واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: سواحل مکران پهنه اقتدار دریایی ایران تهران- ایرنا- «سواحل مکران پهنه اقتدار دریایی ایران»عنوان یادداشت روز روزنامه «جوان» است که در آن می خوانیم: تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب در خصوص توسعه سواحل مکران، بیان کننده غفلت چندین ساله دولت ها در خصوص توسعه این مناطق حساس و حیاتی در حوزه اقتصاد است.
درست دو روز پیش بود که در جریان دیدار فرماندهان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با مقام معظم رهبری، معظم له بار دیگر بر اهمیت توسعه این سواحل تأکید کردند و فرمودند: مسئله آبادسازی سواحل مکران نیز جزو همین کارهای اساسی است که باید با همکاری دولت، برنامه های مورد نظر در این منطقه با سرعت بیشتری دنبال شود.
این اهمیت تا به حدی است که توسعه سواحل مکران به یک حرکت ملی تبدیل شده و این روند بر دوش نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی قرار گرفته تا به کمک دولت ها در آبادانی این سواحل بکوشند.
اما شاید برای بسیاری از خوانندگان این سؤال مطرح باشد که سواحل مکران به چه معناست و چرا طی چند سال اخیر تدبیر مقام معظم رهبری بر توسعه این سواحل قرار گرفته است؟
سواحل مکران به پهنه جنوبی کشور گفته می شود که در طول دریای عمان و از رأس الکوه در غرب جاسک تا پسابندر در 88 کیلومتری جنوب شرقی چابهار گسترده شده است. این سواحل به دلیل همجواری با دریای عمان و اقیانوس هند به عنوان یک کریدور مهم اقتصادی و نظامی شناخته می شود. بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران نیز در این منطقه قرار دارد که در زمان جنگ تحمیلی به دلیل فاصله زیاد با مناطق جنگی خلیج فارس اهمیت ویژه ای یافت.
از این رو اگر سواحل مکران را بخواهیم با دو عنصر نظامی و اقتصادی مورد بررسی و واکاوی قرار دهیم، می توان اینگونه اشاره کرد:
1- در باب اهمیت نظامی، سواحل مکران در دو شاخه قابلیت معرفی دارند.
الف: با توجه به اتصال مستقیم دریای عمان به منطقه حساس و پر تنش خلیج فارس، جمهوری اسلامی این امکان را در اختیار دارد که عبور و مرور ناوگان نظامی و غیرنظامی دیگر کشورها را پیش از رسیدن به تنگه هرمز، تحت کنترل قرار دهد. در حقیقت می توان به صراحت گفت که کارکرد این سواحل، یک کارکرد پیشگیرانه و صلح آفرین در خلیج فارس است و بی شک یکی از اهداف تاسیس پایگاه دریایی در منطقه پسا بندر نیز در همین راستاست.
ب: دومین اهمیت نظامی این مناطق، دسترسی کوتاه و سریع به آب های اقیانوس هند است. با توجه به حضور ناوگان نظامی کشورهای دیگر در آب های اقیانوس هند و همچنین بروز پدیده دزدی دریایی در سواحل نزدیک به اقیانوس هند و خلیج عدن، ناوگان نیروی دریایی ارتش از طریق بنادر اقیانوسی جمهوری اسلامی، توان واکنش های سریع تر به تهدیدات را دارد.
2- در حوزه اقتصاد نیز به دوش گرفتن بخشی از تجارت دریایی توسط این بنادر که منجر به کاهش مسافت حمل و نقل دریایی می شود، خود یکی از قابلیت های اقتصادی مناطق مکران است. علاوه بر این، توسعه سواحل مکران این قابلیت را نیز برای جمهوری اسلامی به وجود می آورد که بخشی از تجارت و تأمین کالای بازار افغانستان و ترکمنستان را نیز به عهده بگیرد.
* سواحل مکران چرا پیشرفت نکرد؟
در این بین، سؤال دیگر آن است که دلیل توسعه نیافتن این سواحل در سال های گذشته چه بوده است؟
بخشی از توسعه نیافتگی سواحل مکران مربوط به حضور انگلیسی ها در این مناطق بوده و طبیعتا مرور تاریخ استعمار انگلیسی بیانگر این واقعیت است که انگلیسی ها در مناطق تحت سلطه خود هیچ رغبتی به توسعه نداشته اند. هند و پاکستان خود نمونه بارزی از این ادعا هستند.
از دیگر سو، یکی دیگر از دلایل عقب ماندگی در این مناطق، نبود منابع زیر زمینی و مزیت ملموس است که حتی پس از انقلاب اسلامی نیز توسعه این مناطق را با اختلال مواجه کرد. این در حالی است که پس از انقلاب استعمارگران غربی با توجه به سابقه 5 هزار ساله حضور ایران در عرصه دریا، علاقه زایدالوصفی برای دور کردن ایران از آب های آزاد داشته اند و در همین ارتباط کوشیده اند با ایجاد مسائل مختلف انحرافی، نظر ایران را به سمت و سوی دیگر معطوف کنند؛ ماجرایی که می تواند تاثیر مستقیمی در استحکام قدرت ملی کشور داشته باشد.
* ایران قدرت دریایی
در نهایت ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که شکل گیری قدرت دریایی، منجر به افزایش قدرت ملی می شود. با نگاهی گذرا به مفهوم عام قدرت دریایی که نشانگر توانایی یک ملت در استحصال منافع بر حق خویش از دریا است، در می یابیم که باید به دو متغیر منافع و توانایی و ارتباط آنها با یکدیگر توجه کرد. اگر چه اغلب استراتژیست ها، اصطلاح قدرت دریایی را با نام آلفرد ماهان از یکصد سال پیش پیوند زده اند اما تاریخ 5 هزار ساله دریانوردی ایرانیان نشانگر تاثیرات مثبت و منفی نقش قدرت دریایی در توسعه قدرت ملی در مقاطع مختلف تاریخ است. نمونه بارز آن در بعد مثبت، تغییر معادلات جنگ تحمیلی با حضور پرقدرت نیروی دریایی در خلیج فارس و دریای عمان بود و در بعد منفی نیز می توان به تسخیر جنوب کشور توسط پرتغالی ها در دوره شاه عباس اشاره کرد.
از این رو با ذکر تمامی این موارد می توان اهمیت سواحل مکران و لزوم حضور پرقدرت در این سواحل را درک کرد و به راستی این سواحل را پهنه اقتدار دریایی جمهوری اسلامی ایران دانست.
منبع: جوان
اول**1368**
11/09/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 7]