واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: دوشنبه ۳ فروردین ۱۳۹۴ - ۱۱:۱۵
صنایعدستی قم گویای اصالت هنر اسلامی و ایرانی است، هنرهای سنتی و صنایعدستی همچون سایر نواحی ایران از دیرباز با توجه به شرایط خاص جغرافیایی در میان مردم قم رایج بوده است. گرچه نقوشی که روی این صنایع به کار برده میشود جنبهی تزئینی آنها اساسی است، اما برای سازندگان و کسانی که آنها را به کار میبرند، بسیار بیش از تزئین اهمیت داشته است. هنرمندان با حفظ اصالتهای بومی به حفظ و اشاعه این صنعت اصیل پرداخته و سعی بر این بوده است که با افزایش کیفیت جنس و طرحها و مصرفی کردن محصولات در سطح شهرها علاوه بر مصرف روستایی و بومی آن، گامهای مفیدی برداشته شود. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقهی قم، مهمترین هنرها در قم شامل قالیبافی، سفالگری، منبتکاری، کاشیکاری، کاشیتراشی، آجرتراشی، حجاری، تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، معرق ساقه گندم، چاقوسازی، بافتههای سنتی و چلنگری(آهنگری سبک و ساخت قطعات آهنی کوچک) و... است. اگرچه در نیم قرن اخیر برخی هنرها افول یافته و تا حدودی به دست فراموشی سپرده شده اما همچنان صنایعدستی شاخص استان قم قالیبافی، خرمهره، منبت کاری و... است که شناسنامهای با هویت برای فرهنگ و هنر این استان بشمار میرود. قالیهای قم با طرحهای سنتی و ابتکاری اغلب از جنس ابریشم در ابعاد مختلف برگرفته از شهر قم بهعنوان شهری زیارتی است بافته میشود. هرچند صنعت قالیبافی از دیرباز میان عشایر و روستائیان قم رایج بوده اما سابقهی قالیبافی در قم با شیوهی فعلی به اواخر دههی دوم قرن بیستم میلادی یعنی حدود 80 سال پیش میرسد در واقع در زمانی که تجار کاشان دارهای قالی را بدانجا برده و کار را در مقیاسی محدود آغاز کردند و هنوز بیست سالی از آن نگذشته بود که قالیبافی در قم با ابعادی تجارتی بهصورت پیشرفته و قابل ملاحظهای ادامه راه داد. این صنعت بهسرعت در قم رایج شد و بهتدریج در روستاهای اطراف نیز گسترش یافت با این حال صنعت قالیبافی در میان عشایر شاهسون منطقه از قبل به شیوه ذهنی بافی معمول بوده است. قال های قم ابتدا از پشمهای نه چندان ظریف وارد بازار میشد که در سالهای قبل تحولی شگرف در این صنعت ایجاد شد و هنرمندان با مهارت خاصی این هنر را به حد تکامل رساندند و فرشهای تمام ابریشمی وارد بازار شد. طرحهای قالی در قم از تنوع و گستردگی خاصی برخوردار است، نقشههای قالیهای قدیمی قم را طرحهای مشهور به لچک و ترنج، شاه عباسی، محرمات، محرابی و شکارگاه تشکیل میدادند. این طرحها با اقتباس از نقشههای کاشان و اصفهان تهیه میشد که با خلاقیت هنرمندان قمی این طرحها نیز متحول شد. سفالگری قم اگرچه رونق گذشته خود را از دست داده و امروزه تنها کارگاههای محدودی با کار در زمینهی ساخت ظروف سفالی بهویژه خرمهره فعال میباشد اما همچنان اصالت ایرانی و اسلامی هنر قم را به نمایش میگذارد. از آن جایی که شهر قم بهعنوان یکی از شهرهای مذهبی در کشور شناخته میشود فروش انگشتر و تسبیح در قم رونق فراوانی دارد که از همینرو نیز تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در قم رایج است. هنر تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی به معنای تراشیدن کانیهایی همچون کبالت، عقیق، زمرد و یشم توسط دستگاههای ویژه است که بر روی این سنگها حکاکیهای زیبای اسلامی انجام میشود. منبت از هنرهای مرسوم در قم است که به معنای کنده کاری خاص همراه با خلل و فرج روی چوب میباشد که در ایران سابقهای دیرینه دارد. قم یکی از عمدهترین مراکز منبتکاری در ایران بشمار میرود که کارگاههای فراوانی این هنر اصیل را به ثمر مینشانند، هنرمندان قمی بیشتر در تولید و طراحی منبتکاری اشیای تزئینی و تشریفاتی همچون منبتکاری مبلهای استیل فعالیت دارند. قم بهعلت نزدیکی به تهران یکی از مراکز عمده در منبتکاری ایران بشمار میرود که در آن منبتکاران قمی در هنر هود بیشتر از نقوش اصیل شامل طرحهای اسلیمی و ختایی یا گل و بوته استفاده میکنند. رنگرزی یکی از هنرهای متداول در قم است عمده قالیهای قم از رنگهای روشن همچون سفید، عاجی، کرم و زرد شناخته میشود که در این زمینه کارگاههای رنگرزی در قم از دیر باز فعالیت داشتهاند. این کارگاهها سابقاً همهی رنگهای مورد نیاز را از گیاهان طبیعی رنگزای اقتباس میکردند اما در سالهای اخیر استفاده از رنگهای شیمیایی نیز در قم متداول شد. عمده گیاهان رنگزای شامل پوست انار، پوست گردو، برگ مو، کاه، سماق، نیل، روناس، اسپرک، قرمز دانه، و... است. مهره و خر مهرهسازی از صنایعدستی در قم بشمار میرود که با رنگ آبی فیروزهای روشن بر چهارپایان گران قیمت و یا برای دفع چشم زخم بر کودکان آویزان میکردند. این آثار در مقابر ایرانی از هزاره نخست تا دوره ساسانی دیده میشود و پیکرهها و نظر قربانیهای کنده کاری شده نیز در روزگاران هخامنشی و اشکانی رواج داشته است. نام دیگر خرمهره کوسوجی است که در گذشته بر کلاه کودکان میدوختند. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]