واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: محدودیت زمین چقدر است؟
یک کارشناس زیست محیطی گفت: دنیایی که انسان در آن اسکان یافته است از نظر دانشمندان بیوسفر نامیده میشود و آن لایهای است از زمین که در آن زندگی صورت میگیرد.
کد خبر: ۴۷۰۳۸۳
تاریخ انتشار: ۰۷ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۳:۱۰ - 27 January 2015
یک کارشناس زیست محیطی گفت: دنیایی که انسان در آن اسکان یافته است از نظر دانشمندان بیوسفر نامیده میشود و آن لایهای است از زمین که در آن زندگی صورت میگیرد.
الهام برنا در گفتوگو با ایسنا، اضافه کرد: بیوسفر از سه قسمت عمده تشکیل شده است؛ بخش پایینی اتمسفر که تروپسفر نامیده میشود، یعنی 11 مایل نخست یا همین طور اتمسفر بالای سطح زمین است. هیدروسفر هم به عنوان قسمت بعدی بیشتر سطح آب و آبهای زیرزمینی را تشکیل میدهد.
برنا ادامه داد: لیتوسفر هم یعنی بخش بالایی لایه زمین که شامل خاک، مواد معدنی و سوختهایی است که گیاهان و حیوانات برای زندگی نیاز دارند.
این کارشناس محیط زیست افزود: در بیوسفر هر ارگانیسم زنده سه نیاز اصلی دارد که شامل منابع شامل آب، غذا و انرژی، مکانی برای زندگی، فضا و مکانی برای دفع زباله و ضایعات است.
وی اظهار کرد: رویکرد اکولوژیکی مبتنی بر مفهوم ظرفیت حمل است و بیانگر بعضی محدودیتهای عملی برای جمعیتی است که میتواند در منطقهای معین اسکان یابد. ظرفیت حمل گاهی اوقات به عنوان شمار افرادی تعریف میشود که میتوانند برای آینده قابل پیشبینی بدون از بینبردن محیط فیزیکی، اکولوژیکی، فرهنگی و اجتماعی حمایت شوند. چنانچه شمار افرادی که وابسته به این حمایتهای زیستیاند، افزایش یابد، نظامهای زیستی بهتدریج نابود خواهند شد.
برنا تصریح کرد: دیدگاه مالتوس بهطور مستقیم در گسترش مفهوم ظرفیت حمل داشته تأثیر داشته است. از نظر مالتوس توانایی زمین برای تولید مواد غذایی محدود است و در طولانیمدت عبور از آن محدودیتها منجر به کاهش قابلیت تولیدی زمین میشود.
این محقق زیست محیطی خاطرنشان کرد: تلاشهای بسیاری برای برآورد شمار جمعیتی که کرهی زمین میتواند در خود جای دهد، صورت گرفته است. بیشتر برآوردهای صورتگرفته در مورد ظرفیت حمل مبتنی براین فرض است که جمعیتهای انسانی به وسیله عوامل محدودکننده و یا در بعضی مواقع، ترکیبی از عوامل بالقوه محدودکننده مرتبط با هم محدود خواهد شد که از جمله آنها و یا شاید رایجترین آنها، مقدار مواد غذایی است که میتواند رشد کند. موضوعی که در کانون نظریه مالتوس قرار دارد.
وی با بیان اینکه برآوردهای صورت گرفته در مورد ظرفیت حمل کره زمین دامنهای بین یک تا بیش از 1000 میلیارد نفر دارد، یادآور شد: نه تنها دامنه وسیعی از مفاهیم برآورد شده وجود دارد، بلکه مقادیر برآوردشده در طول زمان به هم نزدیکتر شدهاند.
برنا با بیان اینکه تنوع برآوردهای بعد از سال 1950 در مقایسه با برآوردهای پیشین بیشتر است، ادامه داد: هر چند انتظار میرود که با بهبود دانش و آگاهی انسان از نظامهای بیولوژیکی و فیزیکی زمین، اجماع بیشتری در ارتباط با ظرفیت حمل کره زمین ایجاد شود، ولی عملاً چنین نبوده است. حدود دو سوم برآوردها دامنهای بین چهار تا شش میلیارد نفر دارند و برآورد متوسط حدود 10 میلیارد نفر و یا نزدیک به حجم جمعیتی است که بر حسب سناریوی تغییر متوسط بخش جمعیت سازمان ملل، کرهی زمین در آن تثبیت خواهد شد.
این کارشناس محیط زیست افزود: حال سوال این است که آیا جمعیتهای انسانی میتوانند از منطق ظرفیت حمل بگریزند؟ تردیدی نیست که انسان توانایی و ظرفیت بیشتری برای محدودیتهایش در زندگی دارد.
وی بیان کرد: استفاده از کودهای مصنوعی محصولات کشاورزی را به مقدار زیادی افزایش داده است، سوختهای فسیلی و انرژی هستهای نیز از طریق افزایش بسیار زیاد در جریان خورشیدی که هماکنون مصرف میکنیم و بهطور مستقیم از طریق سیستمهای انرژی خورشیدی یا بهطور غیرمستقیم از طریق هیدروالکتریک و قدرت باد توانایی و قدرت صنعتیشدن را فراهم میکند.
برنا گفت: این امر به بیش از شش میلیارد نفر امکان زندگی بر روی زمینی را که در قرن نوزده کمی بیش از یک میلیارد نفر را در خود جای داده بود، فراهم کرده است. آدمی از چنان قابلیت و توانایی برخوردار است که میتواند از ظرفیت حمل کره زمین فراتر رود.
این محقق بیان کرد: آدمی همواره قادر است در سایه پیشرفتهای تکنولوژیک و بهبودهای سازمانی و نهادی ضمن بهبود قابلیت تولیدی کره زمین، بهطور پیوسته ظرفیت حمل آن را افزایش دهد، ولی واقعیت این است که علیرغم تمام پیشرفتهای علمی و فنی، نابرابری عمدهای در دسترسی به منابع طبیعی و نیز دانش و فنآوری در مناطق مختلف دنیا وجود دارد.
وی اضافه کرد: علاوه بر این، نباید فراموش کرد که تنها در مواردی میتوان با افزایش سرمایهگذاری و پیشرفت در تکنولوژی، ظرفیت حمل را افزایش داد، ولی در بعضی شرایط اینکار امکانپذیر نیست. برای مثال، در مورد زمینهای کشاورزی میتوان از طریق افزایش سرمایهگذاری روی منابع جدید، ظرفیت حمل را به شدت افزایش داد، ولی هیچ ابزار عملی و مفیدی برای تکثیر ماهیهای اقیانوسها وجود ندارد.
برنا ادامه داد: در مورد مراتع نیز چنین است. مطالعات صورتگرفته توسط بانک جهانی، به مدیریت جین گورس فرانسوی که در هفت کشور آفریقای غربی در دههی 1980 میلادی صورت گرفت، نشان داد که افزایش ظرفیت حمل کره زمین در کشورهای مورد بررسی تنها در سایه پیشرفتهای جهشآسای تکنولوژی امکانپذیر است.
این پژوهشگر اضافه کرد: نتایج این بررسی گویای آن است که علیرغم وجود تکنولوژیهای مربوطه، کاربرد آنها در کشورهای موردبررسی سودآور نبوده است، از اینرو اعلام شد که با وجود فشار بیش از حد روی زمینهای زراعی، بهرهگیری از شیوههای تولید موجود کارایی کافی نخواهد داشت و نمیتواند در مقیاس وسیع مورد استفاده قرار گیرد.
وی اظهار کرد: توانایی انسان در گسترش ظرفیت حمل کره زمین بر کسی پوشیده نیست، ولی نباید فراموش کرد که گسترش ظرفیت حمل هزینههای گزافی به لحاظ اکولوژیک داشته و خواهد داشت. استخراج مقدار زیادی سوختهای فسیلی و سنگهای معدنی موجب نابودی محیط هم از طریق تولید و هم از طریق تولید ضایعات و پسماندهها شده است. بعضی از این پسماندهها و مواد آلودهکننده خاصیت تراکمی و انباشتی دارند و در طول زمان آثار زیستمحیطی بدی برجای میگذارند.
برنا ادامه داد: مثال بسیار بارز آن، گرمای گلخانهای ناشی از مصرف سوختهای فسیلی است. به این ترتیب باید گفت که هر چند امروزه ظرفیت حمل کره زمین افزایش یافته و شاید این یکی از دلایل به تاخیر افتادن جمعیت حداکثری است که مالتوس وعده آن را داده بود، ولی در آینده جامعهی جهانی با مسایل زیستمحیطی بسیاری مواجه خواهد شد.
کارشناس مسئول محیط زیست استان افزود: فرسایش خاک، کاهش سطح آبهای زیرزمینی و فرآیندهای تراکمی پسماندههای اتمی و سمی از جمله مسایلی است که جامعه جهانی در آینده با شدت بیشتری با آن مواجه خواهد شد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]