بینالمللی انرژی اتمی در زمینه ایمنی هستهای، به تناسب برنامههای نیروی هستهای گسترش یافته و توجه عمومی نیز بر جنبههای ایمنی متمرکز شده و افزایش یافته است. مژده اصولیبخش دانش و فناوری
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 246]