تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820780348
آيين هاي نوروز در آذربايجان غربي
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به اعتقاد پژوهشگران مسايل اجتماعي، نوروز آيين خجسته اي است كه از ديرباز تاكنون، ايرانيان را ازهر نسل، مذهب و از هر قوميتي، خارج از محدوده زمان و مكان به هم پيوند داده و مي دهد و زمينه مشاركت را در پديده هاي اجتماعي فراهم مي كند. مردم آذربايجان غربي در گذشته آيين هاي زيادي براي استقبال از نوروز كهن داشتند كه امروز برخي از آنها از حافظه مردم اين سامان پاك شده و برخي نيز در آستانه فراموشي است. يكي از رسم هاي زيباي ايام نوروز در آذربايجان غربي به گفته پدران و پيران اين منطقه رسم تكم چي ها بوده كه اكنون به طور كلي به فراموشي سپرده شده است. چند روز مانده به عيد، تكم چي به طور نمادين، تكم (بز ساخته شده از چوب) را در كوچه هاي روستاها و شهرها مي چرخاند و درحالي كه اشعاري به زبان تركي و با صداي دلنشين مي خواند، نويد آمدن عيد را مي داد و پاداش خود را از مردم مي گرفت. غوغا و ولوله كودكان و نوجوانان پيرامون تكم چي ها جنب و جوش خاصي به اين آيين مي داد. بوي نوروز و نويد آمدنش را به نوعي مي توان از تكاپو و شور و شوق زنان براي تميز كردن خانه و خريدهاي نوروزي استشمام كرد. در آذربايجان غربي از اواسط اسفندماه، گرد و غبار يك ساله در آيين خانه تكاني زدوده شده و محيط رنگ و بوي تازه اي به خود مي گيرد. اين رسم كه در منطقه به هيس آلماق موسوم است آن چنان در يكي دو هفته مانده به عيد فراگير مي شود كه گاهي مشكل كمبود و قطع آب آشاميدني شهري را درپي دارد. از ميان تمام مراسم باقيمانده آيين گسترده چهارشنبه آخر سال به عنوان يكي از رسوم نوروزي هنوز با حال و هواي ديگري كه نشان از تغييرات محيطي و زماني مي دهد، در جاي جاي اين استان رايج است. آيين چهارشنبه كه نمادي از دوستي، الفت، صميميت و نماد چهار فصل سال و عناصر چهارگانه طبيعت است با رخنه برخي موارد غيرسنتي به چهارشنبه پرخطري مبدل شده كه همه ساله آثار اين خطرات، جان باختن تعدادي از جوانان و زخمي و بستري شدن تعدادي از آنها به علت استفاده از مواد آتش زا و مواد منفجره است. مردم آذربايجان غربي در گذشته نه چندان دور قبل از فرا رسيدن نوروز با برپايي مراسمي ويژه به استقبال فصل زيباي بهار مي رفتند كه آيين چهارشنبه آخر سال از مهم ترين اين مراسم به شمار مي رفته است. چهارشنبه سوري نام رايج و آييني بود از مراسم ديرين در بين مردم ايران زمين و آذربايجان غربي كه هدف تمامي مراسم آن دور كردن پليدي ها بود و با استفاده از نمادهاي چهارگانه آب و آتش و خاك و هوا اجرا مي شد. در منطقه آذربايجان غربي چهارشنبه سوري موسوم به ايليين آخير چارشنبه سي (چهارشنبه آخر سال) است كه وجود واژه آخر در اين تركيب نشان مي دهد مردم آذربايجان در اسفند ماه چهارشنبه هاي ديگري را نيز جشن مي گرفتند كه امروزه اين رسم تقريبا به فراموشي كامل سپرده شده است. با رسيدن ماه اسفند مردم مناطق شهري و روستايي آذربايجان غربي خود را مهياي استقبال از سال نو مي كردند كه اين پيشواز در عنوان اين ماه نيز مستتر است. مردم آذربايجان غربي هنوز هم اسفندماه را با عنوان بايرام آيئي (ماه عيد) مي خوانند. مطابق سنت هاي كهن و قديمي مردم آذربايجان غربي هفته اول اسفند ماه را چيله قووان يعني هفته اي كه چله زمستان را فراري مي دهد يا يالانچي چارشنبه ( چهارشنبه دروغين) مي ناميدند و در اين روز با برپايي آيين هايي، اتمام فصل زمستان را جشن مي گرفتند. در گذشته آذربايجان، چهارشنبه هفته دوم اسفند ماه موسوم به كوله چارشنبه يعني چهارشنبه كوتاه بود و سومين چهارشنبه نيز موشتولوقچي چارشنبه ( چهارشنبه پيام آور) يا قره چارشنبه ( چهارشنبه سياه يا بزرگ) يا خبرچي چارشنبه نام داشت. در مطالعات مردم شناسي انجام گرفته هر كدام از اين چهار چهارشنبه ماه اسفند، نمادي از عناصر چهارگانه يعني آب، خاك، باد و آتش بودند كه با طبيعت كشاورزي منطقه آذربايجان غربي نيز سنخيت دارد و مردم نيز هر كدام از اين چهارشنبه ها را به نوعي با آيين هايي خاص گرامي مي داشتند. همچنين نامگذاري چهار چهارشنبه موجود در اسفند ماه به نوعي با رنگ هاي طبيعت نيز ارتباط دارد كه رنگ هاي سفيد، خاكستري، سياه و سرخ از آن متبلور است. آنچه امروزه از اين چهارشنبه ها باقي مانده رسم آتش روشن كردن و پريدن از روي شعله هاي آتش و خواندن سرودها و اشعاري به هنگام اجراي اين آيين است. آتيل باتيل چارشنبه - باختيم آچيل چارشنبه ( بپر و بيفت چهارشنبه -- بخت به من روي آور چهارشنبه) و درديم، بلام بو اوددا قالسين - باش آغريم، ديش آغريم بوردا قالسين (درد و بلايم در اين آتش بماند - سر دردم، دندان دردم در اينجا بماند) از جمله مطالبي است كه در موقع پريدن از روي آتش بر زبان افراد جاري مي شود. خريد چهارشنبه آخر سال نيز از رسوم اين روز خاص در آذربايجان غربي است، از جمله وسايلي كه شب چهارشنبه خريده مي شود آئينه است كه مظهر صميميت و يكرنگي است و كوزه كه آب را در خود جاي مي دهد و مظهر پاكي است و نيز اسپند براي دفع چشم زخم كاربرد دارد. در بعضي خانه‌هاي روستايي آذربايجان غربي، رسم است كه اسپند دود كرده در دو طرف در خانه مي ريزند تا اهل خانه از چشم حسود و بيگانه در امان باشند. در برخي دهات منطقه هنوز رسم رفتن به سر چشمه و آب تازه آوردن باقي است. در گذشته نه چندان دور براي اين روز مردم لباس هاي تميز و نو خود را مي پوشيدند و كوزه اي كه در بين اقلام خريد چهارشنبه قرار داشت را پر از آب تازه مي كردند و گاهي چاي صبحانه روز چهارشنبه شان از همان آب تهيه مي شد. از مراسم ديگر در آذربايجان غربي تخم‌مرغ شكني است. تخم‌مرغ‌ها را در پوست پياز مي‌پختند تا رنگ بگيرد و آن را در بين كودكان به عنوان سوغاتي چهارشنبه توزيع مي كردند. مراسم شال‌اندازي سنت و آييني است كه يواش يواش از زندگي شهري خارج مي شود ولي هنوز در بيشتر مناطق روستايي آذربايجان غربي معمول است. امروزه، پيشرفت تكنولوژي و فرهنگ شهرنشيني اين رسم زيبا را آرام آرام به محاق فراموشي مي سپارد. شال اندازي در آذربايجان غربي، مبتني بر شيوه اي بود و آيين آن چنين بوده است كه بعد از مراسم آتش افروختن در چهارشنبه، جوانان بر بام خانه خويشان و همسايگان رفته و دستمالي را از پنجره و در روستاها از روزنه بام‌ها به درون آويزان مي‌كردند و صاحبخانه دستمال را از آجيل و ميوه و ساير هدايا پر مي‌كرد و مي گفت: چك الله مطلبين وئرسين ... يعني : بكش؛ خداوند مرادت را بدهد از مراسم بسيار قديم آخرين چهارشنبه سال، مراسم بخت گشايي بود، هرچند كه امروزه همسرگزيني با روش‌هاي مدرن و تلفني و اينترنتي و ساير شيوه ها مرسوم شده است، اما ياد‌آوري اين سنت خالي از لطف نيست. مراسم بخت گشايي شامل گره زدن دستمال يا چارقد بود بدين ترتيب كه دختران دم بخت گره اي به دستمال يا چارقد خود مي‌زدند و از اولين رهگذر مي خواستند تا به اميد باز شدن گره از كارشان، گره را بگشايد. بيرون رفتن از خانه در صبح روز چهارشنبه آخر سال و پركردن كوزه آب از مراسم مرسوم بخت‌گشايي بود. فالگيري از مراسمي بود در روز چهارشنبه، كه مردم تفالي مي زدند بر سالي كه در راه بود. در آذربايجان غربي همچنين يكي از مراسم فالگيري، مراسم فالگوش ايستادن بوده است. اين رسم كه بيشتر از سوي زنان خانه انجام مي گرفت بدين صورت بود كه در مكاني كه ديده نشوند مي ايستادند و كليدي زير پاي خود نهاده و به سخنان رهگذران گوش مي دادند و تفال مي زدند. از مراسم ديگر، خريد آجيل چهارشنبه‌سوري است كه هنوز هم در آذربايجان غربي به نام يئدي لوين به معني آجيل هفت رنگ يا چارشنبه يئميشي معروف است. تزيين سفره هفت سين و آماده كردن سبزه نوروزي از ديگر رسومي است كه در آذربايجان غربي همچنان رايج است. سفره هفت سين در مناطق روستايي آذربايجان غربي چندان مرسوم نبوده و به جاي آن سفره عيد در خانه ها گسترده مي شد و افرادي كه براي عيد ديدني به آن خانه مي آمدند در آن سفره مي نشستند و پذيرايي مي شدند. سبزه روياندن كه معمولا از گندم، عدس، جو و ساير روييدني ها انجام مي گرفت يكي دو هفته مانده به عيد به وسيله زنان خانواده مهيا مي شد و اين سبزه در خانه به عنوان مظهر رويش و سرسبزي باقي مي ماند و در سيزدهم نوروز به دامان طبيعت يا در آب روان رها مي شد. ماندن سبزه عيد در خانه بعد از سيزده بدر در افواه مردم شگون ندارد و به نوعي مي توان گفت كه رها كردن سبزه نوروزي در آب روان به معناي جريان زندگي و حيات دوباره جانداران است. مردم آذربايجان غربي، در جريان عيد و شادي، آيين هاي ديني و مذهبي را فراموش نكرده اند، هنوز در جاي جاي آذربايجان غربي، رسم گرفتن اولين دريافتي، به عنوان بركت سال از بين صفحات قرآن كريم رايج است. قبل از تحويل سال نو، پدر و يا بزرگ خانه به تعداد افراد خانوار اسكناس هايي را در درون صفحات قرآن مجيد قرار مي دهند و با تحويل سال و خواندن دعاي تحويل سال، افراد خانه اولين دريافت نقدي خود را در سال جديد از قرآن كريم مي گيرند و اعتقاد دارند اين به كارشان در سال جديد بركت مي دهد. مردم آذربايجان غربي براي اينكه ياد و خاطره از دنيا رفتگان را نيز گرامي بدارند و تسلي خاطري از بازماندگان كنند نيز رسم و آيين خاصي دارند. در آذربايجان غربي، افرادي كه عزيزي را از دست داده اند عيد نوروز براي آنها با عنوان قره بايرام (عيد سياه) نام گرفته است. مردم آذربايجان غربي هنوز براي گراميداشت ياد و خاطره درگذشتگان خود، يكي دو روز قبل از تحويل سال نو به سر مزار عزيزان درگذشته خود مي روند كه از اين آيين با عنوان عارافا نام برده مي شود. بعد از تحويل سال نو، ديد و بازديد از بزرگان خانواده و اعضاي فاميل از رسوم مردم آذربايجان غربي است كه چند روز اول عيد در مناطق شهري و روستايي استان به اين امر اختصاص مي يابد. مراسم عيد نوروز با آيين سيزده بدر پايان مي يابد كه در اين روز مردم به خارج از شهرها مي روند و اين روز را در دامن طبيعت سپري مي كنند. صاحب نظران فرهنگي در آذربايجان غربي مي گويند: با برنامه ريزي و ياد‌آوري سنت‌هاي ديرين و جاي گرفتن آنها در ميان دانش آموزان و دانشجويان و نسل جوان مي توان در ايجاد زمينه هاي شادي و همراهي اجتماعي موثر واقع شد. بنا به اين اعتقاد، با هدايت و رواج دادن مراسم زيبا و خالي از خطر آخرين چهارشنبه سال در مراكز و مجتمع هاي فرهنگي و هنري، بار ديگر مي توان سنت‌هاي اصيل نوروزي را زنده كرد تا ديگر صداي ترقه و فشفشه و بمب هاي دست ساز دل و جانمان را آزار ندهد و فرزندان اين خاك و بوم، رسوم و سنت هاي ديرينه شان را در عصر تكنولوژي و اينترنت پاس بدارند. گزارش از جواد زاهدي 581/587
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1485]
-
گوناگون
پربازدیدترینها