محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832176960
بررسی دیدگاه دولتمردان جیمی‌کارتر در قبال انقلاب اسلامی ایران
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
بررسی دیدگاه دولتمردان جیمی‌کارتر در قبال انقلاب اسلامی ایران
عدم تصمیم‌گیری قاطع، تشتت آرا و عدم واقع نگری مقامات آمریکایی در قبال تحولات داخلی ایران از مهمترین دلایل روی دادن ناکامی های تاریخی سیاست خارجی آمریکا می‌باشد.
در جریان هر انقلابی، دولت‌های دیگر نقش تعیین کننده‌ای را در سرنوشت جنبش پیش رو ایفا می‌کنند. کشورهای بیگانه بر اساس منافع و مصالح ملی خود به نقش آفرینی در سرنوشت مردم کشوری در آستانه تحول دست می‌زنند. این نقش آفرینی گاهی به صورت حمایت علنی و همه جانبه از حکومت روی کار و یا از مخالفان و انقلابیون، و گاهی نیز حتی این دخالت با سکوت و عدم موضع گیری علنی و در خفا صورت می‌پذیرد. انقلاب اسلامی ایران نیز از این دست درازی‌های کشورهای بیگانه در قبال سرنوشت خود در امان نماند. قدرت‌های مهم جهانی به دلیل موقعیت جغرافیایی ژئوپلیتیک ایران و هم‌چنین منابع فراوان انرژی همواره سعی در نفوذ در ایران داشته اند، این نفوذ گاه از طریق استعمار، گاه از طریق استثمار و گاه از طریق دراز کردن دست دوستی روی می‌دهد. یکی از مهم ترین دول بیگانه که در تاریخ معاصر ایران به چنین نقش آفرینی دست یازیده، دولت آمریکا می‌باشد که همواره به دنبال نفوذ و تأثیرگذاری در تحولات خاورمیانه می‌باشد. در زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران دولت کارتر در آمریکا روی کار بود که با تصمیمات و سیاست گذاری‌های نابجای خود باعث روی دادن یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های سیاست خارجی آمریکا شد. عدم تصمیم‌گیری قاطع، تشتت آرا و عدم واقع نگری مقامات آمریکایی در قبال تحولات داخلی ایران از مهمترین دلایل روی دادن این ناکامی تاریخی می‌باشد. دولت جیمی‌کارتر که با شعارهای حقوق بشری روی کار آمد، در تحقق اهداف خود همواره با مشکل بزرگی به نام ایران روبه رو بود. حکومت محمدرضا پهلوی از یک طرف بزرگ‌ترین حامی و حیاط خلوت آمریکا در منطقه به شمار می‌رفت و از طرفی دیگر با عدم رعایت موازین حقوق بشری در برخورد با مخالفان، شعارهای دولت کارتر را در بین مجامع جهانی زیر سؤال می‌برد. بررسی دیدگاه‌های مقامات آمریکایی در قبال انقلاب ایران و چرایی عدم تصمیم گیری قاطع برای حمایت یا عدم حمایت از شاه از بزرگ‌ترین ابهامات تاریخ معاصرمان است که در این پژوهش سعی بر واکاوی آن از میان خاطرات افرادی نظیر جیمی‌کارتر (ریاست جمهوری آمریکا)، زبیگنیو برژینسکی ( مشاور امنیتی کارتر)، ویلیام سولیوان (سفیر سابق آمریکا در ایران در زمان انقلاب اسلامی)، سایرس ونس(وزیر خارجه آمریکا در زمان انقلاب اسلامی)، ژنرال هایزر (فرستاده ویژه کارتر به ایران در زمان انقلاب اسلامی) می‌باشد. به طور کلی در سطح هیئت دولت و مشاوران کارتر، دو موضع کاملاً متفاوت در قبال انقلاب اسلامی ایران وجود داشت که باعث سردرگمی‌‌کارتر در اتخاذ تصمیم‌های مهم در مقاطع حساس تاریخی گردید که در نهایت پس لرزه‌های آن تا مدت‌ها بر سیاست خارجی آمریکا سایه افکند. افرادی نظیر"برژینسکی" به عنوان مهمترین مشاور کارتر سعی در متقاعد کردن وی به حمایت تمام و کمال از شاه و سرکوب مردم ایران را داشتند و در مقابل وی "ونس" و "سولیوان" ریاست جمهوری را دعوت به فشار بر شاه برای رعایت موازین حقوق بشری و تعامل و گفت و گو با مخالفان می‌نمودند. برای بررسی این دو خط مشی ابتدا به بررسی مواضع برژینسکی به عنوان مهمترین حامی‌شاه در دولت آمریکا می‌پردازیم: (( درباره انقلاب ایران، با توجه به موقعیت شاه و نوع حکومت او که بیشتر به قدرت شخصی وی متکی بود، من با تضعیف او به هر عنوان مخالف بودم و تأکید می‌کردم که وادار شاه به عقب نشینی در برابر مخالفان و دادن امتیازات پی در پی به آنان اساس حکومت او را متزلزل خواهد ساخت سرانجام به عدم ثبات و هرج و مرج کامل منتهی خواهد شد ... مخالفان من فکر می‌کردند که راه حل مشکلی که در ایران پیش آمده، کاستن از قدرت شاه و پیشرفت سریع در جهت ایجاد یک حکومت دموکراتیک یا سلطنت مشروطه است و در تعقیب این نظر فکر تشکیل یک حکومت ائتلافی با شرکت نمایندگان گروه‌های متخاصم طرفداری می‌کردند. با همین طرز تفکر بود که در اکتبر سال 1978 هم مقامات وزارت خارجه و هم سولیوان سفیر آمریکا در ایران با تحویل وسائل و تجهیزات ضد شورش در ایران مخالفت می‌کردند، زیرا به اعتقاد آن‌ها ارسال این وسائل و تجهیزات شانس رسیدن به توافق و آشتی بین رژیم و مخالفان را می‌کاست. با تعمیق بحران من به تدریج دریافتم که مقامات پایین‌تر وزارت خارجه ، به خصوص "هنری پرشت"، رئیس بخش ایران در وزارت امور خارجه اصولاً معتقد به حمایت آمریکا از شاه نیستند و حتی با نوعی نفرت از شاه که مبتنی بر طرز تفکر آن‌ها درباره حکومت شاه می‌باشد خواهان برکناری او از سلطنت هستند. به نظر من سیاست آشتی یا دادن امتیاز به مخالفان و شرکت دادن آنان در حکومت در صورتی مفید بود که سال‌ها قبل و پیش از آن‌که بحران به چنین مراحل حادی برسد اتخاذ می‌گردید. اما وقتی بحران به مرحله رویارویی و اراده قدرت رسید؛ توصیه نرمش و سازش و آشتی نتیجه ای جز تشدید بحران و تبدیل آن به یک انقلاب کامل به بار نمی‌آورد.))[1] اما خط مشی دوم، همان‌طور که برژیسنکی اعلام نموده، در وزارت خارجه وجود داشت و بر اساس مواضع و گزارش‌های "سولیوان" از ایران و "هنری پرشت" ، "کریستوفر" و "ونس" در آمریکا، خواستار عدم حمایت آمریکا از سرکوب شاه و تعامل با مخالفان شاه بود. در همین رابطه سایرس ونس در کتاب انتخاب‌های دشوار خود می‌نویسد: (( در وزارت خارجه بعضی از همکاران من براین عقیده بودند که با وقایع ماه‌های سپتامبر و اکتبر دوران حکومت مطلقه شاه به سر آمده است و مسئله این است که وی تا چه اندازه حاضر است از قدرت و اختیارات خود در حکومت دست بردارد و به چه کسی تفویض نماید... همکاران من در وزارت خارجه شدیداً مخالف تشکیل دولت نظامی‌در ایران بودند و در این موارد به گزارشات سولیوان استناد می‌کردند که نظامیان ایران در وقایع اخیر بی اعتبار شده اند و به علاوه آن‌ها نشان داده اند که توانایی و لیاقت تشکیل دولت را ندارند... ))[ 2] (( مشاوران رئیس جمهوری در کاخ سفید طور دیگری فکر می‌کردند و فشار برای وادار ساختن شاه به استفاده از نیروی نظامی‌برای سرکوبی مخالفان از سوی کاخ سفید افزایش می‌یافت. من با سولیوان و مشاوران خود در وزارت خارجه در مخالفت با این نشر هماهنگ بودم...))[ 3] همان‌طور که در این مطالب مشاهده می‌شود، رعایت شعار دولت کارتر در مورد مسائل حقوق بشری و گزارشات سولیوان از تشویق به تعامل با مخالفان شاه و سازش و مصالحه آیت‌الله خمینی و نظامیان، دو عامل اصلی و اساسی در شکل دهی به چنین تفکری در وزارت امور خارجه آمریکا بوده است. "ونس" و خود "سولیوان" در باب گزارشات و نامه‌های ارسالی از ایران چنین می‌نویسند: ((خطوط اصلی پیشنهاد من این بود که برای پایان بخشیدن به بحران فعلی و و استقرار یک نظم جدید در ایران بین نیروهای انقلابی و نیروهای مسلح سازش به وجود آید و برای حصول چنین سازشی نیز می‌باید نه فقط شاه، بلکه بسیاری از فرماندهان ارشد نیروهای مسلح از صحنه خارج شوند. پس از خروج شاه و افسران ارشد وی از کشور حصول توافقی بین نیروهای انقلابی و فرماندهان جوان و تازه نیروهای مسلح به این صورت امکان پذیر بود که آیت‌الله خمینی شخصیت معتدلی مانند بازرگان یا میناچی را به نخست وزیری انتخاب کند... برژینسکی برای رد نظرات من به استدلال مخالف آن پرداخت و چنین وانمود کرد که موقعیت شاه کاملاً محکم است و هر زمان که مصلحت باشد می‌تواند مخالفانش را سرکوب کند.)) [4] ((من در تعقیب پیشنهاد سولیوان درصدد اقداماتی به منظور ایجاد تفاهم بین آیت‌الله خمینی و نظامیان بودم. در این زمان ارتباطی بین بعضی از فرماندهان نظامی‌و نمایندگان خمینی در تهران برقرار شده بود. روز شانزدهم ژانویه، یعنی همان روز خروج شاه از ایران ما اولین تماس خود را با اطرافیان آیت‌الله خمینی برقرار کردیم.))[ 5] از دیگر افرادی که به نقش آفرینی در بحران پیش روی کارتر پرداخت، ژنرال هایزر فرستاده نظامی وی به ایران بود. هایزر در وهله اول وظیفه داشت که با بررسی وضعیت ارتش ایران به حفظ و انسجام آن کمک نموده و مانع فروپاشی ارتش گردد، و در مرحله دوم ضمن حمایت از بختیار، با بررسی وضعیت انقلاب و ارسال گزارش، ریاست جمهوری آمریکا را به اتخاذ تصمیمی درست هدایت کند. ولی تداخل وظایف او با سولیوان و اختلاف نظر دو مأمور باعث به هم ریختگی بیش از پیش اوضاع و خارج شدن آن از دست دولتمداران آمریکا گردید. خود او در کتاب مأموریت در تهران مورد این مسئله می‌نویسد: (( من با اطلاع از تجارب و اراده قاطع سولیوان و اعتقادات شخصی او به اختلاف نظر خود با او در جهت انجام وظیفه پی بردم. برای من عجیب بود که با دستور رئیس جمهوری وارد ایران شدم که همه را وادار به حمایت ارتش از بختیار کنم، اما از نماینده رئیس جمهوری شنیدم که بختیار قبل از بازی، شکست خورده است. در حقیقت سفیر معتقد بود که باید بختیار را حذف کنیم و مستقیماً به سراغ بازرگان برویم... پیدا بود که سولیوان با واشنگتن هم اختلاف نظر داشت، به مین دلیل بود که در ابتدای ورود، در رفتارش احساس سردی کردم.))[ 6] با توجه به عدم مجال در این مقال، امکان بررسی بیشتر و باز کردن دو نظریه مورد اشاره ممکن نیست و نگارنده باید از بررسی نظرات افرادی نظیر‌هارولد براون (وزیر دفاع آمریکا در زمان انقلاب اسلامی)، هامیلتون جوردن (رئیس ستاد کاخ سفید در زمان ریاست جمهوری کارتر)، وارن کریستوفر و دیوید نیوسام (معاونان وزارت امور خارجه آمریکا) و مشاورانی نظیر شلسینجر و چارلز دونکان نیز عبور کند و با بررسی گفته‌های شخص کارتر پیرامون دلایل عدم اتخاذ تصمیمی‌درست و نهایی، به نتیجه‌گیری پیرامون بحث حاضر بپردازد. کارتر، به عنوان ریاست جمهوری که بر سر دو راهی بزرگ نتوانست تصمیمی درست اتخاذ کند، خود در خاطراتش می‌نویسد: (( در اوایل نوامبر "سولیوان" به این نتیجه رسیده بود که لازم است رهبران مخالفین برای مشارکت در امور ایران نقشی بسیار وسیع تر از آن‌چه شاه آمادگیش را داشت، واگذار شود. البته من نمی‌توانستم با این نظر موافقت نکنم. اما در عین حال بر سر دوراهی قرار گرفته بودم که آیا بنابر میل باطنی خود در بحرانی که شاه با آن روبه روست حمایت کامل به عمل بیاورم؟ یا اینکه طبق نظر سولیوان عمل کنم؟ باید بگویم که شاه تسلیم پیشنهادهایی بود که از سفارت ما انشاء می‌شد)) [7] خاطرات افراد تأثیرگذار دولت کارتر خود گویای عدم ثبات سیاسی موجود در بین مقامات آمریکایی می‌باشد که نتیجه آن شکست بزرگی است که به تسخیر سفارت آمریکا در ایران و بزرگ‌ترین بحران سیاست خارجی آمریکا مبدل می‌شود. همان‌طور که اشاره شد این شکست حاصل عدم تصمیم‌گیری قاطع در برهه‌های حساس تاریخی است. برژینسکی به عنوان نزدیک ترین مشاور کارتر این شکست را به بهترین وجه در کتاب قدرت و اصول اخلاقی خود ذکر می‌کند که می‌تواند حسن ختام پژوهش پیش رو باشد: (( ایران بزرگ‌ترین شکست حکومت کارتر بود. برخلاف پیروزی‌هایی که در مذاکرات صلح مصر و اسرائیل در کمپ دیوید و تلاش برای عادی ساختن روابط با چین نصیب حکومت کارتر شد و سیاست محکم و استواری که سرانجام در برابر شوروی اتخاذ گردید و هر یک نقاط مثبت و سازنده‌ای در سیاست خارجی حکومت کارتر به شمار می‌آید، سقوط شاه از نظر استراتژیک نتایج مصیبت باری برای آمریکا به بار آورد و از نظر سیاسی برای خود کارتر فاجعه آمیزتر بود... پرزیدنت کارتر هم در نتیجه اختلاف نظرهای مشاوران خود، یا بر اثر جدالی بین عقل و احساس در درون خود او درگرفته بود، در جهات متفاوتی کشانده می‌شد و در اتخاذ تصمیم دچار تردید و تزلزل می‌گردید.))[8] منابع: 1- برژینسکی، زبیگنیو، محمود اشراقی، توطئه در ایران، تهران:هفته، 1362، صص 103 و 104 2- ونس، سایروس، محمود اشراقی، توطئه در ایران، تهران:هفته، 1362، ص 27 3- ونس، سایروس، محمود اشراقی، توطئه در ایران، تهران:هفته، 1362، ص 30 4- سولیوان، ویلیام، محمود مشرقی، مأموریت در ایران، تهران:هفته،1361، صص 144و 145 5- ونس، سایروس، محمود اشراقی، توطئه در ایران، تهران:هفته، 1362، ص 43 6- هایزر، رابرت، ع رشیدی، مأموریت در تهران، تهران:اطلاعات، 1365، ص 20 7- کارتر، جیمی، احمد باقری، 444 روز، تهران: هفته، 1361، ص 15 8- برژینسکی، زبیگنیو، محمود اشراقی، توطئه در ایران، تهران:هفته، 1362. صص 101 و 102 امیر حسین نباتی منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
93/11/21 - 04:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 59]
-
گوناگون
پربازدیدترینها