واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: روسیه در آزمون یمن تهران - ایرنا - چرخش روسیه از غرب به سمت شرق در توجه ویژه کرملین به خاورمیانه عیان تر دیده می شود. حضور دائمی در مذاکرات هسته ای ایران و 1+5، ممانعت از حمله غرب به سوریه، فروش سلاح به عراق و مصر و ارتباط گسترده با حزب الله لبنان و سایر نیروهای مخالف غرب مظاهر بارز سیاست خارجی فعال روسیه پوتینی است. تماس های مکرر با حوثی های شمال و جدایی طلبان جنوب، یمن را هم به کانون تازه ای برای محک زدن اراده مردان سیاسی کرملین تبدیل کرده است.

در قطعنامه 2140 شورای امنیت سازمان ملل درباره یمن که یکشنبه شب به تصویب رسید، بنا به مخالفت روسیه بند مربوط به فصل هفتم منشور سازمان ملل که اقدام نظامی مجاز می شود حذف شد. شورای همکاری خلیج فارس در توسل به ابزارهای جهانی برای مقابله با انصارالله (حوثی ها) خواهان اجرای این بند از منشور شده بود. در قطعنامه شورای امنیت از انصارالله که شورای ریاست جمهوری تشکیل داده خواسته شده تا قدرت را رها کرده و به مذاکرات بازگردد.
15 عضو شورای امنیت همچنین از حوثی ها خواسته تا از ادارات دولتی در صنعا خارج شوند و به حبس خانگی رئیس جمهوری و اعضای کابینه پایان دهند. روسیه نشان داده که تأکید دارد مسائل یمن باید از طریق مذاکره حل شود نه با توسل به زور و سرنیزه.
بسیاری از ناظران سیاست اتحاد جماهیر شوروی سابق در خاورمیانه را پایه تحلیل های خود از رفتار روسیه در این منطقه قرار می دهند. شوروی از حافظ اسد در سوریه و سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) حمایت می کرد و امروز کرملین حامی اصلی بشار اسد و فلسطینی هاست. جمهوری دموکراتیک خلق یمن که با نام یمن جنوبی شناخته می شد در پرتو تمایلات سوسیالیستی در مدار شوروی حرکت می کرد. اما در ربع قرن گذشته یمن هرگز جزو اولویت های روس ها نبوده و رویکرد مسکو به یمن حاکی از بی توجهی به این بخش از خاورمیانه بوده است. اما یمن بتدریج اهمیت خود را در نگاه و نظر روس ها بازیافته است. سیاست شوروی سابق و روسیه امروزی تفاوت های ماهوی زیادی دارد. شوروی درگیر جدالی وجودی با امریکا بود. از این رو، در آتش خشونت و بحران هایی که دامنگیر امریکا و متحدان آن در خاورمیانه و سایر مناطق می شد می دمید. مسکوی امروز دنیا را از منظر دیگری می بیند. روسیه پوتینی بی ثباتی را یک خطر می داند، نه ابزاری برای لطمه زدن به رقبا.
مهم ترین اهداف روسیه از ایفای نقش در گره گشایی از بحران های خاورمیانه، مهار گروه های افراطی و یافتن دوستانی است که از امریکا ناخشنود هستند. هر بازیگری بتواند به پیشبرد این اهداف کمک کند زیر پوشش حمایتی روس ها جا می گیرد. در رابطه با یمن، روسیه همواره طرف های مخالف در حوزه سیاسی را به گفت و گو و مصالحه دعوت کرده است.
مخالفت سیاستگذاران روس با صدور قطعنامه جنگ طلبانه علیه حوثی ها نشان می دهد که مسکو این گروه را به مثابه یک نیروی فعال در بازگرداندن ثبات به یمن پذیرفته و اساساً آن را قدرتی برای ستاندن جان القاعده در شبه جزیره عربستان می داند. همچنین از نظر روسیه جابه جایی مجدد قدرت و افزایش احتمال تبدیل یمن به یک کشور ورشکسته به مراتب خطرناک تر از تهدیدهای دیگر است، لذا در حالی که مبادلات تجاری دو کشور در سطح بالایی قرار ندارد روسیه سعی کرده تا از یک سو، دست کم روابط نظامی با یمن را توسعه داده و در این میان بر آموزش نیروی هوایی یمن بویژه دفاع هوایی تمرکز کرده و از سوی دیگر، اراده های سیاسی را به مشارکت در رفع بحران یمن درگیر کند.
در سطحی فراتر، روسیه در هر نقطه ای که مجال مخالفت با امریکا را بیابد آن را مغتنم می شمارد. واقعیت آن است که اگر چه روسیه با رأی به قطعنامه شورای امنیت خواسته تا انصارالله قدرت را واگذار کند اما این به معنای آن نیست که کرملین قادر است دوستانی بهتر از حوثی ها در یمن بیابد. رویکرد ضد امریکایی حوثی ها مایه خرسندی روسیه است و کنترل مؤثر شیعیان بر یمن حلقه دیگری به محفل مخالفان مداخلات امریکا در خاورمیانه می افزاید.
همچنین تحریم هایی که غرب در پاسخ به عملکرد روسیه در حمایت از جدایی طلبان اوکراین به مسکو تحمیل کرده کرملین را به جست و جوی بازارها و یاران جدید واداشته است. روسیه نیاز دارد در برابر فشارهای غرب نشان دهد که همچنان قادر به یافتن جایگزین های مهم است.
نمایندگان روس یک ماه پیش با رهبران حوثی دیدار و از وزارتخانه های نفت و شیلات بازدید کردند. حوثی ها امیدوارند با رونق بخشیدن به بازار نفت اندک و صنعت خوش آتیه شیلات، در راه بهبود وضع اقتصادی و معیشتی یمنی ها مخصوصاً در شمال کشور قدم بردارند.
یمن که فقیرترین کشور جهان عرب لقب گرفته به طور قطع برای حفظ حیات خود نیاز به کمک خارجی دارد. عربستان و امریکا در کنار بسیاری دیگر از متحدان خود سفرایشان را از صنعا خارج کرده اند و حوثی ها، حاکمان جدید یمن، دروازه های کشور را برای ورود چینی ها و روس ها بازگذاشته اند. به گفته یکی از روزنامه نگاران نزدیک به حوثی ها، «سعودی ها نیم قرن در یمن بودند و هرگز کار خیری برای ما نکردند. در آینده هر کسی برای ما قدم خوبی بردارد ورودش به یمن با استقبال روبه رو می شود.»
روسیه یکی از معدود کشورهایی است که حضور و حکمیتش مورد قبول یمنی های شمال و جنوب است. روس ها به طور سنتی در یمن نقش داشته اند و حال که کشور در اندیشه ترسیم دوباره مرزهای داخلی و برپایی نظام سیاسی جدیدی است دیپلمات های مسکو رفت و آمد بیشتری به یمن خواهند داشت. جنوبی ها در نامه ای به کنسولگری روسیه در عدن خواستار حمایت کرملین از جنبش استقلال طلبی آنها شده اند. عربستان و امریکا درصدد روی کار آوردن دولتی وابسته به خود در یمن هستند. اگر روسیه نتواند در شرایط حساس جاری حمایت خود را به حوثی های ضد امریکایی و ضد اسرائیلی ارزانی دارد و قافیه را به ریاض و واشنگتن ببازد فرصتی تاریخی را سوزانده است.
*هرمز برادران
روزنامه ایران
اول**
28/11/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 109]