محبوبترینها
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798377578
واکاوی نقش انگلیس در گفت و گوهای هسته‌ای/ ۲ سیاست«همراهی‌گسترده‌تر» انگلیس با آمریکا در برخورد‌با پدیده قدرت منطقه‌ای‌ایران
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: واکاوی نقش انگلیس در گفت و گوهای هسته‌ای/ ۲
سیاست«همراهی‌گسترده‌تر» انگلیس با آمریکا در برخورد‌با پدیده قدرت منطقه‌ای‌ایران
جمهوری اسلامی ایران و انگلستان به دلیل تفاوت‌های ارزشی و فرهنگی، از بنیان‌های مشترک یک رابطه راهبردی و ویژه بهره‌مند نیستند، اما نقش و جایگاه منطقه‌ای و راهبردی ایران بر سیاست‌های این کشور در قبال تهران تاثیرگذار بوده است.
گروه بین‌الملل و سیاست خارجی خبرگزاری فارس؛ حمید نیکو: انگلیس به عنوان عضو شورای امنیت، روابط ویژه‌ای با امریکا دارد و از جایگاه مهمی در اتحادیه اروپا برخوردار است. نشست اخیر مجلس عوام انگلیس در مورد ایران و تمدید گفت و گوهای هسته‌ای تا 10 تیر 94 بهانه‌ای دست داد که در قالب سلسله گزارش‌هایی به بررسی ماهیت و چشم‌انداز سیاست‌های انگلستان در قبال جمهوری اسلامی ایران در پرتو گفت و گوهای هسته‌ای ایران و گروه 1+5 بپردازیم که انگلستان نیز یکی از اعضای این گروه است. به علاوه، 15 آذر 93 (6 دسامبر 2014) خبری مبنی بر امضای توافق‌نامه نظامی میان انگلیس و بحرین برای ایجاد پایگاه نظامی دائمی منتشر شد که این مساله توازن در سامانه امنیتی خلیج فارس را بر هم می‌زند؛ در ادامه این سلسله گزارش‌ها به این موضوع نیز به طور مجزا پرداخته خواهد شد. در این بخش به رفتارشناسی انگلیس در خاورمیانه و ایران می‌پردازیم: بنیان‌های سیاست خارجی و خاورمیانه‌ای انگلستان سیاست خارجی انگلستان طی سال‌های گذشته و حتی پس از جنگ سرد با تغییرات بنیادین همراه نبوده است. حساسیت بسیار مردم انگلستان به تضعیف حاکمیت و استقلال ملی و ویژگی‌های خاص هویت ملی انگلستان و طراحی پیچیده و عموما دارای ابعاد پنهان و غیرعلنی سیاست خارجی و تداوم الگوی حکومتی متمرکز از جمله دلایل این موضوع به شمار می‌روند. اساس سیاست خارجی انگلستان را سخنرانی چرچیل، نخست‌وزیر سابق این کشور، در سال 1948 تشکیل می‌دهد که انگلستان را در مرکز سه دایره هم‌مرکز امپراتوری بریتانیا و کشورهای مشترک المنافع، جهان انگلیسی زبان (آتلانتیک) و اروپای متحد قرار داد. اگرچه انگلستان ابرقدرتی در حد و اندازه امریکا نیست، اما قدرتش فراتر از کشورهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه است. اثرگذاری تصویر راهبردی که چرچیل ترسیم کرد، همچنان در سیاست خارجی انگلستان تداوم دارد. انگلستان هیچ‌گاه خود را به یکی از این دایره‌ها محدود نکرده، هرچند دایره انگلیسی-امریکایی همواره از اهمیت ویژه برخوردار بوده است. درجه همگرایی انگلستان با اتحادیه اروپا در حوزه‌های مختلف متفاوت است و با توجه به اهمیت بسیار روابط ویژه انگلستان با امریکا، این کشور به خوبی واقف است که اروپا همچنان از نظر دفاعی تا حد زیادی به امریکا (اصلی‌ترین ناجی اروپا در جنگ جهانی دوم) وابسته است و تحولات پس از یازدهم سپتامبر نیز موید این دیدگاه نخبگان انگلستان بوده است. در حوزه دفاعی کمترین میزان همگرایی میان انگلستان و اتحادیه اروپا وجود دارد و این حوزه جزو اصلی‌ترین حوزه‌های همکاری انگلستان و امریکاست و حوزه اقتصادی تنها حوزه‌ای است که انگلستان بیشترین میزان همگرایی را با اتحادیه اروپا داشته و این موضوع به اقتصاد انگلستان کمک بسیاری کرده است. در مورد سیاست خاورمیانه‌ای انگلستان نیز باید گفت از دوره استعمار تاکنون دو دسته منافع کلان بر سیاست‌های خاورمیانه‌ای این کشور تاثیر گذاشته است: کنترل نفت و تمایل به ثبات منطقه‌ای. با وجود این، تهدید علیه امنیت منطقه خاورمیانه تاثیر چشمگیری بر ابزارهای تامین منافع خاورمیانه‌ای انگلستان داشته است. پس از یازدهم سپتامبر، دولت انگلستان در واکنش به تهدید افراط‌گرایی اسلامی با محوریت القاعده علیه منافع منطقه‌ای خود و هراس از بی‌ثباتی منطقه‌ای و جهانی با همراهی با سیاست نظامی و ضربتی-عجولانه امریکا در منطقه، سیاست خارجی متحولی را پیگیری کرده که بر پرهیز از راهبردهای سیاسی و اجتماعی بلندمدت (از جمله پرهیز از اصلاحات درون‌زاد و غیرعجولانه) در منطقه مبتنی بوده است. در مورد سیاست‌های خاورمیانه‌ای نیز انگلستان خود را در میانه اولویت‌های اتحادیه اروپا و امریکا تعریف می‌کند. در حالی که اتحادیه اروپا در حال حاضر گام‌هایی سازمان‌یافته و غیرعجولانه برای اصلاحات در خاورمیانه برمی‌دارد، امریکا به دنبال نتایج سریع به ویژه در حوزه دغدغه‌های امنیتی است. انگلستان با نقشآفرینی عمده در جنگ عراق گرایش خود را به اصلاحات عجولانه همانند دیدگاه‌های امریکا نشان داد. با وجود این، رویکرد انگلستان در قبال اصلاحات در عربستان منفعلانه بوده است؛ هرچند بسیاری در اتحادیه اروپا (از جمله بسیاری از نخبگان انگلیسی) معتقدند عربستان سعودی تهدید امنیتی جدی برای آینده منطقه و حتی جهان است. در مقایسه با سایر کشورهای غربی، انگلستان رویکرد منحصر به فردی نیز در قبال رژیم صهیونیست داشته است. انگلستان به رغم نقشآفرینی مستقیم و غیرمستقیم در شکل‌گیری این رژیم، در راستای منافع خود تلاش کرده گاهی خود را منتقد رژیم صهیونیستی نشان دهد. انگلستان ظهور قدرت‌های چالش‌ساز با توانمندی‌های نظامی و هسته‌ای علیه هژمونی انگلیسی- امریکایی و مجموعه غرب در منطقه را غیرقابل پذیرش می‌داند که در واقع مخالفت این کشور با توانمندی‌های نظامی و برنامه هسته‌ای ایران در چنین راهبردهایی قابل تفسیر است. از جمله در مورد تحولات و ناآرامی‌‌های جهان عرب نیز انگلستان همراهی با سیاست‌های امریکا را انتخاب کرد و عدم ظهور تهدیدهای نوین از جمله افراط‌گرایی اسلامی در دوران پس از تغییر رژیم در کشورهای عربی را کاملا مد نظر قرار داد که اوج این رویکرد در مخالفت نهایی با حمله نظامی به سوریه به دلیل هراس از قدرت‌یابی جریان افراطی اسلامی از جمله القاعده در سوریه و در نتیجه تهدید منافع منطقه‌ای خود و امنیت رژیم صهیونیستی بود. ماهیت‌شناسی سیاست‌های انگلستان در قبال جمهوری اسلامی ایران روند روابط ایران و انگلستان در مقاطع مختلف تاریخی متاثر از شرایط داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی با نوسان‌هایی همراه بوده و روابط دو کشور به ویژه پس از اوج‌گیری سیاست‌های استعماری انگلستان در خلیج فارس ویژگی‌های منحصر به فردی داشته است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، روابط ایران و انگلستان با سردی و تنش همراه بوده است. در دوره پس از انقلاب اسلامی نیز تشدید نگاه منفی تاریخی نسبت به این کشور در نتیجه استمرار اقدامات خصمانه و نامطلوب انگلستان، در جهت‌گیری سیاست خارجی کشورمان در ارتباط با این کشور نقش مؤثری داشته است. حوداثی مانند اقدامات این کشور در دوران قاجاریه، نقش انگلیس در حوادث منجر به قتل و حذف امیرکبیر به‌عنوان یک ایرانی وطن‌دوست، اقدامات منجر به قرارداد 1907 تقسیم ایران به مناطق نفوذ (پس از جریان مشروطیت)، تحرکات انگلستان در روی کار آمدن و سپس برکناری و تبعید رضاخان، نقش این کشور در انتصاب محمدرضا پهلوی، اقدامات منفی و خصمانه در جریان ملی‌شدن صنعت نفت، نقشآفرینی در کودتای 28 مرداد 1332 و سقوط دولت مصدق، نقش حمایتی انگلستان از عراق در جنگ تحمیلی علیه ایران به همراه سایر دول غربی، ماجرای سلمان رشدی، استمرار و تشدید فشارها علیه ایران در مورد برنامه هسته‌ای کشورمان و نقشآفرینی در تصویب و اجرای تحریمهای ضدایرانی از جمله مواردی است که در شکل‌گیری تدریجی ذهنیت منفی و تردید توده‌های مردم و نخبگان ایرانی علیه این کشور تأثیرگذار بوده است. نقشآفرینی ج. ا. ایران در حمایت از جنبش‌های مقاومت ضدصهیونیستی و ضدغربی، برنامه هسته‌ای و موضع‌گیری‌های ج. ا. ایران در تحولات جهان عرب به ویژه سوریه از مهم‌ترین دلایل دشمنی انگلستان با جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌روند. انگلستان پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بعد از گذشت ده روز از استقرار حکومت اسلامی، دولت موقت را به رسمیت شناخت. در دوران ده ساله دولت مارگارت تاچر، نخست‌وزیر سابق انگلستان روابط دو کشور هیچ گاه مطلوب نشد که اوج تنش در روابط انتشار کتاب آیات شیطانی نوشته سلمان رشدی و حمایت دولت تاچر از این اقدام و سپس فتوای امام خمینی (ره) مبنی بر مهدورالدم بودن نویسنده این کتاب بود که در نتیجه روابط دو کشور به طور کامل قطع شد. به جز در مقطع تصویب و اجرای تحریم‌ها علیه ج. ا. ایران که طی آن انگلستان نقشآفرینی مهمی داشته، روابط اقتصادی ایران و انگلستان تداوم داشته است. پس از انتخاب محمد خاتمی به عنوان رئیس‌جمهور در سال 1376 روابط ایران و انگلستان نیز بهبود نسبی یافت و سطح روابط دیپلماتیک دو کشور پس از سال‌ها به سفیر ارتقا یافت. پس از حادثه یازدهم سپتامبر 2001 نیز شرایط جدیدی بر روابط ایران و انگلستان حاکم شد که بیشتر به دلیل مشارکت انگلستان در جنگ‌های افغانستان و عراق در همسایگی ایران بوده است. سه سفر جک استراو، وزیر خارجه وقت انگلستان به ایران در عرض چند ماه نشان‌دهنده توجه ویژه انگلستان به جایگاه و نقش مهم منطقه‌ای ج. ا. ایران در آن زمان است. از دیگر مسائل این دوران می‌توان به گنجانده شدن نام سازمان منافقین در فهرست گروه‌های تروریستی امریکا، اتحادیه اروپا و انگلستان اشاره کرد که تحولی مهم در روابط آنها با ایران به شمار می‌رفت. پرونده هسته‌ای ایران نیز محور مهم و جدی دیگری است که به اختلاف راهبردی دو کشور بدل شده است. پس از انتخابات ریاست جمهوری 88 نیز مقام معظم رهبری با اشاره به توطئه‌ها و نقش‌آفرینی‌های مخرب انگلستان، این کشور را خبیث‌ترین دشمن ایران خواندند. 7 آذر 1390 طرح کاهش روابط با انگلستان توسط مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان به تصویب رسید و بر اساس آن ج. ا. ایران موظف به کاهش روابط با انگلستان تا سطح کاردار شد و 8 آذر 1390 حمله دانشجویان ایرانی به سفارت انگلستان در اعتراض به تحریمهای ضدایرانی به اوج مناقشه تبدیل و در نتیجه، روابط دو کشور به طور کامل قطع شد. دولت انگلستان به موازات تشدید اختلاف نظر غرب با ج. ا. ایران بر سر برنامه هسته‌ای و تحمیل تحریم‌ها، به یکی از فعال‌ترین نقش‌آفرینان ائتلاف ضدایرانی در اتحادیه اروپا تبدیل شد و در خارج از اروپا نیز به تشویق و تقویت سیاست‌های ضدایرانی دولت کانادا، عضو بانفوذ جامعه مشترک‌المنافع بریتانیایی پرداخت. دولت انگستان با محدودسازی صدور ویزا برای ایرانی‌ها و امتناع از سوخت‌گیری هواپیماهای مسافربری ایرانی در فرودگاه‌های انگلستان حتی از حدود تحریمهای یکجانبه نفتی و بانکی اتحادیه اروپا علیه ایران پا را فراتر گذاشت. به علاوه، حدود یک میلیارد پوند از دارایی‌های ایرانی در بانک‌های انگلیس نیز توقیف شد. با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور ایران، وزارت امور خارجه انگلستان جهت بهبود روابط با ج. ا. ایران ابراز امیدواری کردند. دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلستان نیز با ارسال نامه‌ای به آقای روحانی ابراز امیدواری کرد روابط تهران-لندن در دولت جدید بهبود یابد. 16 مهر 1392 ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلستان در پارلمان این کشور گفت که در دیدار با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، دو کشور توافق کرده‌اند که با هدف بازسازی روابط، کاردار غیرمقیم مبادله کنند که آذرماه 1392 کاردارهای مقیم ایران و انگلستان به منظور بررسی اوضاع سفر خود به لندن و تهران را صورت دادند. 28 آبان 1392 نیز دیوید کامرون و حسن روحانی گفت و گوی تلفنی کردند و کمتر از یک سال بعد 2 مهر 1393 در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل دیدار چهره به چهره داشتند و از جمله به بحث در مورد موضوع هسته‌ای ایران و تهدید داعش پرداختند. البته نخست وزیر انگلیس پس از این دیدار طی سخنانی در مجمع عمومی سازمان ملل، ضمن طرح این ادعا که ایران از گروه های تروریستی حمایت می‌کند، گفت: حکومت ایران باید برنامه هسته‌ای و نیز رفتار با مردم خودش را تغییر دهد که با واکنش شدید ایران مواجه شد. نقش و جایگاه منطقه‌ای و راهبردی ج. ا. ایران همواره مورد توجه دولت انگلستان بوده است. انگلستان به عنوان بخش مهمی از نظام ارزشی و فرهنگی جهان غرب به ویژه محور انگلیسی-امریکایی عموما سیاست‌های ج. ا. ایران را در تضاد منافع خود می‌بیند. از نظر دولت انگلستان لایه‌های هویت گفتمانی متفاوت و متضاد ج. ا. ایران در عمل جلوه‌هایی از تهدید امنیتی را نیز بروز داده است. در این شرایط، انگلستان در برخورد با ج. ا. ایران که پس از جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بر توانمندی‌های نظامی خود افزوده و در برنامه هسته‌ای بومی به پیشرفت‌های چشمگیری دست یافته، سیاست همراهی و همگرایی گسترده‌تر با امریکا را در پیش گرفته است. جمهوری اسلامی ایران و انگلستان به دلیل تفاوت‌های ارزشی و فرهنگی، از بنیان‌های مشترک یک رابطه راهبردی و ویژه بهره‌مند نیستند، اما نقش و جایگاه منطقه‌ای و راهبردی ج. ا. ایران بر ابعاد سیاست‌های انگلستان در قبال منطقه و ایران تاثیرگذار بوده است. در رفتارشناسی سیاست خارجی انگلستان این نکته هویداست که اساسا سیاست‌های این کشور در قبال ج. ا. ایران متاثر از چارچوب هویتی جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام ایدئولوژیک مخالف غرب است. در واقع، لایه‌های این هویت گفتمانی متفاوت و متضاد با گفتمان انگلیسی-امریکایی تولید کرده و مواردی مانند سیاست صدور انقلاب اسلامی، جنگ ایران و عراق، حمایت ایران از گروه‌های ضدصهیونیستی و ضدغربی در منطقه و جهان، چالش‌سازی ج. ا. ایران علیه نیروهای اشغال‌گر امریکایی و انگلیسی در افغانستان و عراق در عمل هژمونی انگلیسی-امریکایی را به چالش کشانده است. در این شرایط، انگلستان در برخورد با ج. ا. ایران سیاست همراهی و همگرایی گسترده‌تر با امریکا را در پیش گرفته است. دولت انگلستان برای روابط دفاعی-امنیتی خود با امریکا اهمیت ویژه‌ای قائل است و حتی در این حوزه کمترین همگرایی را با اتحادیه اروپا داشته است. در دوران پس از یازدهم سپتامبر که هژمونی انگلیسی-امریکایی به چالش کشیده شد، دو مساله تروریسم گروه‌های غیردولتی و سلاح‌های کشتارجمعی اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. این دو مساله در بعد امنیتی تهدید مستقیم علیه هژمونی انگلیسی-امریکایی بود و به همین دلیل در این موارد مواضع انگلستان به امریکا به یکدیگر بسیار نزدیک شد. مطرح شدن موضوع هسته‌ای ایران سبب شد مواضع انگلستان به امریکا نزدیک‌تر شود و به همین دلیل انگلستان در گفت و گوهای هسته‌ای سه کشور بزرگ اروپایی با ایران عملا حامی منافع محور انگلیسی-امریکایی و پیش‌برنده سیاست‌های امریکا در قبال برنامه هسته‌ای ج. ا. ایران بود. انگلستان نقش مهمی در نزدیکی دیدگاه‌های اتحادیه اروپا به امریکا به ویژه در مورد برنامه هسته‌ای ایران ایفا کرده است. البته این نکته را از یاد نبریم که انگلستان در سیاست خارجی خود همواره از این اصل پیروی کرده که «ما متحدان ابدی و دشمنان دائمی نداریم. منافع ما ابدی و دائمی است و وظیفه ما پیگیری این منافع است» که در واقع بسیاری از مقاطع این منافع سبب اختلاف نظر این کشور با امریکا از جمله در مورد ج. ا. ایران شده است. انگلستان همچنان خود را متعهد به تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل از جمله قطعنامه 1747 (مربوط به تحریم صادارت اسلحه توسطه ایران) می‌داند و از کشورهای منطقه خواسته این تحریم را به طور کامل به اجرا درآورند. انگلستان ضمن اجرای تحریمهای نفتی و بانکی در چارچوب تحریمهای ضدایرانی اتحادیه اروپا، به منظور مخالفت با حمایت ایران از دولت سوریه نیروی قدس سپاه پاسداران را با اتهام بی‌اساس اعزام نیروی نظامی به سوریه در فهرست تحریمهای سوریه مصوب اتحادیه اروپا گنجانده و تداوم حمایت ایران از حزب‌الله لبنان، گروه‌های فلسطینی و شبه‌نظامیان شیعه در عراق مایه نگرانی می‌داند. در عین حال، دولت انگلستان ایران را به ارتباط با برخی توطئه‌های تروریستی در منطقه و فراتر از آن و نیز حمایت تسلیحاتی از طالبان افغانستان متهم کرده است. دولت و دستگاه قانون‌گذاری انگلستان همواره در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران مطابق استانداری دوگانه موضع‌گیری غیرمنصفانه کرده است. به طوری که در یکی از اسناد مجلس عوام آمده است: «مجلس عوام با نگرانی جدی به تداوم نقض حقوق بشر علیه اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران توجه می‌کند؛ تبعیض علیه بهایی‌ها، عرب‌ها، آذری‌ها، بلوچ‌ها، کردها، مسیحی‌ها، یهودی‌ها، صوفی‌ها و اقلیت‌های سنی در ایران را به شدت محکوم می‌کند؛ به علاوه تداوم آزار و اذیت، ارعاب و تعقیب مدافعان حقوق بشر، مخالفان سیاسی، اقلیت‌های قومی و مذهبی و سایر گروه‌ها توسط جموری اسلامی را محکوم می‌کند؛ از قطعنامه مصوب کمیته سوم مجمع عومی سازمان ملل استقبال و حمایت می‌کند. این قطعنامه 20 نوامبر 2009 تداوم سوء استفاده از حقوق بشر بنیادین این گروه‌ها و عدم پایبندی ایران به استانداردهای بین‌المللی در قوه قضاییه را محکوم می‌کند و از دولت می‌خواهد از این قطعنامه حمایت بیشتری کند و با شرکای بین‌المللی همکاری کند و از تمام نفوذ خود به منظور تضمین تامین حقوق بهایی‌ها و سایر گروه‌های اقلیت توسط دولت ایران استفاده کند». در چشم‌انداز راهبرد انگلستان در ج. ا. ایران در صورت تحقق توافق‌نامه هسته‌ای دائمی، انتظار می‌رود این کشور مشتاقانه هدف خود برای حضور در بازار ایران به ویژه بخش انرژی را دنبال کند و در فضای کم‌تنش میان ایران و امریکا نیز به عنوان هماهنگ‌کننده اساسی روابط تجاری غرب و از جمله امریکا و ایران نقشآفرینی کند. چنین سیاستی از سوی انگلستان همسو با امریکا و رفع‌کننده نگرانی‌های نخبگان اروپایی به ویژه در فضای بحران اقتصادی این اتحادیه از بی‌ثباتی خاورمیانه و در واقع توجه به نقش امنیت‌ساز و مثبت ج. ا. ایران در منطقه است. انگلستان در روابط تجاری با ایران منافع بسیاری دارد. تنها تعرفه‌های گمرکی در زمینه تجارت با ایران به بودجه انگلستان هر سال 150 میلیون پوند خواهد داد. بازار عظیم ایران که ظرفیت آن برای انگلستان و اتحادیه اروپا معادل 40 الی 60 میلیارد دلار برآورد می‌شود، اهمیت به سزایی دارد. به ویژه آنکه در سایه بحران اقتصادی اتحادیه اروپا، راهبرد دولت انگلستان بهره‌برداری از بازارهای کشورهای خاورمیانه و جنوب شرق آسیا به منظور احیای اقتصاد خود است. برنامه هسته‌ای ایران؛ همگرایی محور انگلیسی-امریکایی و اتحادیه اروپا گسترش توانمندی‌های هسته‌ای در جهان یکی از نگرانی‌های جدی اتحادیه اروپا در حوزه سیاست خارجی بوده است. از نظر این اتحادیه گسترش این توانمندی‌ها با پتانسیل ساخت تسلیحات هسته‌ای همراه است و ضریب امنیت و ثبات جهانی را به شدت کاهش داده و به ناامنی محیط بین‌الملل منجر خواهد شد. برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز یکی از محورها و متغیرهای مهم تاثیرگذار بر چارچوب و کیفیت روابط ایران با اتحادیه اروپا بوده است. این اتحادیه طی سال‌های گذشته خواهان شفافیت ایران بوده و بر همکاری نزدیک و بدون شرط میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای تاکید کرده است. در مقابل، ایران نیز خواستار برخورد یکستان و غیرسیاسی با برنامه هسته‌ای خود بوده و اعلام کرده از توسعه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای استقبال می‌کند. در مورد پروتکل الحاقی، نزدیکی مواضع اتحادیه اروپا با محوریت انگلستان به امریکا نشان‌دهنده این واقعیت بوده که اتحادیه اروپا و امریکا در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران منافع مهم و مشترکی دارند؛ هرچند که رفتار اتحادیه اروپا پس از پذیرش و پیوستن ایران به پروتکل الحاقی در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی، رئیس‌جمهور سابق ایران تغییر کرد و از امریکا فاصله گرفت. نمی‌توان روابط کشورهای ثالث با اعضای اتحادیه اروپا را کاملا جدای از روابط در چارچوب این اتحادیه دانست و رابطه ج. ا. ایران با کشورهای اروپایی از جمله انگلستان را نیز باید در چارچوب رابطه با اتحادیه اروپا مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. به رغم آنکه اتحادیه اروپا نیز در مورد تهدید توانمندی‌ها و تسلیحات هسته‌ای نگرانی‌های جدی دارد، اما مواضع انگلستان در این مورد بیش از اتحادیه اروپا به امریکا نزدیک بوده است. به طوری که با مطرح شدن موضوع هسته‌ای ایران و تشدید مناقشه بر سر آن همگرایی امریکا و انگلستان افزایش یافت و انگلستان به عنوان تامین‌کننده منافع محور انگلیسی-امریکایی در گفت و گوهای سه کشور بزرگ اروپایی با ایران نقشآفرینی کرد. در واقع، انگلستان تلاش کرد ضمن پررنگ کردن نقش راهبردی خود، از اتحادیه اروپا برای تحقق اهداف و منافع راهبردی محور انگلیسی-امریکایی بهره‌برداری کند و نقش‌آفرین حلقه واصل دیدگاه‌های اتحادیه اروپا و امریکا باشد. در پایگاه اینترنتی دولت انگلستان این خط مشی سیاسی در مورد ماهیت برنامه هسته‌ای ایران و سیاست‌های انگلستان در قبال آن تبیین شده است که «ایران به دنبال توانمندی در تسلیحات هسته‌ای است. ایران مسلح به سلاح هسته‌ای منجر به رقابت تسلیحات هسته‌ای و درگیری بیشتر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا خواهد شد. جامعه بین‌المللی در پاسخ خود متحد است - ما به دنبال راه حلی صلح آمیز از طریق مذاکرات هستیم و تا دسترسی به این هدف بر ایران فشار خواهیم آورد... در منطقه و فراتر از آن، خواهان نقش سازنده و غیرمخرب ایران هستیم. همچنین خواهان پیشرفت جدی در وضعیت حقوق بشر و ارتقا گام به گام روابط دوجانبه بریتانیا و ایران هستیم». از نظر انگستان هدف توافق موقت (شش ماهه) و دو بار تمدید گفت و گوهای هسته‌ای کند کردن برنامه هسته‌ای ایران، توقف و به عقب بازگرداندن برخی مؤلفه‌ها در ازای کاهش تحریم‌هاست. به طور کلی، اگرچه بحران کنونی میان ایران و محور انگلیسی-امریکایی عمدتا مربوط به برنامه هسته‌ای است، اما مساله اصلی از تضاد منافع آنها در خاورمیانه و رویکرد مخالف‌آمیز آنها در قابل سیاست‌های داخلی ایران نشات می‌گیرد. به طوری که آلیستر برت، معاون پیشین وزارت امور خارجه انگلستان و نماینده پارلمان این کشور گفت: «آیا مقامات ایران مطلع هستند که برنامه هسته‌ای‌شان تنها مشکل موجود میان آنها و غرب نیست و حمایت آنها از تروریسم، حمایت از بشار اسد در سوریه و پرونده حقوق بشر آنها هم مطرح است». دولت انگلستان بر این باور است که در حال حاضر ایران توانمندی‌های مشخصی در حوزه هسته‌ای دارد که برجسته‌ترین آن توانایی غنی‌سازی اورانیوم است و اقداماتی به منظور تولید تسلیحات هسته‌ای صورت داده است. دولت انگلستان مدعی است ایران احتمالا تاسیسات هسته‌ای پنهان دیگری دارد که به منظور کوتاه کردن زمان دستیابی به تسلیحات هسته‌ای ساخته شده است. همچنین دولت انگلستان معتقد است که دخالت نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران در زمان کنونی راه حل مناسبی نیست، این در حالی است که امریکا برای تقویت‌های نیروهای نظامی خود در منطقه خلیج فارس به همکاری پایگاه‌های انگلیسی نیاز دارد. به طور کلی، دولت انگلستان به رغم برخی اختلاف‌نظرها به ویژه در مورد گزینه نظامی، همسو با سیاست‌های امریکا در قبال برنامه هسته‌ای ج. ا. ایران حرکت کرده و مطابق موضع‌گیری‌های مشترک امریکا و انگلستان به نظر می‌رسد به دلیل توانمندی‌ها و جایگاه راهبردی ایران در خاورمیانه، راهبرد اصلی دولت انگلستان به کارگیری دیپلماسی به منظور حل و فصل موضوع هسته‌ای و حرکت به سوی تقویت منافع مشترک منطقه‌ای با ج. ا. ایران است. ایران و راهبرد همکاری‌جویانه انگلیس علیه داعش حوادث یازدهم سپتامبر، لزوم ارزیابی مجدد از محیط راهبردی را برای دولت انگلیس الزامی کرد. تجربه انگلیس در عراق و افغانستان، به رهبران آن کشور نشان داده که برقراری ثبات روندی پیچیده‌ای و مستلزم تلاش هماهنگ، مستمر و یکپارچه در زمینه توسعه اقتصادی، حکومت، امنیت و سیاست است. در عین حال، پس از آغاز ناآرامی‌ها و تحولات جهان عرب در سال 2011 که در نهایت جنگ داخلی سوریه را نیز رقم زد، انگلیس به رغم حمایت‌های مادی و تسلیحاتی از داعش، به تدریج با ظهور تهدید این گروه تروریستی رو به رو شد و در راهبرد مقابله با آن به نقش موثر و مثبت ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای اذعان کرد، زیرا این کشور همانند سایر کشورهای غربی در ابتدا تصور می‌کرد حمایت از گروه‌هایی مانند داعش می‌تواند به فروپاشی دولت سوریه منجر شود، اما به تدریج به ویژه پس از تصرف بخش‌های مهمی از خاک عراق توسط این گروه در نهایت مانند امریکا راهبردی همکاری‌جویانه در قبال ایران در پیش گرفت. بریده شدن سر چند شهروند امریکایی و انگلیسی توسط داعش بر درک از تهدید این کشورها افزود. صدها شهروند انگلیسی در سوریه و عراق به گروه‌های تروریستی حاضر در این کشورها پیوسته‌اند و دولت انگلیس از بازگشت این تروریست‌ها به کشور و انجام عملیات تروریستی توسط آنها اظهار نگرانی کرده است. به ویژه آنکه بسیاری از طرفداران داعش در انگلیس تظاهرات‌هایی را نیز در حمایت از این گروه تروریستی برپا کرده‌اند. ذکر این نکته نیز مهم است که تروریسم مدیریت‌شده گروه‌های افراط‌گرا مانند داعش و جبهه‌النصره در سوریه و عراق تامین‌کننده برخی منافع انگلیس است، زیرا تروریسم گروه‌های تکفیری و افراط‌گرا به نوعی می‌تواند ایران را در سوریه و عراق درگیر کند و هزینه‌های سیاست‌های منطقه‌ای ضدغربی را برای ج. ا. ایران بالا ببرد. از این منظر، انگلیس راهبرد درگیرسازی ایران در محیط پیرامون را دنبال می‌کند: تروریسم، ناامنی و بی‌ثباتی مدیریت شده به گونه‌ای که به اروپا سرریز نکند و ج. ا. ایران درگیر آن شود، می‌تواند تامین‌کننده منافع این کشور در مهار قدرت منطقه‌ای ج. ا. ایران باشد. به نظر می‌رسد دولت انگلیس تهدید داعش را که به گسترش تروریسم در منطقه و احتمال سرریز آن به خاک اروپا منجر شده، در کانون ملاحظات راهبردی و امنیت ملی خود قرار داده و در این راستا اهمیت امنیت‌ساز و مثبت ج. ا. ایران در منطقه برای این کشور دوچندان شده است. البته به رغم تمایل شدید امریکا و متحدان غربی‌اش برای شرکت ج. ا. ایران در کنفرانس ضدداعش در پاریس و تشکیل ائتلاف، کشورهای عربی با محوریت عربستان با حضور ایران مخالفت کردند و حضور خود در این کنفرانس را منوط به عدم حضور ایران کردند. قبلا نیز این کشورهای عربی با حضور ایران در کنفرانس‌های ژنو یک و دو مربوط به بحران سوریه مخالفت کرده بودند. البته در یک تناقض رفتاری انگلیس توافق ایجاد پایگاه نظامی دائمی در بحرین به امضا رساند که یکی از اهداف اعلامی آن مبارزه با داعش است و برخی تحلیل‌گران نیز می‌گویند هدف اصلی تاسیس این پایگاه نظامی را مقابله با ایران عنوان کرده‌اند. انتهای پیام/
93/09/16 - 13:41
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]
-
گوناگون
پربازدیدترینها