محبوبترینها
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798407543
یادداشت/ وحیده احمدی تبیین گفتمان فرهنگی و سیاسی مقام معظم رهبری
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/ وحیده احمدی
تبیین گفتمان فرهنگی و سیاسی مقام معظم رهبری
حضرت آیتالله خامنهای بارها گوشزد کرده‌اند که دشمنان نظام اسلامی ایران پس از شکست متوالی در براندازی نظام، ملت و فرهنگ غنی و اسلامی آن را نشانه گرفته‌اند و لذا توجه به گفتمان فرهنگی معظم‌له یکی از واجبات در راستای آگاهی و ارتقای بینش سطوح مختلف جامعه به شمار می‌آید.
گروه سیاسی خبرگزاری فارس، برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های مناسب در راستای پیشرفت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، تنها با رجوع به اهداف و آرمان‌های واقعی نهفته در ارزش‌های والای انقلاب اسلامی ممکن خواهد بود. ارزش‌های بی‌بدیلی که در اندیشه‌های حضرت آیت الله خامنهای به صورت یک کل منسجم و یک پارچه وجود دارد و ایشان همواره بر آنها به عنوان خطوط راهبردی و هادی جامعه تأکید دارند. بر این مبنا اندیشه و سیره مقام معظم رهبری بعنوان یک کل منسجم و واحد در افق‌های بلند مدت خود نقاط روشنی را در خطابه‌ها و فرمایشات خود متناسب با شرایط و مقتضیات سیاسی- اجتماعی دنبال میکنند. یکی از مهمترین بخش‌های اندیشه مقام معظم رهبری، وجوه فرهنگی در این کل منسجم و واحد است. موضوع فرهنگ از موضوعات بسیار مهم و چالشی در طول تاریخ بوده است و نقش آن به صورت روزافزونی در ابعاد مختلف جامعه بشری بیشتر و تاثیرگذارتر میشود. توجه مقام معظم رهبری به فرهنگ در ارتباط مستقیم با ارزش‌ها و آرمان‌های اصلی پدید آورنده انقلاب اسلامی است. ارزش‌هایی برآمده از فرهنگ ایرانی- اسلامی جامعه ایرانی که در نهایت به دنبال آفرینش زندگی سربلند ملی متناسب با خواست‌های دینی مردم مسلمان ایران است. در واقع انقلاب اسلامی، انقلابی است که بیش از همه به مسئله فرهنگ توجه و تاکید ویژه دارد و به این دلیل رهبری انقلاب در طول سال‌های بعد از پیروزی به صورت مستمر بر مسئله تقویت فرهنگ و زیرساخت‌های فرهنگ اسلامی در کشور و همچنین مقابله با فرهنگ‌های ضد دینی و مقابله با تهاجم فرهنگی تاکید کرده‌اند. جایگاه فرهنگ در نگاه ایشان به گونه‌ای است که ایشان آن را با سرنوشت اجتماعی ملت‌ها گره خورده میدانند و میفرمایند: «فرهنگ شکل‌دهنده به ذهن و رفتار عمومی جامعه است. اندیشیدن و تصمیم‌گیری جامعه بر اساس فرهنگی است که بر ذهن آنها حاکم است.» از این رو در اندیشه ایشان فرهنگ مسیری است که می‌توان از قِبَل آن، نه تنها آرمان‌های سیاسی بلکه خطوط اصلی اقتصادی را نیز تعیین کرد. به عبارت دیگر در نگاه ایشان فرهنگ، سیاست و اقتصاد به مثابه شبکه‌ای در هم تنیده، نظام جمهوری اسلامی را به سوی جامعه برتر هدایت میکند. بنابراین تبیین نقش فرهنگ در اندیشه و کلام مقام معظم رهبری، گفتمان ایشان در عرصه سیاسی را نیز مشخص میسازد. بر این اساس این مقاله در دو بخش به تبیین گفتمان فرهنگی و سیاسی رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای می‌پردازد. در بخش اول گفتمان فرهنگی ایشان و مراحل تکوین و تکامل این گفتمان بررسی شده و در بخش دوم با تأکید بر نقش فرهنگ، دیدگاه معظم له در رابطه با سیاست و فرهنگ تبیین خواهد شد. الف) مراحل تکوین و تکامل فرهنگ در گفتمان مقام معظم رهبری در گفتمان حضرت آیت الله خامنه ای، تأکید بر فرهنگ از آغاز تصدی رهبری ایشان بر نظام جمهوری اسلامی ایران تا کنون همواره تداوم داشته است. ایشان در تعریف فرهنگ میفرمایند: « فرهنگ یعنی باورهای مردم، ایمان مردم، عادات مردم، آن چیزهایی که مردم در زندگی روزمره با آن سر و کار دائمی دارند و الهام‌بخش مردم در حرکات و اعمال آنها است.» (1393/01/01) مقام معظم رهبری فرهنگ را به مثابه هوایی که انسان ناگزیر است در هر شرایطی تنفس کند، تعریف کرده و می فرمایند: «چون فرهنگ، به معنای هوایی است که ما تنفّس می‌کنیم؛ شما ناچار هوا را تنفّس میکنید، چه بخواهید، چه نخواهید؛ اگر این هوا تمیز باشد، آثاری دارد در بدن شما؛ اگر این هوا کثیف باشد، آثار دیگری دارد. فرهنگ یک کشور مثل هوا است..»(همان) اما تأکید ایشان به فراخور شرایط اجتماعی و سیاسی و بستر جامعه و در نتیجه دغدغه‌های رهبری در مورد پیشرفت و جامعه برتر، در قالب مفاهیم مختلف متجلی شده است. نکته مهم اینکه، این مفاهیم را نباید اصطلاحات و مترادف‌های لفظی و ادبی صرف دانست بلکه هر کدام از آنها دارای پیشینه، بار معنایی، بستر و شرایط منحصر به فرد خود است. با توجه به این نکته، می‌توان مهمترین طبقه بندی فرهنگ در گفتمان ایشان را در مقولههای تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، ناتوی فرهنگی، رخنه فرهنگی و مهندسی فرهنگی دنبال کرد. در ادامه معنا و هدف نهفته در هر کدام از این مقولههای مهم بررسی میشود. 1-تهاجم فرهنگی؛ پروژه پسا نظامی دشمن حضرت آیت الله خامنهای از آغاز دهه 1370 این مسئله مهم را که دشمن، فرهنگ ملت ایران را که بر محور اعتقادات دینی و آداب و رسوم اسلامی-ایرانی بنا نهاده شده، هدف قرار داده است، مورد تأکید قرار دادند. تهاجم فرهنگی به عنوان اولین مرحله در گفتمان فرهنگی مقام معظم رهبری دارای ویژگیهای زیر است: -شکست نظامی و شروع پروژه جنگ فرهنگی -هویت زدایی از ملت به ویژه نسل جوان -فرهنگ سازی تدریجی و ممتد پدافند تهاجم فرهنگی مقام معظم رهبری هدف اصلی تهاجم فرهنگی را هویت زدایی و مرگ انگیزه و تلاش فعالانه برای پیشرفت آرمان‌های انقلابی در نسل جوان تعریف کرده و خاطر نشان میکنند: « تهاجم فرهنگی، به مقصود بی‌اعتقاد کردن نسل نو انجام می‌گیرد؛ هم بی‌اعتقاد کردن به دین، هم بی‌اعتقاد کردن به اصول انقلابی و آن تفکر فعالی که امروز استکبار از آن می‌ترسد و قلمرو قدرت‌های استکباری را به خطر می‌اندازد».) 10/25/1370) ایشان با توجه به شکست دشمن در پروژه سقوط دولت جمهوری اسلامی ایران و شروع پروژه جنگ از راه فرهنگ، فرمودند: «چند سال قبل از این در زمان حیات امام بزرگوار بود این قضیه، یکی از وزرای رئیس جمهور وقت آمریکا علناً، صریحاً، در مقابل چشم خبرنگارها گفت که ما باید ریشه‌ی ملت ایران را بکنیم. ببینید چه قدر این حرف ابلهانه است، ریشه‌ی ملت ایران! توی همه‌ی دنیا پخش شد. قضیه‌ی اینها قضیه‌ی ملت است، نه فقط قضیه‌ی دولت. ریشه‌ی ملت ایران. خب معلوم است که ریشه‌ی یک ملت آن روز چهل پنجاه میلیونی را که نمی‌شد کند که همه را از بین برد. معنایش این بود که ملت را بی‌ریشه کنیم، فرهنگ این ملت را بگیریم. آن چیزهایی را از این ملت بگیریم که آنها را وادار میکند به این ایستادگی و مقاومت.» 14/8/1386) حضرت آیت الله خامنهای به این منظور که مصداق و تعریف دقیق تهاجم فرهنگی را از منظر خویش بیان کرده و ابهامات را رفع کنند، تأکید میکنند: «عدّه‌ای خیال کرده‌اند که وقتی ما به تهاجم فرهنگی غرب حمله می‌کنیم، فقط مسأله‌مان این‌است که یک نفر در خیابان حجابش را درست رعایت نکرده است. مردم بحمداللَّه حجابشان را رعایت میکنند؛ الّا افرادی قلیل. مسأله اینها نیست. این، فرعی است. اصل قضیه آن است که داخل خانه‌هاست و از مجامع جوانان سرچشمه می‌گیرد و دشمنان آن‌جا کار میکنند. آن‌که آشکار نیست، آن‌که پنهان است، خطر آن‌جاست. جوانان ما شهوات را دور انداختند، راحتی و لذّت را دور انداختند؛ رفتند در میدان مبارزه و توانستند دشمن را به زانو درآورند. حال دشمن از جوانان ما انتقامش را می‌گیرد. انتقامش چیست؟ انتقام دشمن این است که جوانان ما را به لذّات و شهوات سرگرم کند. پول خرج میکنند، عکس مبتذل چاپ میکنند و مجّانی بین جوانان منتشر میکنند. ویدئو درست میکنند و فیلم‌های مهیّج شهوت را مجّانی به این و آن می‌دهند که نگاه کنند. البته، یک‌عدّه از این طریق، پول هم دست می‌آورند؛ اما آنهایی که سرمایه‌گذاری میکنند، برای پول، سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. می‌توانند آنها را در کشورهای دیگر، آزادانه پخش کنند و پول به‌دست آورند. این‌جا می‌خواهند نسل جوان را ضایع و نابود کنند.»( 23/1/1378) ایشان در همین راستا در یک جمله آنچه را که دغدغه خود از بحث تهاجم فرهنگی بود، ابراز می‌دارند: « تهاجم فرهنگی دشمن ذهن مردم را عوض میکند؛ از راه اسلام منصرف کرده و از مبارزه ناامید میسازد.»( همان) معظم له نه تنها مشکل و درد را در آن زمان مشخص میسازند، درمان آن را نیز یک پدافند عمیق مبتنی بر فرهنگ سازی و مبارزه طولانی و ممتد دانسته و میفرمایند: « حال وظیفه ما چیست؟ من می‌گویم وظیفه معلّم و فرهنگی و دانش‌آموز - که اینها در مرکز دایره قرار دارند - و همچنین همه کسانی‌که با امور فرهنگی کشور سر و کار دارند، یک جهاد و مبارزه طولانی است... ساختنِ انسان‌هایِ مسلمان، مؤمن، متدیّن و سالم از لحاظ روحی و اعتقادی. ساختنِ جوانی که بتواند با دست‌های نیرومند خود، چرخ مملکت را بگرداند و این، بزرگترین کار است.» (همان) اگر چه حضرت آیت الله خامنهای از همان دهه 1370 با دور اندیشی و تدبیر این معضل مهم جامعه را تشخیص دادند، اما مسئله تهاجم فرهنگی، به جای تبیین دقیق و دستیابی به راهکارهای راهبردی و پیشگیرانه دچار مباحث تئوریک صرف، بدون توجه به راهکار و راهحل‌های عملی شد. مقام معظم رهبری با استناد به این مسئله، به این نکته که در تبیین «تهاجم فرهنگی» باید از بازی‌های لفظی که موجب انحراف و عدم تمرکز بر مسئله اصلی میشود، تأکید کرده و فرمودند: «در باب تهاجم فرهنگی ما یک روزی گفتیم دارد تهاجم فرهنگی انجام می‌گیرد. اگر از من می خواستند که تهاجم فرهنگی را نشان بدهم، این صحبت دوازده سیزده سال قبل است، من که با چشم خودم کأنّه دارم تهاجم فرهنگی را می‌بینم، می‌توانستم موارد را نشان بدهم. در چندین سخنرانی نشان هم دادم؛ اما بعضی‌ها شروع کردند به انکار تهاجم فرهنگی و گفتند: نه آقا، چنین چیزی وجود ندارد! بعد که قبول کردند تهاجم فرهنگی هست، به دنبال بحث‌های ذهنی رفتند! «تهاجم یعنی چه؟»، «فرهنگ یعنی چه؟»، «فرهنگی چه چیزهایی را شامل میشود و چه چیزهایی را شامل نمیشود؟» (18/8/1385) بنابراین مرحله اول در گفتمان فرهنگی مقام معظم رهبری با مفهوم بندی «تهاجم فرهنگی» در تعریف، هدف، وظیفه ملت و مشکلات مقابله با آن شکل گرفت. اگر پروژه دشمن، شرایط آن زمان جامعه را مناسب تهاجم آشکار به فرهنگ جامعه انقلابی ایران می‌دانست، در دوره‌های بعد تحول در شرایط جامعه از سویی و ارتقای پروژه توطئه دشمن برای سرنگونی نظام جمهوری اسلامی ایران، گفتمان تهاجم را با تغییراتی مواجه کرد. 2- شبیخون فرهنگی؛ آغاز حرکت خزنده دشمن پس از مرحله تهاجم که آغاز پروژه حمله فرهنگی دشمن برای سقوط نظام جمهوری اسلامی بود، مرحله دوم با مختصات خاص خود کلید خورد. تفاوت این مرحله با مرحله قبل در حرکت خزنده و پنهانی دشمن بود. ویژگیهای این مرحله را می‌توان این چنین بیان کرد: -حرکت لغزنده و پنهانی -تمرکز بر جوانان با توجه به بالا بودن جمعیت جوان کشور -استحاله انقلاب اسلامی -رسانه، تبلیغ و سیاست ابزار شبیخون حضرت آیتالله خامنهای شبیخون فرهنگی را با واژه‌هایی چون «غارت فرهنگی» و «قتل عام» فرهنگی توصیف میکنند: «کاری که دشمن از لحاظ فرهنگی میکند، نه تنها یک تهاجم فرهنگی بلکه باید گفت یک شبیخون فرهنگی یک «غارت فرهنگی» و یک «قتل عام فرهنگی» است.») 1371/04/22( منظور ایشان از این اصطلاحات، حرکت لغزنده و پنهانی دشمن است که در ظاهر و در سخنرانی‌ها و سیاست‌های خود، به انکار علنی اقدامات تهاجمی در عرصه فرهنگ، میپردازند اما در نهان به صورت برنامه ریزی شده و هدفمند، نقشههای خود را برای بی اعتباری ارزش‌ها و هنجارهای بنیادین انقلاب اسلامی، به کار می‌بندند. مقام معظم رهبری با آگاهی به این پروژه، این امر را هشدار داده و میفرمایند: « من یک وقت گفتم دشمنان «شبیخون فرهنگ» می‌زنند. این ادعا راست است و خدا می‌داند که راست است. بعضی نمی‌فهمند؛ یعنی صحنه را نمی‌بینند. کسی که صحنه را می‌بیند، ملتفت است که دشمن چه‌کار میکند و می‌فهمد که شبیخون است، و چه شبیخونی هم هست.» (15/2/1372) یکی از سرمایههای بزرگ ایران اسلامی، جمعیت جوان آن است که این امر در دهه های 70 و 80 به صورت بارزی مورد توجه دشمنان قرار گرفته بود. از این رو شبیخون فرهنگی، برنامه و طراحی پنهانی و غیرعلنی دشمن برای جذب جمعیت جوان بود که در این سال‌ها به صورت جدی از سوی دشمنان دنبال می‌شد. آیتالله خامنهای این روند را این گونه بیان می‌کردند: «امروز هیچکس نمی‌تواند انکار کند که فوری‌ترین هدف دشمنان جمهوری اسلامی، تسخیر پایگاه‌های فرهنگی در کشور است. آنان درصددند بدین وسیله، باورهای اسلامی و انقلابی را که اصلی‌ترین عامل ایستادگی ملت ایران در برابر نظام سلطه‌ی استکباری است، از ذهن‌ها و دل‌ها بزدایند و باورهای سلطه‌پذیری و فرودستی در برابر غرب را به جای آن بنشانند. تلاش آشکار از سوی واسطه‌ها و دست‌نشاندگان امپراتوری‌های زر و زور، در بسیاری از عرصه‌های فرهنگی برای تردید افکنی در مبانی اسلام و انقلاب، امروز افراد دیر باور را نیز به دغدغه افکنده است، و کسانی که دیروز هشدار در برابر شبیخون فرهنگی را جدی نمی‌گرفتند، امروز آن را به چشم خود می‌بینید. بی‌شک نخستین آماج این شبیخون، جوانان‌اند، بویژه آنانکه در جاده‌ی دانش و فرزانگی قدم برمی‌دارند و آینده‌ی فرهنگی و سیاسی کشور در دست آنها است. (10/6/1380) یکی از مهمترین اهداف در شبیخون فرهنگی تلاش دشمن برای استحاله و تغییر ماهیت انقلاب اسلامی بود. آنها تلاش کردند تا به صورت خزنده اهداف انقلاب اسلامی 1357 را نه دغدغه‌های دینی، اخلاقی و فضیلت مدارانه، بلکه مسائلی مانند اقتصاد، ناکارآمدی حکومت پهلوی و یا فاصله طبقاتی تعریف کنند. این در حالی بود که این عوامل، دلایل اصلی انقلاب مردم ایران نبود و به نقل از امام راحل، مردم برای صرفاً نان انقلاب نکرده بودند. مقام معظم رهبری با اشاره به هدف دشمن در استحاله انقلاب، میفرمایند: «دشمنان به این نتیجه رسیده‌اند که باید از محتوای نظام هر چه می‌توانند کم کنند. این تهاجم فرهنگی که بنده چند سال قبل گفتم، این شبیخون فرهنگی که انسان در بخش‌های مختلف علائم آن را مشاهده می‌کرد و امروز هم انسان آن را در بخش‌های مختلفی می‌بیند، به این نیت است؛ با این قصد است؛ انقلاب را از محتوای خود، از مضمون اسلامی و دینی خود، از روح انقلابی خود تهی کنند و جدا کنند. این، از همان نقاط حساسی است که هوشیاری مردم را می‌طلبد.» ایشان همچنین در این باره افزودند: « همه بدانند که امروز دشمنان نظام جمهوری اسلامی از برکندن این بنیان مستحکم، احساس عجز میکنند؛ سعی‌شان این است که به وسائل گوناگون، به دست خودِ کسانی که تو این انقلاب بودند و هستند، از این محتوا ذره ذره بکنند. جمهوری اسلامی، اسمش جمهوری اسلامی باشد، اسمش نظام انقلابی باشد، اما از محتوای اسلام، از محتوای انقلاب در آن خبری نباشد. اسم چه ارزشی دارد؟ محتوا لازم است؛ محتوا مهم است. وظیفه‌ی من، وظیفه‌ی شما این است که از محتوای انقلابی، از اصول با ارزشِ انقلاب دفاع کنیم و نگذاریم این مبانی با ارزش و این ارزش‌های والا نادیده گرفته بشود؛ این وظیفه‌ی ماست.»(28/11/1387)
یکی دیگر از محورهای مهم در عرصه شبیخون که آن را از مقوله تهاجم فرهنگی، متمایز میکند، ابزارهای شبیخون فرهنگی است. حضرت آیتالله خامنهای ابزارهای شبیخون فرهنگی را رسانه، تبلیغات و همچنین نفوذ به عرصه سیاست می داند. ایشان می فرمایند: «این طرح آمریکایی یا غربی - به هر تعبیری که می‌گوییم - یک طرح نظامی نیست. در درجه اوّل یک طرح رسانه‌ای است که عمدتاً به وسیله تابلو، پلاکارد، روزنامه، فیلم و غیره اجرا شد. اگر کسی محاسبه کند، می‌بیند که حدود پنجاه، شصت درصدِ آن مربوط به تأثیر رسانه‌ها و ابزارهای فرهنگی بود. عزیزان من! مسأله تهاجم فرهنگی را - که من هفت، هشت سال پیش مطرح کردم - جدّی بگیرید. شبیخون فرهنگی، شوخی نیست. بعد از عامل رسانه‌ای و تبلیغی، در درجه دوم، عامل سیاسی و اقتصادی بود. عامل نظامی هیچ نبود.» در این دوره، دشمنان تلاش داشتند تا حکومت وقت را با شوروی دوره گورباچف مقایسه کنند. بر این مبنا دشمنان نظام جمهوری اسلامی، مفاهیمی مانند آزادی بیان، اصلاحات، انتخابات و ... در راستای مطالبات غربی شدن و هم ردیف با گلاسنوست (اصلاحات در زمینه مسائل اجتماعی، آزادی بیان و امثال اینها) و پروستریکا (بازسازی و اصلاحات اقتصادی)، تعریف می‌کردند. حضرت آیت الله خامنه ای با تدبیر و دوراندیشی این امر را تحلیل کرده و فرمودند: «در فضایی که گورباچف شعارهای خود را بیان می‌کرد، سیل تبلیغات غربی و فرهنگ غربی و نمادهای غربی – سمبل‌های لباس و «مک‌دونالد» و از این چیزهایی که در واقع جزو سمبل‌های آمریکایی است - در شوروی راه پیدا کرد...اما واقعیت ایران با آنچه که آنها طرّاحی کردند، به قدر زمین تا آسمان متفاوت است...» (19/10/1389) حضرت آیت الله خامنهای مهمترین راه مقابله با شبیخون فرهنگی دشمن را اعتلای آگاهی و آشنایی با اخلاق و فضایل دینی و به ویژه حضور روحانیون در میان مردم عنوان کرده و میفرمایند: «مردم را هدایت کنید؛ ذهن مردم را روشن کنید؛ مردم را به فراگرفتن دین تشویق کنید؛ دین صحیح و پیراسته را به آنها تعلیم دهید؛ آنها را به فضیلت و اخلاق اسلامی آشنا کنید؛ با عمل و زبان، فضیلت اخلاقی را در آنها به وجود آورید؛ مردم را موعظه کنید؛ از عذاب خدا، از قهر خدا، از دوزخ الهی بترسانید؛ انذار کنید - انذار سهم مهمّی دارد؛ فراموش نشود - آنها را به رحمت الهی مژده دهید؛ مؤمنان و صالحان و مخلصان و عاملان را بشارت دهید؛ آنها را با مسائل اساسی جهان اسلام و با مسائل اساسی کشور آشنا کنید. این میشود آن مشعل فروزانی که هر یک از شما عزیزان این مشعل را در هرجا روشن کنید، دل‌ها روشن خواهد شد؛ آگاهی به وجود خواهد آمد؛ حرکت به‌وجود خواهد آمد؛ ایمان عمیق خواهد شد. مؤثّرترین حربه علیه این تهاجم فرهنگی و شبیخون نامردانه دشمن همین است؛ از این به‌شدّت نگرانم. می‌خواهند نگذارند که روحانیون جوان، مؤمن، شجاع، آگاه و خوشفکر، در محیط‌های مختلف - در محیط دانشگاه، در محیط بازار، در محیط روستا، در محیط شهر، در محیط کارگاه - کار خودشان را انجام دهند.» ( 19/4/1379) 3- ناتوی فرهنگی؛ جنگ سرد در عرصه فرهنگ مقولهای که در گفتمان آیت الله خامنه ای به عنوان ناتوی فرهنگی، نام برده میشود، مرحله واپسین توطئه‌های دشمن در عرصه فرهنگ پس از تهاجم و شبیخون است. برای این مرحله می‌توان ویژگیهای زیر را عنوان کرد: -عملیات هماهنگ در چارچوب دنیای مجازی -هویت سازی در جهت اهداف مورد نظر غرب -نخبگان حاملان ناتوی فرهنگی حضرت آیت الله خامنه ای با توجه به اینکه دشمن به فراخور شرایط و روحیات جامعه، نسخههای مختلفی را برای استحاله فرهنگی جامعه اسلامی ایران، تجویز میکند، مقولهای به عنوان ناتوی فرهنگی را در گفتمان خود به کار بردند. مقام معظم رهبری از این اصطلاح از آن رو استفاده کردند که اراده و عزم راسخ آمریکا و غربیها برای تضعیف و نابودی دشمن را در اذهان متبادر کنند. ایشان در این باره میفرمایند: «ناتوی فرهنگی...یعنی در مقابل پیمان ناتو که آمریکایی‌ها در اروپا به عنوان مقابله با شوروی سابق یک مجموعه‌ی مقتدر نظامی به وجود آوردند؛ و برای سرکوب هر صدای معارض با خودشان در منطقه خاورمیانه و آسیا و غیره از آن استفاده می‌کردند، حالا یک ناتوی فرهنگی هم به وجود آورده‌اند.»( 1385/08/18) ایشان ابزار ناتوی فرهنگی را فضای مجازی که در پی گسترش وسایل ارتباط جمعی و نیز فضای مجازی، برقراری ارتباط را بسیار تسهیل کرده است، دانسته و خاطرنشان میکنند: « مجموعه زنجیره به هم پیوسته رسانه‌های گوناگون - که حالا اینترنت هم داخلش شده است و ماهواره‌ها و تلویزیون‌ها و رادیوها - در جهت مشخصی حرکت میکنند تا سررشته‌ی تحولات جوامع را به عهده بگیرند؛ حالا که دیگر خیلی هم آسان و رو راست شده است.» (1385/08/18) پس دو نکته در تعریف ناتوی فرهنگی از دیدگاه حضرت آیت الله خامنهای، قابل ذکر است: اول اینکه ناتوی فرهنگی یعنی یک اقدام هماهنگ و برنامه‌ریزی شده از جانب یک جبهه متحد برای دستیابی به یک هدف مشخص و دوم استفاده از پیشرفت الکترونیک در فضای رسانه‌ای مانند اینترنت برای برقراری ارتباط با گروه هدف. از دیدگاه مقام معظم رهبری ناتوی فرهنگی نسبت به تهاجم و شبیخون، روند خطرناک تری به خود گرفته است و به همان میزان هدف آن نیز پیچیده‌تر است. بر این اساس ناتوی فرهنگی با هدف تغییر بنیادین در هویت ذهنی و روحی ملت‌هایی مانند ایران که نظم موجود را غیرمنصفانه میدانند، طراحی شده است. به عبارتی هویت‌سازی بر اساس اهداف غرب، به گونه‌ای که ملت‌ها را علیه حکومت‌های خود بشورانند یا ملت‌ها ارزش‌ها و هویت راستین خود را انکار کنند و طالب هویت غربی، نمادهای غربی و نیز زندگی غربی باشند، پایه و اساس ناتوی فرهنگی را تشکیل می‌دهد. ایشان در این باره میفرمایند: « تعریف‌هایی برای پیشرفت و کشور پیشرفته در دنیا معمول است؛ ما اغلب اینها را قبول داریم و رد نمی‌کنیم؛ مثلاً صنعتی شدن و فرا صنعتی شدن کشور؛ .... شاخص‌هایی است که در دنیا برای یک کشور پیشرفته ذکر میکنند و ما این شاخص‌ها را رد نمی‌کنیم و قبول داریم. منتها توجه داشته باشید این شاخص‌ها را وقتی که به ما تحویل می‌دهند - به ما که تشکیل دهنده‌ی این شاخص‌ها نیستیم - در لابه لای آن، چیزهایی است که دیگر آنها جزو شاخص‌های پیشرفت و توسعه نیست؛ چیزهایی را به میان می‌آورند که این صادر کردن فرهنگ مخالف با هویت و شخصیت ملی و میل برای وابسته کردن کشورهاست.» ایشان همچنین میفرمایند: «ما در تحولات بنیانی اساسیِ جامعه، ممکن است به جای اینکه بنیان‌ها را حفظ کنیم و بر آنچه که نیاز داریم، پا فشاری کنیم و آنچه را که نداریم، برای خودمان فراهم کنیم، هویت مستقلِ ملیِ خودمان را فراموش کنیم! که متأسفانه این مسئله در کشور ما و خیلی از کشورهای اسلامی داستان و سرگذشت بسیار غمباری دارد.» (همان) مقام معظم رهبری برای موشکافی هرچه بیشتر این موضوع و تأثیر این هویت سازی‌های دروغین و بی پایه میفرمایند: «در گرجستان که یک تحول سیاسی اتفاق افتاد و جا‌به‌جایی قدرت انجام گرفت، یک سرمایه دار آمریکایی و صهیونیست یهودی اعلام کرد که من ده میلیون دلار در کشور گرجستان خرج کردم و تحول سیاسی ایجاد کردم؛ خیلی راحت. ده میلیون دلار خرج میکنند، یک حکومت را کنار می‌گذارند، یک حکومت دیگر را سرِ کار می‌آورند! اینها باید روی مردم اثر بگذارند؛ باید اجتماعات درست کنند. در اوکراین هم همین کار را کردند.» (همان) محور دیگری که در ناتوی فرهنگی مورد توجه رهبر کبیر انقلاب است، حاملان و هادیان ناتوی فرهنگی است که زیرکانه و با ظریفکاری نقشههای اساسی صهیوینست‌های بین‌المللی را اجرا میکنند. حضرت آیت الله خامنهای در باره نقش صهیونیست‌های بین‌المللی هشدار می‌دهند: «مسئله خطرناک‌تر آن است که سررشته تحولات منفی در سطح بین‌المللی، در دست کسانی باشد که آنها به وسیله این تحولات می‌خواهند اهداف خودشان را- که یا زر است یا زور- تأمین کنند و برای آنها چیزی به نام هویت ملت‌ها اصلاً ارزش ندارد؛ که متأسفانه این در صد سال، صد و پنجاه سال اخیر، در دنیا اتفاق افتاده است؛ یعنی تحولات کشورهای آسیایی و آفریقایی و آمریکای لاتین در دام طراحی باندهای قدرت بین‌المللی افتاده است و طراح اینها صهیونیست و سرمایه داران بین‌المللی بوده‌اند.» اما نکته مهم در این باره توجه به حاملان و مجریان این نقشه‌هاست. ایشان نخبگان و متفکران جوامع را جبهه اصلی ناتوی فرهنگی دانسته و میفرمایند: «شبکه و ناتوی فرهنگی در مجموعه خود، بسیاری از این دانشمندان، متفکران، هنرمندان، ادبا و امثال اینها را هم دارد.» (همان) 4-رخنه فرهنگی؛ آسیب جبران ناپذیر حضرت آیتالله خامنهای در مرحله چهارم گفتمان فرهنگی خود، دریچه جدیدی از تهدیدات را گشوده و به ملت در مورد آن هشدار دادند. «رخنه فرهنگی» مفهومی است که ایشان بر آن تأکید کرده و فرمودند: «رخنه‌های فرهنگی بسیار خطرناک است؛ باید حسّاس باشند، باید هشیار باشند.» (1393/01/01) این مفهوم نیز مانند سایر مفاهیم مربوط به عرصه فرهنگی، دارای ویژگیهای خاص خود است. مهمترین این ویژگی‌ها عبارتند از: -تأکید بر کاستی‌ها و رفع انفعال داخلی - استفاده از ابزارها و مسیرهای غیرحساسیت زا به نام آزادی -عناصر داخلی، بستر ایجاد رخنه -پیامدهای جبران ناپذیر حضرت آیتالله خامنهای در تبیین «رخنه فرهنگی» در کنار نقش دشمن و توطئه‌های فرهنگی مختلف، به کاستی‌های مسئولان و دست‌اندرکاران داخلی به عنوان یکی دیگر از عوامل مهم در ایجاد رخنه فرهنگی تأکید کرده و با اشاره به تأثیر منفی تقصیرات، کم کاری‌ها و بی‌برنامه‌گیهای داخلی بر فرهنگ عمومی فرمودند: «نمی‌خواهیم بگوییم همه‌ی آسیب‌های فرهنگی کار بیگانگان است؛ نه، خود ما هم مقصّریم؛ مسئولان مختلف، مسئولان فرهنگی، مسئولان غیر فرهنگی، کم‌کاری‌ها، غلط‌کاری‌ها، اینها تأثیر داشته؛ ما همه را به گردن دشمن نمی‌اندازیم؛ اگر چه حضور دشمن را هم در زمینه‌ی مسائل فرهنگی نمی‌توانیم فراموش کنیم.»( 1393/01/01) در واقع هدف ایشان در اولویت قرار دادن فضای داخلی، هشدار و اجتناب نسبت به انفعال است. بر این مبنا اگر دشمنان نظام تنها مسببان تهدیدات فرهنگی به شمار آیند، انفعال و بی تحرکی داخلی به وجود خواهد آمد. بنابراین خاطرنشان میکنند: «همه مشکلات فرهنگی ناشی از فعالیت‌های دشمنان نیست اما نباید این فعالیت‌های مخرب سی و پنج ساله دشمنان را انکار کرد یا نادیده گرفت.»( 1393/01/01) یکی دیگر از محورهای اساسی در تبیین رخنه فرهنگی، تأکید بر مسیرها و ابزارهای نوینی است که در مقایسه با روش‌های پیشین یک ویژگی مختص به خود یعنی خنثی بودن و غیرحساسیت زا بودن را داراست. این ابزارها دایرهای از آثار ادبی، هنری، کتاب، مقاله و... است که یا در حیطه زیبایی شناسی و یا در حیطه علم جای می‌گیرند و معمولا به عنوان آثار خنثی و دغدغه‌های درونی بشری به آنها نگریسته میشود. مقام معظم رهبری با تأکید به این مسیرهای جدید میفرمایند: «اینکه ببینیم کسانی با استفاده از هنر، با استفاده از بیان، با استفاده از ابزارهای گوناگون، با استفاده از پول، راه مردم را بزنند، ایمان مردم را مورد تهاجم قرار بدهند، در فرهنگ اسلامی و انقلابی مردم رخنه ایجاد کنند، ما بنشینیم تماشا کنیم و بگوییم که آزادی است، این جور آزادی در هیچ جای دنیا نیست.» (1393/01/01) ایشان در سال‌های قبل نیز در خلال بیانات خود این امر را مورد تأکید قرار داده‌اند زیرا با دوراندیشی این مسئله را درک کرده بودند که همین ابزار در آینده به مسیرهای اصلی دشمن تبدیل خواهد شد. ایشان در سال 1370 فرمودند: «متأسفانه در بعضی از برنامههای هنری و رادیو و تلویزیون ما، انسان می‌بیند که کسی بعد از سی سال کار، احساس میکند که کارش به هدر رفته و عمرش تلف شده است! این فرهنگ، فرهنگ اسلامی و قرآنی نیست... فرهنگ باید در هنر ما هم منعکس بشود. این مفاهیم باید در نمایشنامهها، فیلم‌ها، سینما، تلویزیون و رادیوی ما انعکاس یابد.» (1370/02/11) البته منظور حضرت آیت الله خامنهای از بیان این مسئله، نفی انتقاد در آثار مختلف بشری نیست. ایشان بارها به وظیفه خالقان آثار مخالف اشاره داشته و میفرمایند: « نگاه نقادانه خود را نسبت به اوضاع فرهنگی حفظ کنید و با منطق محکم و بیان روشن و صریح، به مسئولان تذکر دهید...اما در این زمینه باید از تهمت زنی، جنجال آفرینی و تکفیر کاملا خودداری کرد و مجموعه انقلابی کشور اعم از جوانان مومن و بزرگان و نخبگان، با منطق محکم و نگاه نقادانه، نقاط ضعف را به رخ ما مسئولین بکشند که این همان عزم ملی و مدیریت جهادی در زمینه فرهنگ است.» (1393/01/01) حضرت آیتالله خامنهای علاوه بر تأکید بر روش‌ها و ابزارهای نوین رخنه فرهنگی، بستر و عاملان این نوع تهدید را به عنوان بعد دیگری از رخنه فرهنگی مطرح میکنند. از نظر ایشان جدا از بیگانگان و نیروهای ضد نظام خارجی، عناصر داخلی پایه‌های اصلی رخنه فرهنگی را تشکیل می‌دهند. مقام معظم رهبری برای روشن شدن این امر، مفهوم استکبار نو را مطرح کرده و در این باره می فرمایند: «امروز سیاست استکباری، استعمار فرا نو است؛ یعنی از استعمار نوینی که در ده‌ها سالِ قرن گذشته وجود داشت، یک قدم بالاتر. استعمار فرا نو یعنی چه؟ یعنی دستگاه استکباری کاری کند که عناصری از ملتی که این مستکبر می‌خواهد آن را قبضه و تصرف کند، بدون اینکه بدانند، به او کمک کنند. دشمن، ایمان شما را سد مستحکمِ خود می‌بیند و دلش می‌خواهد این سد برداشته شود. حالا عناصری از میان خود ما بیایند و بنا کنند این دیوار را تراشیدن یا سوراخ کردن. اینها گرچه خودی هستند، اما دارند برای دشمن کار میکنند؛ دشمن هم روی اینها سرمایه‌گذاری میکند.» (1384/02/12)
پیامدهای جبرانناپذیر و عمیق، یکی دیگر از ویژگیهای مفهوم رخنه در گفتمان فرهنگی آیتالله خامنهای است. ایشان عواقبی را که رخنه فرهنگی در جامعه ایران به وجود خواهد آورد، بسیار عمیق‌تر از پیامدهای دیگر دانسته و میفرمایند: «با مسائل فرهنگی شوخی نمیشود کرد، بی‌ملاحظگی نمیشود کرد؛ اگر چنانچه یک رخنه فرهنگی به‌وجود آمد، مثل رخنه‌های اقتصادی نیست که بشود آن را جمع کرد، پول جمع کرد یا سبد کالا داد یا یارانه‌ی نقدی داد؛ این‌جوری نیست، به این آسانی دیگر قابل ترمیم نخواهد بود، مشکلات زیادی دارد.» (1392/12/15) ایشان رخنه‌های فرهنگی را بسیار خطرناک دانسته و ایمان و اعتقاد قلبی مردم را هدف اصلی آن میدانند: «هدف و آماج تحرّک دشمنان در زمینه‌ی فرهنگ، عبارت است از ایمان مردم و باورهای مردم. مسئولان فرهنگی، باید مراقب رخنه‌ی فرهنگی باشند؛ رخنه‌های فرهنگی بسیار خطرناک است؛ باید حسّاس باشند، باید هشیار باشند.» (1393/01/01) حضرت آیتالله خامنهای راهکار و روش مقابله با رخنه فرهنگی را تشخیص مسیر رخنه و ممانعت از گسترش آن میدانند و می فرمایند: « دشمن سعی میکند رخنه ایجاد کند؛ چشم‌ها را باید باز نگه داریم؛ نقطه‌ی رخنه را ببینیم و مراقب باشیم این رخنه توسعه پیدا نکند. باید جلوی رخنه‌های فرهنگی و سیاسی را بگیریم.»( 1384/02/12) 5- مهندسی فرهنگی؛ ضرورت جامعه امروز ایران یکی دیگر از موضوعات مهمی که حضرت آیتالله خامنهای در عرصه فرهنگ بر آن تأکید دارند، تأکید بر مهندسی فرهنگی به عنوان خطوط اصلی سیاستگذاری فرهنگی است.ویژگیهای این مفهوم عبارتند از: -نظارت فرهنگی - سیاستگذاری در عرصه فرهنگ -شناسایی مسائل و مشکل‌های موجود در فرهنگ رهبر فرزانه انقلاب شعار «مهندسی فرهنگی» را در راستای تحقق «انقلاب فرهنگی»، سرلوحه کار متولیان فرهنگ کشور قرار داده‌اند؛ چراکه وقتی فرهنگ اساس موجودیت یک جامعه باشد و بستر زندگی فردی و اجتماعی را ساماندهی کند، مدیریت هماهنگ آن جامعه و دستیابی به «هندسه عام و خاص» آن در جهت سرپرستی ارکان حکومت، تنها از شاهراه فرهنگ ممکن خواهد بود. با این بیان می‌توان مهندسی فرهنگی کشور را به معنای سیاستگذاری، هدایت و مدیریت همه‌جانبه و هماهنگ ساختارهای حکومتی ـ اعم از سیاست، فرهنگ و اقتصاد ـ مبتنی بر نگرش فرهنگی و از زاویه نگاه فرهنگ دانست؛ مدیریتی فرهنگی که نه فقط فرهنگ جامعه بلکه همه ارکان و ابعاد درونی حکومت را پوشش می‌دهد. البته مسلم است که برای مهندسی فرهنگی یک جامعه، در رتبه قبل باید فرهنگ آن را مهندسی کرد. در حقیقت تا زمانی‌که فرهنگ انقلاب اسلامی مبتنی بر نگاه متعالی و در جهت هدف، سازماندهی و مدیریت نشود و «مهندسی فرهنگ» کشور بر اساس ارزش‌های دینی و ملی تحقق نیابد، سخن گفتن از مهندسی همه جانبه فرهنگی چندان صواب به نظر نمی‌رسد.«برای مهندسی فرهنگی کشور باید فرهنگ مهندسی شده‌ای که بر اساس آن می‌خواهد کشور مهندسی شود معین گردد. بنابراین جایگاهی که وظیفه مهندسی فرهنگی کشور را بر عهده دارد باید نخست مهندسی فرهنگ انجام دهد.» (مقام معظم رهبری، 26/9/1381) ایشان در این باره میفرمایند: «در زمینه‌های گوناگون واقعاً سندهای مکتوب و مدون لازم است، که اینها سندهای بالادستی قوانین خواهند بود. در زمینه‌های مختلف، این سندها لازم است؛ در مسئله‌ی خانواده، مسئله‌ی زن، خود مسئله‌ی تعلیم و تربیت، مسئله‌ی علم؛ همین نقشه‌ی جامع علمی، یا آن موضوع عام و وسیعی که ما عرض کردیم، که مهندسی فرهنگی است. یک نقشه‌ی مهندسی فرهنگی لازم است. ما وضع فرهنگی مطلوب کشور را تصویر کنیم و اجزاء متشکل آن را در مقابل خودمان ترسیم کنیم، بعد ببینیم کجاها اولویت دارد، کجاها احتیاج به مراقبت بیشتر دارد؛ به آنجاهائی که در این مدت مغفول‌عنه باقی مانده، برسیم و مسئله را دنبال کنیم؛ یک جاهائی سرمایه‌گذاری بیشتری لازم دارد، به اینها توجه کنیم. این، مهندسی فرهنگی است؛ که خب، کار سختی است؛ از نقشه‌ی جامع علمی سخت‌تر است. به همین دلیل هم که کار سخت‌تری است و کمتر پیش رفته است.»( 1390/03/23) «من در جلسه‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی هم به آن آقایانی که مؤثرین در فرهنگ هستند، گفته‌ام که شماها جایگاه مهندسی فرهنگی را در این کشور دارید. در آن جلسه گفته‌ام که دو تا شاخه‌ی اصلی وجود دارد: علوم انسانی و علوم پایه؛ هر کدام به جای خود. اگر ما این‌جا روی علوم انسانی تکیه می‌کنیم، معنایش این نیست که روی ریاضی و فیزیک و شیمی و علوم زیستی تکیه نمی‌کنیم، چرا؛ آن‌جا هم بنده یک تکیه‌ی صددرصدی دارم؛ آنها هم برای خودشان مردانی و کسانی دارند؛ علوم انسانی هم بایستی مردان و کسانی برای خودشان داشته باشد. باید روی این دو شاخه - دو شاخه‌ی اصلی؛ یعنی علوم انسانی و علوم پایه - در کشور، سرمایه‌گذاری فکری، علمی، پولی و تبلیغی بشود تا اینکه پیش بروند. علم را بایستی در حدّ اعلا دنبال کنید.»( 1384/10/29) اصولی که مقام معظم رهبری به ویژه در سال‌های اخیر در حوزه فرهنگ اقتصادی بر آنها تأکید داشتهاند، نمونههایی از مهندسی فرهنگی است که نه تنها اقتصاد بلکه سیاست را نیز متأثر میسازد. «ترویج و تقویت فرهنگ کار، تولید، کارآفرینی و استفاده از تولیدات داخلی به عنوان ارزش اسلامی و ملی با بهره‌گیری از نظام آموزشی و تبلیغی کشور» (1390/04/28)، «ایجاد فرهنگ کار و تلاش للَّه. شما حتّی سر یک کلاس، یک معلم هم که باشید، میتوانید در این جهاد اقتصادی سهیم باشید؛ این فرهنگ را به این جوان، به این نیروی انسانیِ فردا تعلیم می‌دهید؛ این میشود جهاد اقتصادی. در هر بخشی که باشید، میتوانید در این جهاد سهیم باشید.» (1390/01/08)، از جمله فرمایشات معظم له است که با تأکید بر فرهنگ اقتصادی همواره مورد تأکید ایشان بوده است. مقام معظم رهبری در مورد استفاده از تولیدات داخلی که یکی از اصول پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور است، میفرمایند: « اگر بخواهیم مصرف تولیدات داخلی به معنای واقعی کلمه تحقّق پیدا کند، باید فرهنگ [مصرف] تولید داخلی در ذهن مردم جا بیفتد؛ اگر بخواهیم مردم اسراف نکنند، بایستی این باور مردم بشود؛ این یعنی فرهنگ.»( 1393/01/01) ایشان همچنین در مورد تحریمهای اقتصادی، فرهنگ و عزم راسخ ملت را پدافند اصلی آن دانسته و میفرمایند: «امروز دشمنان ما، رادیوها، بعضی‌ها هم با اینها همزبان می‌شوند، هی مسئله‌ی تحریم را بزرگ میکنند، بزرگ میکنند. تحریم مال امروز و دیروز نیست؛ از اوائل، تحریم وجود داشته است. البته تشدید کردند، اثر نکرده؛ باز تدبیر دیگری اندیشیدند، اثر نکرده است. تحریم از اول بوده است. امروز دشمنان ما - چه دولت آمریکا، چه بعضی از دولت‌های اروپائی - تحریم را مرتبط کرده‌اند به مسئله‌ی انرژی هسته‌ای. دروغ می‌گویند. آن روزی که اینها تحریم‌ها را برقرار کردند، انرژی هسته‌ای در کشور نبود؛ صحبتش هم نبود. آنچه که اینها را از ملت ایران عصبانی میکند و به این جور تصمیم‌ها وادار میکند، سرافرازی ملت ایران است، گردن‌کشی ملت ایران است. این روحیه‌ی استقلال، این روحیه‌ی قدر خود شناختن، این روحیه‌ی عدم تسلیم که به برکت اسلام و قرآن در ملت ایران به وجود آمده، این است که آنها را عصبانی میکند.» (1391/07/20) «ما باید خودمان را مصون کنیم. بخشی از این مصونیت با اتحاد، با ایمان، با به کارگیری عقل و علم به وجود می‌آید. تأکید می‌کنم که اگر انسان چشم را ببندد و راه بیفتد، کاری پیش نمی‌رود؛ با چشم باز، با حواس جمع، با اتحاد کلمه و با استفاده از همه‌ی فرصت‌ها باید پیش رفت. همه‌ی مشکلات یکی پس از دیگری حل خواهد شد؛ قله‌ها یکی پس از دیگری فتح خواهد شد.»( 1385/03/29) مواردی مانند اقتصاد مقاومتی، ریاضت اقتصادی و... سایر مواردی است که حضرت آیت الله خامنهای آنها را مورد تأکید قرار داده و مسلم آن است که این موارد در بستر مهندسی فرهنگی قابل دستیابی است. ب) تبیین سیره سیاسی مقام معظم رهبری در بستر گفتمان فرهنگی سیاست از منظر رهبر معظم انقلاب را باید بیش از هرچیز برآمده از گفتمان محوری انقلاب اسلامی مبتنی بر فرهنگ و هویت اسلامی در راستای تعالی روحی ملت دانست که در نتیجه مدیریت و رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران از الگویی استوار، منسجم و روشن برخوردار است. مقام معظم رهبری به عنوان یکی از شاگردان و یاران دیرینه حضرت امام در نهضت اسلامی، الگویی از مشی عملی و نظری را در حوزه سیاست ارائه داده‌اند که بیش از هرچیز وامدار مکتب امام (ره) است. اشتراک در گفتمان امام و همچنین صفات رهبری از جمله تدبیر و دوراندیشی ایشان در کنار تجارب عملی در حوزه سیاسی، نقش بی‌بدیلی در فرهنگ‌سازی، رفتارسازی و نهادینه کردن ارزش‌ها و مقابله با چالش‌ها و بحران‌ها در نظام اسلامی داشته به گونه‌ای که سبب شده است تا با تداوم تجربه عملی نظام پربرکت جمهوری اسلامی، ایشان سیره و گفتمان سیاسی خود را برجای گذارند. از این رو در گفتمان حضرت آیتالله خامنهای، سیاست هم ردیف با فرهنگ و نیز اقتصاد مجموعهای منسجم و در هم تنیده را تشکیل می‌دهد که هدف آن اعتلای همه جانبه و تمدنسازی در راستای آرمان‌های اسلامی است. در ادامه به مهمترین نقاط عطف گفتمان سیاسی مقام معظم رهبری که با ارجاع به مقوله فرهنگ، بنیان نهاده شده است، اشاره میشود. 1) جایگاه و شان سیاست در گفتمان رهبر معظم انقلاب سیاست در گفتمان رهبر معظم انقلاب ، متاثر از ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی است. در اندیشه و سیره عملی مقام معظم رهبری، سیاست بر خلاف الگوی‌های رایج سکولار در دنیا، هدف مستقل و خود بنیاد نیست. در الگوهای رایج حکومت‌داری در دنیا سیاست با اهداف دنیایی پیوند خورده است و کسب و حفظ قدرت هدف اصلی آن است. اما در گفتمان حضرت آیت الله خامنهای، سیاست ابزاری در خدمت اهداف متعالی اسلام و سعادت بشری محسوب میشود و لذا مولفه‌های سازنده سیاست و گفتمان سیاسی ایشان نیز مبتنی بر عناصری ماهیتا فرهنگی هستند. مقام معظم رهبری، سیاست و حکومتمداری را زمینه ای برای فرهنگ سازی و ترویج اهداف و آرمان‌های اسلامی دانسته و میفرمایند: «پیغمبر مکرم اسلام (ص ) بار اولى که وارد مدینه شد، حـکومت اسلامى را برقرار کرد و خودش در رأس حکومت قرار گرفت اگر چنانچه اسلام، بـدون قدرت اسلامى و بدون نظر به مسائل سیاسى کشور و جامعه مى‌توانست گسترش پـیـدا کـنـد، پـیـغـمـبـر حـکـومـت را مـى‌سـپـرد به همان کسانى که دنبالش بودند و خودش مـشغول تبلیغ دین مى شد.»( 4 / 3 / 1377) ایشان در این باره میفرمایند: «نـظـام جمهوری اسلامی به این منظور به وجود نیامد که قدرت را از دست عده‌اى بگیرد و به دست عـده دیـگـرى کـه مـن و شما باشیم، بدهد؛ بدون این که این عده که قدرت را مى‌گیرند، تعهدى در قبال این حرکت عظیم مردم داشته باشند... جمهورى اسلامى شعارهاى مشخص دارد: اسـتـقـلال، آزادى، رشـد مـعنوى و تعالى مادى، ایجاد محیط امن و با کرامت براى انسان‌ها؛ باید این خواسته‌ها را دنبال کنیم و براى آنها حرکت کنیم.( 15 / 5 / 1382) 2) صیانت از حدود و مرزهای عقیدتی و فرهنگی انقلاب اسلامی یکی از مولفه‌های راهبردی در مشی سیاسی رهبر معظم انقلاب مراقبت از حدود و مرزهای ایدئولوژیک و عقیدتی انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی است. ایشان همواره بر حفظ هویت خودی، اصالت ارزش‌های اسلامی، استقلال و حل چالش‌های نظری در راستای پاسداری از سنگر‌های ایدئولوژیک و تعیین شاخص‌های اسلامی در جلوگیری از انحرافات تاکید داشتهاند. حفظ خط، جهت و زاویه‌ی انقلاب اسلامی از مهمترین اولویت‌ها و اهتمام‌های مقام معظم رهبری بوده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره به تبیین سیره حضرت امام (ره) به عنوان مسیر جمهوری اسلامی تأکید کرده و خاطرنشان میکنند: «ما مفید نمی‌دانیم که به اسم امام تمسک کنیم، اما اصول امام را به فراموشی بسپریم؛ این غلط است. اسم امام و یاد امام به‌تنهائی کافی نیست؛ امام با اصولش، با مبانی‌اش، با نقشه‌ی راهش برای ملت ایران یک موجود جاودانه است. نقشه‌ی راه در اختیار امام است و آن را به ما عرضه کرده است؛ اصول امام مشخص است.»( 14/3/1392) و با توجه به نقشه و سیره امام در پیشبرد اصول سیاسی در بستر فرهنگ اسلامی میفرمایند: «اصول امام عبارت است از تکیه به رأی مردم؛ تأمین اتحاد و یکپارچگی ملت؛ مردمی بودن و غیر اشرافی بودن حکمرانان و زمامداران؛ دلبسته بودن مسئولان به مصالح ملت؛ کار و تلاش همگانی برای پیشرفت کشور. در سیاست خارجی، اصول امام عبارت است از ایستادگی در مقابل سیاست‌های مداخله‌گر و سلطه‌طلب؛ برادری با ملت‌های مسلمان؛ ارتباط برابر با همه‌ی کشورها، بجز کشورهائی که تیغ را بر روی ملت ایران کشیده‌اند و دشمنی میکنند؛ مبارزه‌ی با صهیونیسم؛ مبارزه برای آزادی کشور فلسطین؛ کمک به مظلومین عالم و ایستادگی در برابر ظالمان.» (14/3/1392) ایشان همچنین با مفهوم سازی حول کلیدواژه خودی و غیرخودی در ادبیات سیاسی کشور سعی بر حفظ مرزهای فرهنگی و هویتی داشتهاند: «من بارها به بعضی از افراد سیاسی که فعالیت‌هائی دارند و گاهی یک مخالف خوانی‌هایی میکنند، تذکر دادهام، نصیحت کردهام؛ گفته‌ام مواظب باشید مرزهای میان شما و دشمن کمرنگ نشود؛ پاک نشود. مرز وقتی کمرنگ شد، احتمال اینکه کسانی از این مرز عبور کنند یا دشمن از این مرز عبور کند و بیاید
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]
-
گوناگون
پربازدیدترینها