واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: الگوهای تربیتی در کربلا
یکی از جنبه های تحسین برانگیز واقعه کربلا که از اهمیت خاصی هم برخوردار است نوع تربیت جوانان و نوجوانانی است که در کاروان سیدالشهداء حضور دارند. فرزندان خود سیدالشهداء علیه السلام، فرزندان امام مجتبی علیه السلام، فرزندان زینب کبری علیهاالسلام، فرزندان حضرت مسلم علیه السلام و خلاصه جوانان و نوجوانانی از این دست که معرفت، بصیرت و تربیتی دینی آنان و نیز ارادت و حمایت آنها از دین و امام زمانشان به راستی شگفت آفرین است و این طمع را در دل هر پدر و مادر مسلمانی ایجاد می کند که او نیز فرزندانی اینچینی داشته باشد. رمز داشتن فرزندانی عاشوراییبرای داشتن فرزندانی عاشورایی که از آنها عطر قرآن و اهل بیت علیهم السلام به مشام برسد باید همان راهی را رفت که خاندان عصمت علیهم السلام نشان دادند و خود قبل از همه آن را طی کردند. از رهنمودهای قرآن و عترت می توان چهار اصل کلی و مهم را در این زمینه بدست آورد. 1. طهارت در ولادتاولین مورد از اسباب یک تربیت ممتاز اسلامی، داشتن ولادتی با طهارت یا همان حلال زادگی است. در زیارت حضرات معصومین علیهم السلام که با طهارت ترین ولادت را دارا می باشند عرضه می داریم: أَشْهَدُ أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِی الْأَصْلابِ الشَّامِخَةِ وَ الْأَرْحَامِ الْمُطَهَّرَةِ 1 شما نوری بودید که در پاکترین رحمها جا داشتید.امام صادق علیه السلام در کلام نورانی خویش به این مهم اشاره کرده و می فرماید: هر کس نسیم خوش محبت ما را در دلش احساس کرد خدا را برای آن اولین نعمتی که به او ارزانی داشته ستایش کند. سوال شد که آن اولین نعمت چیست؟ حضرت پاسخ دادند: حلال زادگی.مَنْ وَجَدَ بَرْدَ حُبِّنَا فِی كَبِدِهِ فَلْیَحْمَدِ اللَّهَ عَلَى أَوَّلِ النِّعَمِ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أَوَّلُ النِّعَمِ قَالَ طِیبُ الْوِلَادَةِ. 2 و یا با تعبیری دیگر فرمودند: هر کس لذت نسیم دلنشین مهر ما را در قلبش احساس کرد مادرش فراوان دعا کند زیرا معلوم می شود که او به پدرش خیانت نکرده است دامن به گناه نیالوده است. قَالَ الصَّادِقُ ع مَنْ وَجَدَ بَرْدَ حُبِّنَا عَلَى قَلْبِهِ فَلْیُكْثِرِ الدُّعَاءَ لِأُمِّهِ فَإِنَّهَا لَمْ تَخُنْ أَبَاه. 3 2. لقمه حلال همیشه به دست آوردن لقمه حرام آسان و تهیه لقمه حلال بسیار سخت بوده است. باید دانست میزان رنج و سختی کسب حلال، رابطه مستقیمی با تدین مردم جامعه دارد؛ هر چه جامعه از احکام دین دورتر کسب لقمه حلال هم در آن سخت تر.دشواری این کار به حدی است که در روایت آن را از جنگ تن به تن که سخت ترین کار است هم سخت تر معرفی کرده اند. امام صادق علیه السلام فرمود: جنگ با شمشیر (تن به تن) از کسب حلال آسان تر است. مُجَادَلَةُ السُّیُوفِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِ الْحَلَالِ. 4امام صادق علیه السلام می فرماید: هر کس نسیم خوش محبت ما را در دلش احساس کرد خدا را برای آن اولین نعمتی که به او ارزانی داشته ستایش کند. سوال شد که آن اولین نعمت چیست؟ حضرت پاسخ دادند: حلال زادگیچگونگی تاثیر نوع غذا بر تربیت روح و روانبدن مانند درخت که آب و املاح مصرف می کند و میوه تولید می کند، این غذا را مصرف کرده و روح تولید می کند. همانطور که میزان سلامت میوه بستگی به میزان سلامت آب و املاح مصرفی دارد در انسان نیز میزان نورانیت، صفای درون هر کس در گرو سلامت معنوی و حلیت آن غذایی است که می خورد. آنکه می بیند مدام اندیشه و انگیزه ناسالم دارد باید در لقمه اش دقت نظر جدی کند.
بر این اساس نمی توان از کسی که با لقمه حرام بزرگ شده است انتظار یک تربیت خوب اسلامی را داشت؛ زیرا او با تزریق مواد سمی به روح خود عملا «زمینه» تربیت سالم را از دست داده است.چنین کسی نه تنها زمینه تربیت مانوس با قرآن و اهل بیت علیهم السلام از کف داده است بلکه در چرخشی معکوس در او زمینه دوری، بی اعتنایی و حتی دشمنی با آن ذوات مقدس ایجاد شده است و این همان مشکل جدی سپاه کوفه است که امام حسین علیه السلام با صراحت تمام آن را بیان می کند.آن حضرت در صحنه ای از کربلا رو به آنها کرده و قصد دارد به وظیفه امامت و هدایت خود عمل کند. با آنان سخن گوید و به ارشاد آنها بپردازد اما آن نامرد مردمان با سر و صدا و هلهله مانع از سخنرانی او می شوند. امام علیه السلام از آنها می پرسد: مَا عَلَیْكُمْ أَنْ تُنْصِتُوا إِلَیَّ فَتَسْمَعُوا قَوْلِی؛ چرا ساکت نمی شوید تا سخن خیرخواهانه و هدایت گرانه مرا بشنوید. و آنگاه که اصرار آنان بر بی اعتنایی را می بیند می فرماید: علت این رفتار شما آن حرامهایی است که شکمتان را با آن پر کرده اید. فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُكُمْ مِنَ الْحَرَامِ 5 3. ایجاد محیطی آشنا با قرآن و اهل بیت علیهم السلاماگر دین ما توصیه به تربیت فرزند کرده و آن را یکی از وظایف والدین شمرده است آنها را با این دستور تنها نگذاشته و راه آن را نیز بیان کرده است.رسول اکرم صلی الله علیه و آله در وصیت خود به امیرالمومنین علیه السلام ابتدا اصل این وظیفه را گوشزد می کند و می فرماید: یا علی یکی از حقوقی که فرزند بر عهده پدر دارد این است که نام نیکو بر او گذاشته و او را به شایستگی تربیت کند حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ أَنْ یُحْسِنَ اسْمَهُ وَ أَدَبَهُ؛ آنگاه به نکته ای مهم در این راستا اشاره کرده و می فرماید: و او را در محیطی مناسب قرار دهد وَ یَضَعَهُ مَوْضِعاً صَالِحاً 6 پر واضح است که مراد حضرت از محیط مناسب محیطی است که در آن فرهنگ قرآن و اهل بیت علیهم السلام حاکم باشد.بر اساس این سفارش تمام محیطهایی که فرزندان ما در آن مدتی را قرار می گیرند از درسی و آموزشی گرفته تا ورزشی و تفریحی و خصوصا محیط خانه و خانواده باید القا کننده فرهنگ دینی و آموزه های قرآن و اهل بیت علیهم السلام باشند.بر این اساس نمی توان از کسی که با لقمه حرام بزرگ شده است انتظار یک تربیت خوب اسلامی را داشت؛ زیرا او با تزریق مواد سمی به روح خود عملا «زمینه» تربیت سالم را از دست داده است. چنین کسی نه تنها زمینه تربیت مانوس با قرآن و اهل بیت علیهم السلام از کف داده است بلکه در چرخشی معکوس در او زمینه دوری، بی اعتنایی و حتی دشمنی با آن ذوات مقدس ایجاد شده است4. تربیت بر اساس محبت خاندان عصمت و طهارت علیهم السلامنکته دیگری که می توان در همین راستا به آن اشاره کرد تربیت بر اساس محبت خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام است. این مطلب از روایات متعددی نظیر این روایت به خوبی قابل استفاده است:در روایت است که جابر بن عبدالله انصاری رحمة الله علیه با کهولت سنی که داشته است عصازنان در محله ها و مجالس مدینه می گشت و این روایت را از رسول خدا صلی الله علیه و آله برای آنها می خواند که عَلِیٌّ خَیْرُ الْبَشَرِ فَمَنْ أَبَى فَقَدْ كَفَر؛ یعنی مردم علی (علیه السلام) برترین انسانهاست پس هر کس از او روی برگرداند از دین خارج شد. سپس می گفت: ای مردم فرزندان خود را بر پایه محبت علی علیه السلام تربیت کنید. پس اگر کسی از این مطلب سر باز زد برود وضعیت مادرش را بررسی کند که آیا او را از حلال آبستن شده یا از حرام؛ یَا مَعَاشِرَ الْأَنْصَارِ أَدِّبُوا أَوْلَادَكُمْ عَلَى حُبِّ عَلِیٍّ فَمَنْ أَبَى فَانْظُرُوا فِی شَأْنِ أُمِّهِ. 7 نمونه ای برای تاثیر محیط و محبت در نوع تربیت انساندو برادر یکی در مکتب علی علیه السلام رشد کرد و دیگری در مکتب اموی. یکی شد کمیل بن زیاد شاگرد خصوصی آن حضرت و صاحب دعای کمیل؛ دیگری شد حارث بن زیاد که برای چند درهم و دیناری که به او نرسید طفلان مسلم را با آن وضع دلخراش سر از تن جدا کرد و به شهادت رساند. 8 نوشته امید پیشگر – گروه دین و اندیشه تبیان1. زیارت وارث2. تهذیبالأحكام ج4 ص1433. منلایحضرهالفقیه ج3 ص4934. الكافی ج5 ص1615. بحارالأنوار ج45 ص86. منلایحضرهالفقیه ج4 ص3717. منلایحضرهالفقیه ج3 ص4938. زندگانی امام حسین علیه السلام ج1 ص402
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 481]