محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829828449
چرایی آسیب‌شناسی کنش‌های اجتماعی
واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: چهارشنبه ۵ آذر ۱۳۹۳ - ۰۹:۲۱
طی سال‌های اخیر بارها شاهد حضور مردم از گروه‌های سنی و جنسی مختلف در خیابان‌های شهرهای مختلف کشور بوده‌ایم، حضوری که بواسطه کثرت تجمع‌کنندگان، شیوه حضور و علت آن، خبرساز شده است، حضوری که بعد اجتماعی آن پررنگ‌تر و علنی‌تر از سایر ابعاد است. علت معمولا حوادث مختلفی است، از راه‌یابی ایران به جام جهانی فوتبال تا قهرمانی تیم والیبال در جهان و آسیا یا حتی یک بازی خوب در مقابل تیم آرژانتین، هرچند نتیجه این رویارویی باخت بوده باشد! زمانی به واسطه مرگ یک اسطوره مانند ناصرحجازی یا یک هنرمند نظیر مرتضی پاشایی! گاه می‌توان پیش‌بینی کرد و بعضی اوقات کار سخت می‌شود و پیش‌بینی امکان‌پذیر نیست، مثل مرگ غلامحسین مظلومی با آن همه سابقه ورزشی و ... که سکوت و خلوتی مراسم تشییع و خاکسپاری‌اش خیلی‌ها را شوکه کرد! به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه فارس، بیشترین حضور مردمی در خیابان‌ها را در زمان از دست رفتن یک فرد شاهد بوده‌ایم، اگرچه هر روز در اطراف‌مان، در میان این همه شهر و روستا، پشت دیوارهای بی‌خبری که نامش را گرفتاری گذاشته‌ایم، آدم‌های زیادی به آخرین سطر زندگی می‌رسند و هیچ‌کدام خبردار نمی‌شویم، اگر هم بدانیم فقط ابراز تاسفی است به دل یا کلام. هر روز عکس‌ها و اعلان‌های ترحیم بی‌شماری را در روزنامه‌ها و بر در و دیوار می‌بینیم که از مرگ این و آن را خبر می‌دهند، یکی جوان و دیگری پیر، یکی بر اثر بیماری و دیگری به‌واسطه حادثه و یکی کام گرفته و دیگری ناکام، و ما در برابر هریک واکنشی را نشان می‌دهیم که نهایت آن تاثری است برای چند ساعت. اما مرگ برخی افراد، یا شکل مرگ بعضی انسان‌ها، برای ما به‌عنوان یک انسان که ممکن است آشنایی نزدیکی با فوت‌شده داشته یا به‌شکلی در جریان دلخراش بودن مرگ یا هر علتی که می‌تواند یک مرگ را ناراحت‌کننده‌تر از شکل عادی آن جلوه دهد، قرار داشته باشیم، بسیار متاثر می‌شویم، تاثری که ممکن است تا مدت‌ها بر ما و حتی جریان عادی زندگی ما تاثیر بگذارد. مرگ اتفاق تازه‌ای نیست و از ابتدای خلقت با بشر همراه بوده، اما چه موضوعی است که است. خواننده‌ها و هنرپیشه‌های مشهور زیادی در کشور ما در خاموشی و سکوت جان به جان‌آفرین تسلیم کردند، اما گاه حتی کسی از مرگ آنها مطلع هم نشد، حتی مرگ بعضی از بزرگان سینما و تئاتر مانند خسرو شکیبایی و عسل بدیعی که هر دو شهرتی خوب داشتند و ناخودآگاه همه پر بود از یادهای خوب آنان، کثرت سوگواران را به همراه داشت، اما نه آنقدر که متعجب شویم، مانند کثرتی که در پی فوت مرتضی پاشایی شاهد بودیم. چنین واکنش و رفتار اجتماعی در پی بروز حادثه مرگ یک هنرمند، نه تنها در ایران که در سطح جهان هم بی‌نظیر بوده است و از بعدی دیگر شیوه حضور و رفتارهای شرکت کنندگان در مراسم بود. برای بررسی ابعاد این موضوع که حتی به مجادلاتی در فضای مجازی بین گروه‌های مختلف ازجمله خبرنگاران انجامید، به سراغ یکی از صاحب‌نظران در آسیب‌شناسی اجتماعی و روانشانسی اجتماعی رفته و با پرفسور حبیب احمدی، استاد تمام دانشگاه شیراز، گفت و گو کردیم. احمدی با اشاره به فضای ایجاد شده به واسطه مرگ دلخراش یک خواننده جوان و مطرح موسیقی پاپ کشور و ضمن ابراز همدردی با خانواده و دوستداران مرحوم پاشایی، گفت: اینکه عده‌ای در مراسم عزاداری و تشییع یک جوان هنرمند شرکت می‌کنند، باید از ابعاد مختلف مطرح و به لحاظ علمی و جامعه‌شناختی، بررسی شود. استاد تمام دانشگاه شیراز، با تاکید بر اینکه تحلیل او در خصوص شخصیت مرحوم پاشایی نیست، ادامه داد: ما یک رویداد را تحلیل می‌کنیم و نه فرد را، لذا مباحث مطرح شده هم، جملگی علمی بوده و برمبنای تئوری‌های جامعه شناختی مطرح و دنبال می‌شود؛ می‌خواهیم ببینیم این رویداد و رویدادهای مشابه که در سال‌های اخیر مشاهده کرده‌ایم، آیا یک فرصت است یا تهدید و ما چه مواجهه‌ای باید با آن داشته باشیم. این جامعه‌شناس با یادآوری اینکه شخصا در تجمع‌های مختلفی که مردم به‌بهانه مرگ پاشایی تشکیل داده بودند، شرکت کرده و با عده‌ای نیز مصاحبه‌های مستندی داشته است، افزود: ابتدا به لحاظ نظری موضوعاتی را به عنوان تحلیل‌های جامعه شناختی و روانشناختی اجتماعی باید مدنظر قرار داد، موضوعاتی نظیر اینکه چه کسانی در این تجمع‌ها حضور دارند، با چه مکانیزمی به حضور تشویق و یا دعوت می‌شوند، چرایی حضور این افراد و اینکه آیا چنین رویدادی فرصت است یا تهدید، کجا فرصت تلقی می‌شود، کجا تهدید؟ وی تصریح کرد: تمام این سئوالات که براساس تحلیل رفتارها و رویدادها ارائه می‌شود، مبنایی کاملا علمی دارد و نمی‌تواند خارج از این چهارچوب‌ها باشد، بنابراین ما به اینکه فرد چه کسی بوده و چه جایگاهی داشته و دارد، کاری نداریم، بلکه جریان را بررسی می‌کنیم. احمدی با اشاره به نظرات دورکیم، جامعه‌شناس و تئوری‌پرداز جامعه‌شناسی، گفت: رفتار اجتماعی از نظر دورکیم، سه نوع است، یک رفتار پایدار یک رفتار نیمه پایدار و یک رفتار ناپایدار. رفتار پایدار آن است که افراد زیر پوشش یک ایدئولوژی و مکتب، سیاسی، اجتماعی، مذهبی و ... تجمعی را شکل می‌دهند، رفتار نیمه‌پایدار آن است که چنین رویدادی به واسطه یک حزب سیاسی یا تشکل اجتماعی و فرهنگی شکل بگیرد، یعنی دعوت حزبی یا صنفی شود و در نهایت پدیده‌ای ناپایدار آن می‌باشد که نه در قالب ایدئولوژی است و نه تشکل. وی ادامه داد: بی‌تردید رفتار اجتماعی که براساس ایدئولوژی شکل بگیرد، رفتارهایی با برنامه بوده و جریان‌ساز است و افراد شرکت کننده می‌دانند هدف‌شان چیست و قابلیت تکرار دارد، آثار این رفتارها می‌ماند و بر نظام و خرده‌نظام‌های آموزشی، فرهنگی و حتی خانواده تاثیرگذار است، مانند برگزاری راهپیمایی‌های مناسبتی و اعیاد و... این استاد دانشگاه معتقد است: در نوع نیمه‌پایدار به‌دلیل اینکه براساس پایبندی به قواعد حزبی و تشکلی و گروهی رفتاری شکل می‌گیرد و منافع فردی در آن دخالت دارد، افراد می‌دانند برای چه چیز و با چه هدفی رفتاری را انجام می‌دهند، اما سطح پایداری این رفتارها به‌اندازه رفتارهای ایدئولوژیک نیست، بنابراین تاثیراتش نیز پایدار نیست، اما تاثیر دارد. احمدی اضافه کرد: اما رفتار ناپایدار که نمونه آن را در رویداد اخیر و بعضی رویدادها نظیر موفقیت‌های تیم‌های ملی حتی برد و باخت‌های تیم‌های ورزشی و ورزشکاران در داخل کشور، دیده‌ایم، مانند مد است، زودگذر با تاثیرات بسیار سطحی و گذرا، افراد دنبال کننده مد، گاه حتی فلسفه مد را هم نمی‌دانند، اما از آن تبعیت می‌کنند، این رفتار کاملا تقلیدی و سرایت کننده است! این تحلیلگر مسائل اجتماعی باور دارد چنین رفتارهایی معمولا با یک حادثه ایجاد می‌شود، عمدتا حوادث غیرمترقبه، که شاید بتوان پیش‌بینی کرد اما دقیق نمی‌توان گفت در چه زمان و مکانی رخ می‌دهد، مثلا اشتباه داوری در یک بازی فوتبال که ممکن است افراد را به خیابان‌ها بکشاند، این در همه جای دنیا وجود دارد و تنها مختص یک جامعه خاص نیست. وی ادامه داد: عمدتا افراد براساس ویژگی‌های تقلید و سرایت جلب و جذب این رفتار می‌شوند و بعد از آن‌که مدت زمانی گذشت، خود به‌خود پراکنده می‌شوند و اگر از آنان بپرسیم چه هدفی را دنبال می‌کردند، اکثرا نمی‌دانند، این رفتارها نه تاثیری خواهد داشت و نه آثار مخرب و زیانباری دارد. احمدی تصریح کرد: توجه داشته باشیم که آثار مخرب را براساس میزان خشونت یا شیوه اعلام نظر افراد شرکت کننده در یک رفتار اجتماعی نمی‌سنجیم، ممکن است عده‌ای در یک رفتار ناپایدار، اقدام به آتش‌زدن و تخریب اموال عمومی هم بکنند، این ملاک سنجش نیست، بلکه ما مخرب بودن را براساس تغییر ارزش‌ها و باورها و هنجارها می‌سنجیم. بنابراین گاه یک راهپیمایی مسالمت‌آمیز بدون خشونت، به دلیل پایدار بودن رفتار و اینکه شاخصه‌های رفتار پایدار را دارد، بسیار تاثیرگذارتر باشد تا رفتارهای پر از خشونت اما با شاخصه‌های رفتار ناپایدار. وی افزود: بنابراین در مواجهه با رفتارهای اجتماعی، باید بسیار کارشناسانه و دقیق عمل کرد و اینجا استفاده از نظر استادان علوم اجتماعی و روان‌شناسان اجتماعی، بسیار موثر بوده و به مواجهه درست حاکمیت با چنین رویدادهایی کمک می‌کند، چون اگر مواجهه صحیح نباشد، ممکن است یک رفتار غیرمخرب ناپایدار به رفتاری مخرب و پایدار و هنجارشکنانه بدل شود. او با بیان اینکه رفتارهای ناپایدار بعد از مدت کوتاهی، از حافظه تاریخی جامعه پاک خواهد شد، گفت: البته اگر مدیریت صحیح انجام نشود، حافظه تاریخی آن را ثبت و ضبط کرده و مدام تکرار می‌کند، پس نباید به این رفتارها واکنش تند و هیجانی داشت و آن را جدی گرفت، هر واکنش نامعقولی مانند زدن جرقه در کنار هیزمی آغشته به نفت است. پرفسور احمدی با اشاره به نظریات ماکس وبر ادامه داد: ما دو نوع کنش داریم؛ کنش عقلانی که معطوف به هدف است و براساس هزینه منفعت شکل می‌گیرد و تکانه‌های عقلانی دارد و کنش غیرعقلانی که معطوف به هدف نیست و هزینه منفعت در آن نقشی ندارد، احساسی است، در کنش احساسی ممکن است فردی یک چراغ را بشکند و بواسطه شکستن آن توسط پلیس بازداشت شود، اما در بازجویی، هدفی برای کار خود نمی‌تواند بیان کند، چون عقلانی کار نکرده است. این استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شیراز با تصریح اینکه کنش روزهای اخیر بخشی از جامعه بیشتر احساسی ارزیابی می‌شود تا عقلانی، در خصوص ویژگی‌های افراد شرکت کننده دراین رفتارهای اجتماعی، گفت: این افراد عمدتا افراد حاشیه‌ای هستند، افراد ناراضی از وضع موجود خودشان، اینها استعداد بیشتری برای مشارکت در رفتارهای احساسی دارند، مثلا افرادی که بیکار هستند و می‌توان گفت تحت فشارهای روانی قرار دارند. این افراد در چنین کنش‌هایی فکر می‌کنند حالا کنترلی روی آنها نیست، در چنین رفتارهای جمعی، حتی افراد ترسو هم جرات و جسارت پیدا می‌کنند. وی اضافه کرد: گاه فرد اگر به تنهایی یک رفتار را انجام دهد که حتی خلاف هنجارهای جامعه باشد، مثلا بلند بلند در خیابان آواز بخواند و شمع بگرداند و ... ممکن است از سوی نیروی انتظامی مورد بازخواست قرار گیرد، اما وقتی در یک جمع قرار می‌گیرد، کنترل نیروی انتظامی هم کمتر می‌شود، از طرفی در چنین جمع‌هایی افراد از یک‌دیگر تقلید می‌کنند و رفتارها به دیگران هم سرایت می‌کند، به‌قول عوام، جو‌گیر می‌شوند! پرفسور احمدی با اشاره به گفت و گوهایی که با حاضران در رویدادهای اخیر در بولوار شهید چمران شیراز داشته است، گفت: بسیاری از افراد حتی از دلیل این تجمع اطلاع دقیقی نداشتند، نام هنرمند را به‌درستی نمی‌دانستند و تنها کنجکاوی و تقلید آنان را به آنجا کشیده بود و وقتی در جمع قرار گرفته بودند، همراهی می‌کردند! وی ادامه داد: شیوه فراخوانی افراد بسیار اهمیت دارد، علت اینکه در گذشته کمتر شاهد چنین رویدادهایی بوده‌ایم، تغییر در شیوه‌های اطلاع‌رسانی و فراخوانی است، اینکه زمانی با شیوه سنتی، امکان اطلاع‌رسانی در این خصوص محدودتر بود و نیروهای بازدارنده و کنترل کننده فرصت داشتند تا اگر قرار بود تجمع مخربی شکل بگیرد، آن را کنترل کنند اما امروز با توجه به فضای مجازی، امکان فراخوانی و سرعت فراخوانی بسیار زیاد است. این جامعه شناس معتقد است: زمانی در جامعه ما کار فراوان بود و فراغت جیره‌بندی، اما امروز کار جیره‌بندی است و فراغت فراوان، دستگا‌ه‌های متولی هم مانند ورزش و جوانان، حتی تعریف درستی از فراغت ندارند که برنامه‌ای تاثیرگذار داشته باشند، بنابراین چنین رویدادهایی زمینه را برای افراد بیکار فراهم می‌کند که بخشی از فراغت خود را بگذرانند آنهم با رفتارهایی که به‌نوعی گمان می‌کنند رفتاری اعتراضی است. وی اضافه کرد: این رفتارها معمولا باب میل افراد شرکت کننده است زیرا آن را با نیازهایشان منطبق می‌دانند و معتقد هستند فرمایشی نیست و کسی برای آنان تصمیم‌گیری نکرده و فرد حس می‌کند حتی شرکت او در یک مراسم تشییع، برایش اقناع‌کننده است، چون از شرایط موجود ناراضی و به لحاظ روانی تحت فشار است. فرد عقلانی فکر نمی‌کند، شعارهای هنجارشکنانه و رفتارهای هنجارشکنانه دیده می‌شود، قطره اشکی نیست و اگر باشد معدود و محدود است و شمع‌هم نمادین است، با آن شمعی که در مناجات‌ها دیده می‌شود بسیار تفاوت دارد. این جامعه‌شناس همچنین در ارزیابی واکنش‌های مسئولان فرهنگ وارشاد اسلامی و صدا و سیما و نیروی انتظامی، اقدامات را بسیار حساب‌شده، سنجیده و تاثیرگذار و عقلانی ارزیابی و تصریح کرد: تمام اقدامات در مسیری قرار داشت که باید قرار می‌گرفت. پرفسور احمدی با اشاره به لزوم توجه به راهکارهای علمی در مواجهه با چنین رفتارهایی، ضرورت استفاده از ظرفیت‌های علمی در حوزه‌های روانشناختی و جامعه‌شناختی را متذکر و یادآور شد: در جوامع غربی تلاش‌می‌شود با مانیتورینگ رفتارهای گروه‌های هدف، پیش‌بینی مناسبی از کنش‌ها و واکنش‌ها داشته باشند و بر اساس آن برنامه‌ریزی کنند. وی بر لزوم ایجاد فضاهایی برای تخلیه انرژی و هیجان‌های جوانان خصوصا در شرایط فعلی جامعه تاکید و تصریح می کند: داشتن برنامه‌های فراغتی، نه آنچه که در دستور کار قرار دارد، بلکه آنچه منطبق با نیازهای جامعه است، می‌تواند به جلوگیری از بروز چنین رفتارهایی که تهدیداتی هم در خود دارد، کمک کند. پرفسور احمدی با بیان اینکه تمام برنامه‌های تدوین شده برای فراغت باید با سلیقه گروه هدف مطابقت داشته باشد، گفت: مثلا برگزاری کنسرت‌های ارزان‌قیمت به شکلی که کمترین میزان کنترل را فرد احساس کند و بتواند هیجان‌های ناشی از جوانی را تخلیه کند، اگر این اقدام انجام شود، انگیزه برای شکل‌گیری چنین رویدادهایی از بین خواهد رفت. این استاد دانشگاه شیراز ادامه داد: در پیشگیری نوع دوم، رفتارهای ما در زمان مواجهه با چنین رویدادهایی مهم است، از نگاه علمی، این رفتارها به‌دلیل ناپایداری، نباید سرکوب شود، حتی حضور فیزیکی نیروی انتظامی با لباس و تجهیزات هم نه‌تنها در مواقعی بازدارنده نیست بلکه هیجان‌زا هم هست، احتمال دارد افراد به‌دلیل رفتار احساسی، با پلیس درگیر شوند و مسیر رفتار تغییر کند. پرفسور احمدی معتقد است: سرکوب چنین رفتارهایی، منجر به ثبت آن در حافظه تاریخی شده و موجب می‌شود افراد رویداد آینده را با هدف عناد، کینه‌جویی و ... برنامه‌ریزی کنند و آن وقت دیگر رفتار اجتماعی احساسی و بدون هدف، به یک رفتار پایدار یا نیمه پایدار تبدیل خواهد شد و حتی ممکن است به طغیان بینجامد. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[مشاهده در: www.isna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 89]
-
گوناگون
پربازدیدترینها