واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ایران و آذربایجان از تقابل تا تعامل تهران - ایرنا - سایت خبری فرارو می نویسد : از تقابل تا تعامل راهی است که ایران و جمهوری آذربایجان ظرف کمتر از دوسال گذشته در روابط دو جانبه خود طی کرده اند.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به دعوت همتای آذربایجانی خود راهی جمهوری آذربایجان شد. این نخستین سفر رسمی وزیر امور خارجه ایران پس از چهار سال به باکو بود.
ظریف در این سفر علاوه بر «المار محمدیاراف» وزیر خارجه جمهوری آذربایجان با الهام علی اف رییس جمهور این کشور نیز دیدار و گفت و گو کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان، در ابتدای ورود به فرودگاه باکو در جمع خبرنگاران با بیان اینکه در رابطه با گسترش همکاری ها با همسایگان توفیقات خوبی به دست آورده ایم، گفت: «ارتباطات ما با تمام همسایگان گسترده تر شده است و با کشور جمهوری آذربایجان نیز در طول یک سال و نیم گذشته 20 سفر در سطوح وزیر و بالا تر از وزیر و روسای جمهور بین دو کشور صورت گرفته است که از پایتخت های یکدیگر بازدید کرده اند.»
در حالی در یک سال و نیم گذشته مقامات ایران و آذربایجان 20 سفر در سطوح مختلف به پایتخت های یکدیگر داشته اند که روابط ایران و آذربایجان تا پیش از آغاز به کار دولت یازدهم و به خصوص دو سال پایانی دولت احمدی نژاد، شرایطی متفاوت نسبت به امروز را داشت و این رابطه گاهی تا سر حد تخاصم هم پیش رفت.
روابط دو کشور همسایه و مسلمان ایران و آذربایجان، در دو سال پایانی دولت گذشته، بحرانی ترین شرایط را طی دو دهه اخیر تجربه کرده بود.
افزایش تنش میان دو کشور همراه با هشدارهای شدید مقامات سیاسی، دفاعی و امنیتی ایران به باکو شرایط بسیار سرد و شکننده ای را میان دو کشور حاکم ساخته بود.
هرچند در طی دو دهه گذشته، تعارض وجود حاکمیت دینی و سکولار در نظام های سیاسی دو کشور، اختلاف نظر در مسئله رژیم حقوقی دریای خزر، سیاست های اقتصادی متفاوت دو کشور در حوزه منابع انرژی و نفت، بحران قره باغ و تنش بین آذربایجان و ارمنستان و نیز همکاری های آذربایجان با اسرائیل، مانع از روابط گسترده و عمیق میان ایران و آذربایجان شده بود اما در دوسال پایانی دولت احمدی نژاد، مجادلات لفظی دیپلماتیک مقامات دو کشور، صدور بیانیه های شدید الحن از سوی دو طرف، احضار مکرر سفرای دو کشور به وزارت خارجه و موضع گیری آشکار مقامات ارشد سیاسی، دفاعی و اطلاعاتی دو کشور علیه یکدیگر موجب حاکم شدن فضای بسیار سرد و پرتنش در مناسبات تهران- باکو شد.
تنش در روابط دو کشور پس از خروج آذربایجان از مدار روابط نزدیک با روسیه و ایران و پیوستن به ساختار های غربی و همکاری نزدیک با ایالات متحده و شرکت کردن در طرح مشارکت برای صلح ناتو و دیگر ساختارهای غربی، بروز پیدا کرد.
بر این اساس یکی از مهم ترین عواملی که در تنش روابط ایران و آذربایجان نقش آفرین بود، همکاری های سیاسی و اطلاعاتی- امنیتی آذربایجان با ایالات متحده و به ویژه اسرائیل بود.
هر چند همکاری آذربایجان با رژیم اسرائیل، موضوع جدیدی نبود و این موضوع همواره با حساسیت از سوی ایران دنبال می شد، اما در طی دو سال پایانی دولت احمدی نژاد، از یک سو به موازات افزایش فشار جهان غرب و اسرائیل علیه ایران در قبال پرونده هسته ای، روند و دامنه این همکاری ها به نحو چشمگیری گسترش پیدا کرده که همین امر موجب تشدید حساسیت ها در محافل سیاسی، اطلاعاتی و امنیتی ایران شد و از سوی دیگر عدم توان دولت وقت کشورمان در مدیریت روابط دو جانبه منجر به افزایش شکاف و تنش در روابط دو کشور شد.
این در حالی است که با روی کار آمدن دولت یازدهم بهبود روابط با کشورهای همسایه از جمله جمهوری آذربایجان، به طور جدی در دستور کار قرار گرفت.
بر این اساس دولت حسن روحانی بعد از مقوله مذاکرات هسته ای، اولویت فوری دستگاه سیاست خارجی دولت را ارتباط و توسعه روابط با همسایگان آبی و خاکی کشورمان قرار داد. هدف استراتژیک از این رهیافت، جلوگیری از انزوا، پمپاژ نفوذ و به دست آوردن عمق استراتژیک بود.
در همین راستا روابط باکو و تهران بعد از توفیق اقدام های اعتمادسازانه متقابل و به دنبال انتخابات ریاست جمهوری در ایران، با توجه به وجود مشترکات کم نظیر تاریخی، فرهنگی و مذهبی، اهمیت ویژه ای یافت.
بارقه های امید به بهبودی روابط در سایه تدبیر دولت یازدهم به ریاست حسن روحانی پس از آن بروز پیدا کرد که پاییز امسال روسای جمهور دو کشور برای چهارمین بار ظرف یکسال با یکدیگر دیدار کردند که این یک رکورد بی سابقه در روابط بین ایران و جمهوری آذربایجان محسوب می شود.
به گفته پاک آیین سفیر ایران در جمهوری آذربایجان، «ایران و جمهوری آذربایجان امروز در فضای سیاسی و امنیتی منطقه با تهدیدات و فرصت های مشترک مواجه اند که از میان آن ها می توان به طیف وسیعی از موضوعات از قبیل مناقشه قره باغ، مباحث دریای خزر، انرژی، ترانزیت، مواد مخدر، تروریسم و افراط گرایی و حتی تحولات خاورمیانه، سوریه و موضوعات مهم بین المللی اشاره کرد. جمهوری آذربایجان از تشدید افراط گرایی در منطقه نگران است، بخصوص اینکه جمعی از اتباع آذربایجانی به تکفیری ها پیوسته اند. از این رو بحث افراط گرایی یک موضوع امنیتی برای هر دو کشور محسوب می شود.»
از این رو به دلیل تهدیدات و فرصت های مشترک ایران و جمهوری آذربایجان به یکدیگر نیاز متقابل دارند. بر پایه همین نیاز و به واسطه سیاست های دولت تدبیر و امید براساس مدیریت اختلافات فصل جدیدی از روابط دو کشور رقم خورده است که در همین دوسال توانسته است سال های سرد روابط دوجانبه را به فراموشی بسپارد.
منبع/ فرارو
اول **
28/11/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]