واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: اوج و افول داعش در سال 2014
سال 2014 براي يكي از افراطيترين گروههاي تروريستي در تاريخ معاصر روايت متفاوتي با سال گذشته داشت.
نویسنده : سيدرحيم نعمتي
سال 2014 براي يكي از افراطيترين گروههاي تروريستي در تاريخ معاصر روايت متفاوتي با سال گذشته داشت. دولت اسلامي عراق و شام يا داعش در اين سال به اوج خود رسيد تا آنجا كه عنوان خود را به دولت اسلامي تغيير داد و اعلام خلافت كرد. خبرها از فتوحات برقآسا و ناگهاني به همراه موج وحشتآفرين خشونتها اسم اين گروه را به صدر رسانههاي جهان كشاند و باعث توجه همگاني شد. داعش با اين شهرت ديگر مثل سال قبل گروهي مسلح در كنار ديگر گروههاي مسلح حاضر در سوريه نبود بلكه سيستم شبهدولتي را ايجاد كرده بود كه در نقشه سياسي آرماني خود اهداف بسيار بزرگتري را دنبال ميكرد، نقشهاي كه در آن تمام كشورهاي اسلامي از شمال آفريقا و اندلس گرفته تا دور دستترين مناطق در شرق آسيا را شامل ميشود. سران داعش با وجود اين خواب و خيالها بسيار زود از كار خود بازماندند و افق حضيض آنها در همين سال نمودار شد. جبههاي گسترده از ارتش، نيروهاي مردمي عراق و پيشمرگههاي كرد به همراه حملات هوايي ائتلاف ضد داعش ايجاد شد تا آنكه با محدود كردن اين گروه در عراق، مناطق تحت تصرف آن مرحله به مرحله آزاد شود. اين حملات به خاك سوريه نيز كشيده شد به نحوي كه داعش برخلاف تصرفات سريع گذشته نتوانست شهر كوباني را به تصرف خود درآورد. با اين نماي كلي، ميتوان وضعيت داعش در سال 2014 را به سه بخش تقسيم كرد؛ از ابتداي سال تا ماه ژوئن و تصرف موصل، از تصرف موصل تا اكتبر و ورود شبهنظاميان داعش به كوباني، از اكتبر به بعد.
داعش تا ژوئن
تاريخچه داعش به يك دهه پيش به فعاليت ابومصعب الزرقاوي و گروه جماعت توحيد و جهاد او در عراق بازميگردد كه به عنوان شاخهاي از القاعده حملاتي عليه نظاميان و غيرنظاميان ترتيب ميداد. الزرقاوي سلفي تكفيري بود كه در 7 ژوئن 2006 كشته شد اما ميراث افراطي و تكفيري او توسط ابوحمزه المهاجر، مشهور به ابويوب المصري، ابوعمر البغدادي و ابوبكر البغدادي ادامه داده شد. ابوبكر البغدادي در آوريل 2013 با انتشار پيام صوتي در اينترنت ادغام دو گروه جبهه النصره و گروه خود براي تشكيل گروه جديدي به نام دولت اسلامي عراق و شام، داعش را اعلام كرد. به اين ترتيب، داعش در صحنه بحران سوريه ايجاد شد هر چند جبهه النصره تعلق خود را به آن تأييد نكرد و حتي در برخي مواقع با واحدهاي داعش وارد جنگ شد و ايمن الظواهري، رهبر القاعده ارتباط با گروه خود با داعش را رد ميكرد. اين خط سير چگونگي رشد داعش را نشان ميدهد كه از بطن حلقههاي متصل به القاعده ظهور كرد اما به زودي نسخه افراطيتري از القاعده را به نمايش گذاشت و بر خلاف القاعده، هدف بزرگتر تشكيل دولت را در سرميپروراند. در اين ميان، غرب تنها با هدف براندازي نظام سوريه از هر گروه عليه اين نظام حمايت مالي و تسليحاتي ميكرد و توجهي به هشدار در مورد ظهور گروههاي تكفيري افراطي در سوريه نميكرد. داعش از بيتوجهي غرب و حمايتهاي گسترده تقويت شد و از ابتداي 2014 دوباره به خانه قبل خود به عراق بازگشت. اعتراضات برخي قبايل در استان الانبار فرصت يارگيري به داعش را داد و همين امر باعث شد تا اين گروه از ژانويه 2014 در اين استان غربي عراق ظاهر شود و رفتهرفته شهرهاي مهم آن از جمله رمادي، مركز و فلوجه را به دست بگيرد.
همراهي برخي قبايل سني به همراه مشاركت بازماندگان حزب بعث از عوامل تقويت داعش در عراق تا ماه ژوئن بود كه آماده ميشد در گامي بلند موصل را اشغال كند.
از تصرف موصل تا اكتبر
داعش قبل از تصرف موصل، مركز استان نينوا، تعدادي از نيروهاي خود را وارد اين شهر كرده بود و در شامگاه 9 ژوئن به اين شهر حمله و در همان ساعات اوليه نقاط كليدي شهر را تصرف كرد. داعش يك روز بعد از تصرف موصل به تكريت، مركز استان صلاحالدين، وارد شده و اين شهر را به تصرف خود درآورد و سپس حمله به استان دياله را شروع كرد و توانست دو شهر اين استان را به اشغال خود درآورد. اين حملات عمليات سلسلهوار داعش بود كه ميتوان از آن به عنوان نقطه اوج اين گروه ياد كرد. با اين حملات و تصرفات سريع بود كه توجه جهاني به داعش جلب شد چراكه اين گروه ديگر از صف گروههاي مسلح در داخل سوريه به طور كامل جدا شده بود و با تصرف بخش قابل توجهي از شرق سوريه و غرب عراق خودنمايي كرد.
داعش در آن موقع هم از جهت تجهيزات و تعداد نفرات و هم از نظر مقدار زمين تحت تصرف به مراتب برتر از آن گروهها بود و جداي از اين موارد، با اعلام خلافت و تغيير نام از دولت اسلامي عراق و شام به دولت اسلامي به دنبال تشكيل دولت با سيستم افراطي خاص خود بود. اعلام خلافت تهديد مستقيم تمامي كشورهاي خاورميانه از سوي داعش بود چراكه اين گروه به صورت رسمي نقشه جغرافياي سياسي موجود بر اساس معاهده سايكس- پيكو است و قصد براندازي تمام حكومتهاي حاضر در خاورميانه تا شمال آفريقا را دارد. وجه افراطي آن تهديد مستقيم براي امنيت و صلح بينالملل است كه اين گروه جدا از اعدامها و سربريدنها از جمله سر بريدن خبرنگاران و امدادگران اروپايي و امريكايي، از عناصر خود در تمامي كشورهاي غربي خواسته به هر نحو كه شده به منافع اين كشورها حمله كنند. اوج داعش تنها محدود به حوزه تصرفات آن نبود بلكه در مدت زماني كم برخي از گروههاي تكفيري افراطي از الجزاير، ليبي تا مالزي و فيليپين بيعت خود را به اين گروه اعلام كردند. البغدادي از سوي داعش به عنوان خليفه تعيين شد و اين گروه سيستم شبه دولتي از نيروي پليس و نظام اداري تشكيل داد و اقدام به انتشار واحد پول خود با نام دينار و صدور گذرنامه كرد. داعش با تشكيل چنين سيستمي نقطه توجه براي جلب افراطيون شد تا آنجا كه دهها هزار نفر از كشورهاي مختلف به آن پيوستند.
از اكتبر به بعد
شايد رهبران داعش تصور نميكردند شهر كوچك كوباني با سكنه كم 150 هزار نفري در شمال سوريه مبدل به نقطه ضعف اين گروه شود. داعش با تصورات سابق از فتح سريع شهرها روانه اين شهر شد و گام به گام به آن نزديك شد تا آنكه با وجود مقاومت كردها، برخي از نيروهاي آن در 10 اكتبر توانستند وارد بخشهايي از اين شهر شوند. چيزي كه داعش متوجه آن نشد مربوط به اين شهر نبود بلكه به توجه كشورهاي منطقه و فرامنطقهاي نسبت به خطر و تهديد آن ارتباط داشت. در همان موقع، ارتش و نيروهاي مردمي عراق با فتاوي مراجع ديني سازماندهي شده و حملات خود را به مواضع داعش شروع كرده بودند، نيروهاي پيشمرگه كرد در عراق تجهيز شده و با حمله به مواضع داعش در اطراف سد موصل نخستين گام را براي عقب راندن اين گروه برداشتند و در نهايت، ائتلاف ضد داعش تشكيل شد و از هوا به مواضع اين گروه حمله ميكرد. مجموعه اين عوامل منجر به روند ضعف داعش شد و نه تنها اين گروه از تصرف كوباني ناكام ماند بلكه مناطق گستردهاي در شمال عراق، استان دياله و برخي مناطق در الانبار را نيز از دست داد.
به نظر ميرسد كه داعش آن توان قبل از تصرف سريع شهرها را از دست داده و روند ضعف آن شروع شده كه همين امر باعث شده تا برخي از نيروهاي آن به فكر خروج از اين گروه بيفتند. در همين ماه اكتبر بود كه داعش چند عضو اروپايي خود را به جرم خروج از گروه و بازگشت به كشورهاي اروپاييشان اعدام كرد و پليس نظامي براي كنترل نيروهاي خود تشكيل داد. داعش با تشكيل پليس نظامي سعي دارد تا مانع فرار نيروهاي خود شود اما معلوم است كه نميتواند با صرف خشونت مانع روند نزولي خود شود و بايد گفت اين گروه همچنان كه به سرعت درخشيد، افول آن هم چندان طولاني نخواهد بود.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۲ دی ۱۳۹۳ - ۱۵:۳۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 54]