واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
«توس» در راه جهانیشدن شهر تاریخی توس و آرامگاه فردوسی همچنان بیسر و سامان است، نه موانع ثبت جهانی آن برطرف شده و نه بحث حفاظت و مرمت آثار تاریخی و ساماندهی عرصه و حریم آن انجام شده است.
با این حال مسئولان میراث کشور و استان خراسان رضوی از برداشتن گام های مهم و بزرگی همچون راه اندازی مجدد شورای احیای توس و تهیه طرح تفضیلی جدید برای این شهر تاریخی خبر می دهند که می تواند سرآغاز فصل جدیدی در این زمینه باشد. توس را تقریبا همه ایرانیان به آرامگاه فردوسی می شناسند، اما توس بدون این آرامگاه هم شهری بزرگ در تاریخ و فرهنگ این سرزمین بوده که وجود چند اثر ثبت ملی شده همچون هارونیه، کهن دژ، مقبره امام محمد غزالی و میل اخنگان در این منطقه و همچنین ارتباط حدود 400 شخصیت ادبی فرهنگی با این شهر در گذشته، دلیلی بر این ادعاست. با این همه، غبار فراموشی همچنان آسمان این شهر تاریخی را فراگرفته و تقریبا به حال خود رها شده است، به طوری که عرصه و حریم آن مورد هجوم ساخت و سازها قرار گرفته، آثار و ابنیه تاریخی اش تقریبا بدون مرمت به حال خود رها شده و موانعی همچون دکل های برق در حریم این شهر تاریخی قد برافراشته و ثبت جهانی آن را به مبارزه می طلبد. البته طی سال های گذشته، طرح های متعددی در سطح استان برای ساماندهی این منطقه و آماده سازی آن برای جهانی شدن تهیه شد که عواملی همچون نبود اعتبار و ناهماهنگی بین دستگاهی مانع نتیجه بخش بودن آنها می شد و ظاهرا همچون بسیاری از طرح های کلان کشور، فقط عزم و اعتبار ملی و دولتی می توانست گره گشای کلاف سردرگم احیای شهر تاریخی توس باشد. این عزم ملی به گفته مسعود سلطانی فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور مدتی است با راه اندازی شورای احیای شهر توس پس از 18 سال به جریان افتاده است. مدیرکل اداره میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی درباره احیای این شورا و اهداف آن به جام جم می گوید: شورای احیای توس پیش از این و با هدف بررسی سیاست های کلی احیای منطقه تاریخی توس در سال 78 راه اندازی شده بود، ولی هرگز تشکیل جلسه نداد تا این که امسال این شورا مجددا در سطح ملی تشکیل شد و تصمیمات مهمی نیز درباره ساماندهی شهر تاریخی توس، تعیین تکلیف ساخت و سازهای انجام شده و برنامه های درازمدت در آن گرفته شد. رجبعلی لباف خانیکی به توسعه بی رویه ساخت و سازها در شهر تاریخی توس اشاره می کند و می افزاید: تا سال 42 این محوطه کاملا خالی از سکنه بود، اما از آن سال به بعد، بتدریج افرادی در آن ساکن و سه روستای اسلامیه، توس علیا و توس سفلی را شکل دادند، به طوری که اکنون این روستاها حدود ده هزار نفر جمعیت را در خود جای داده و بسیاری از این ساخت و سازها نیز روی محوطه های باستانی و تاریخی شهر توس ایجاد شده است. وی با اشاره به این که بحث حق مالکیت این ساکنان از یک سو و موضوع حفاظت از آثار تاریخی و تپه های باستانی از دیگرسو، تصمیم گیری و اجرای طرح های ساماندهی را با مشکل همراه کرده است، تصریح می کند: در این باره جلسات زیادی با مسئولان خراسان و شورای تامین استان برگزار و درنهایت مقرر شد فقط سکونتگاه هایی به رسمیت شناخته شود که تا سال 91 احداث شده باشد و تمام واحدهایی که پس از این تاریخ احداث شده است، رسمیت ندارد و مقرر شد از امکاناتی همچون آب، برق و گاز محروم شود، ضمن این که جلوی ساخت و سازهای پس از این نیز توسط شهرداری گرفته خواهد شد. لباف خانیکی درباره آماده سازی پرونده ثبت جهانی شهر توس نیز یادآور می شود که اکنون مقدمات آن همچون تهیه گزارش انجام شده و اقدامات فنی دیگری نظیر نقشه برداری، آنالیز و طبقه بندی آثار در دستور کار قرار دارد، ضمن این که علاوه بر معضل ساخت وسازها به عنوان مانعی برای ثبت جهانی، مانع بزرگی نظیر دکل های موجود در حریم توس نیز وجود دارد که به مراجع ذی صلاح در استان ابلاغ شده و اکنون منتظر جابه جایی آنها هستیم، گرچه گفته می شود جابه جایی این دکل ها بسیار هزینه بر است که این امر خود موجب طولانی شدن روند جهانی شدن این محوطه باستانی خواهد شد. طرح تفضیلی شهر توس نهایی می شود در همین حال مدیر پایگاه توس با بیان این که به دنبال راه اندازی مجدد شورای احیای توس، دو ستاد فرهنگی و اجرایی نیز با عضویت ارگان ها و نهادهای مختلف استان و به منظور بررسی شرایط و ارائه طرح به شورای احیا تشکیل شد، می گوید: علاوه بر این پایگاه میراث شهر توس نیز که فعالیتش از سال 88 متوقف شده بود، امسال دوباره راه اندازی و تجهیز شد و هیات راهبردی آن شکل گرفت که این هیات اولین جلسه خود را اول بهمن برگزار کرد و موضوع بررسی و آمایش طرح تفضیلی منطقه توس را در دستور کار خود قرار داد. احسان زهره وندی به اوضاع نابسامان توس در شرایط کنونی اشاره می کند و در گفت وگو با جام جم می افزاید: براساس طرح تفضیلی، عرصه یا هسته مرکزی شهر توس 360 هکتار است که باید ساخت و سازهای صورت گرفته در آن بسیار ضابطه مند باشد، در حالی که اکنون چنین نیست و روستاهایی که طی چند دهه اخیر در آن شکل گرفته، در سال های اخیر به طور بی ضابطه ای گسترش یافته است. وی با بیان این که در تلاش هستیم طرح تفضیلی را هرچه سریع تر آماده کرده و برای اجرا به شهرداری ارائه دهیم تا جلوی ساخت و سازهای بی رویه گرفته شود، خاطرنشان می کند: اکنون مراحل اول و دوم این طرح آماده شده و فقط مرحله سوم آن باقی مانده است، با وجود این ظرف یک ماه آینده حداقل تکلیف ساخت و سازهای روستایی روشن خواهد شد. مدیر پایگاه توس دومین مشکل موجود پس از بحث ساخت و سازها، بر سر ساماندهی شهر توس را کمبود اعتبار برای حفاظت و مرمت آثار تاریخی ثبت ملی شده نظیر آرامگاه فردوسی، هارونیه و کهن دژ عنوان و تصریح می کند: برنامه پنج ساله ای نیز به منظور مرمت این آثار تهیه و به سازمان میراث فرهنگی ارسال کرده ایم که امیدواریم با تامین بموقع اعتبار در این بازه پنج ساله بتوانیم به امر مرمت و حفاظت این آثار نیز به عنوان بخش دیگری از درخواست های یونسکو برای جهانی شدن جامه عمل بپوشانیم. زهره وندی با اشاره به این که وجود معادن، دکل های برق و توسعه ساخت و سازها از جمله موانع ثبت جهانی شهر تاریخی توس است، تاکید می کند اولویت ما برای رفع این موانع در وهله اول ساماندهی عرصه و ساخت و سازهای موجود در آن است تا این هسته مرکزی را از دست ندهیم و بقیه موانع در اولویت های بعدی است که به آن به ترتیب رسیدگی خواهد شد. فاطمه مرادزاده / گروه ایران
 
شنبه 25 بهمن 1393 ساعت 02:42
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 38]