محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1842308109
كانون كشف خشونت‌آميز حجاب
واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: كانون كشف خشونت‌آميز حجاب
بي‌ترديد رويكرد خشونت‌آميز و البته بي‌نتيجه «كشف حجاب رضاخاني» به پاره‌اي زمينه‌سازي‌هاي به ظاهر مدني و اجتماعي معطوف بود كه «تأسيس كانون بانوان» در زمره آن به شمار مي‌رود.
نویسنده : علي احمدي فراهاني
محوري‌ترين هدف اين نهاد دولت ساخته، به اذعان بانيان آن، ايجاد بسترها و تا حدودي سازوكارهاي لازم براي تسهيل كشف حجاب بود و شاهد آن نيز آن است كه پس از اعلام كشف حجاب، ديگر فعاليت چندان و در خوري از اين گروه مشاهده نشد و نهايتاً رو به خمودي و خاموشي نهاد. در نوشتار پيش روي برخي كاركردهاي اين كانون مورد بازبيني قرار گرفته‌اند. اميد آنكه مقبول افتد. رضاخان در بدو سلطنت خويش و از سر عوام‌فريبي، به پاره‌اي تظاهرات مذهبي دست مي‌يازيد. اين رويكرد اما دوره‌اي كوتاه داشت و او پس از قبضه كردن قدرت، به تدريج ضرورتي براي ظاهرسازي نمي‌ديد و رفته‌رفته برآن شد كه مكنونات قلبي خويش و اربابانش را نمايان سازد. با اين همه قزاق سوادكوهي در آغاز، به سخن و اقدامي كه دال بر تصميم وي بر«كشف حجاب»باشد، دست نيازيد و ترجيح داد كه كليد اين كار به گونه‌اي خاموش و توسط برخي نهادهاي به اصطلاح اجتماعي و مدني زده شود. دراينجا بود كه سخن از كانون بانوان به مسان آمد وست چين كردن زناني كه بايد درآن الگوي نوين زن ايراني را ترسيم كنند. در ارديبهشت ماه 1314، كليد اين كار زده شد، چنانكه بدرالملوك بامداد دراينباره مي‌نويسد:«در 22 ارديبهشت 1314 به اشاره اعليحضرت رضاشاه كبير و با دعوت وزير معارف وقت، آقاي علي‌اصغر حكمت عده‌اي از زنان فرهنگي انتخاب و به محل دارالمعلمات و كوچه ظهيرالاسلام خيابان شاه‌آباد دعوت شدند. به آنها گفته شد مأموريت دارند جمعيتي تشكيل بدهند و اساسنامه آن را به نظر وزير معارف برسانند. با حمايت دولت پيشقدم نهضت آزادي زنان ايران باشند. اين جمعيت در جلسات بعد نام كانون بانوان را براي خود اختيار كرد.»(1) هدف‌هايي كه «اساسنامه» آن را آشكار ساخت بي‌ترديد برگزاري محفل جشن و بوق و كرناي لزوم متجدد شدن زن ايراني، تنها با اعلام تأسيس يك جمعيت و نشست‌هاي اينچنيني نمي‌توانست تحقق يابد كه اين مهم تنها با تنظيم اساسنامه‌اي دقيق و هدفمند تحقق مي‌يافت. با اعلام آمادگي گروهي از زنان متجدد و همسو با اهداف خاص حكومت، اساسنامه كانون بانوان در 22 ارديبهشت 1314 بدين صورت تنظيم شد: «كانون بانوان ايران به رياست عاليه والاحضرت شاهدخت شمس پهلوي و معاضدت و مراقبت وزارت معارف براي اجراي مقاصد ذيل تأسيس مي‌شود: 1- تربيت فكري و اخلاقي بانوان و تعليم خانه‌داري و پرورش طفل مطابق قواعد علمي به‌وسيله خطابه‌ها، نشريات، كلاس‌هاي اكابر و... 2- تشويق به ورزش‌هاي متناسب براي تربيت جسماني با رعايت اصول صحيح 3- ايجاد مؤسسات خيريه براي امداد به مادران بي‌بضاعت و اطفال بي‌سرپرست 4- ترغيب به سادگي در زندگي و استعمال امتعه وطني 5- اين كانون بر طبق ماده 587 قانون تجارت مصوب 1311ش. شخصيت حقوقي دارد و رئيس آن نماينده كانون خواهد بود.»(2) آغاز كار با چراغ خاموش! كانون بانوان به دور از مداخله در امور سياسي و مذهبي (ماده 11 نظامنامه كانون) شروع به كار كرد و هاجر تربيت به رياست آن انتخاب شد. با اين همه بانيان و حاميان حكومتي آن مي‌دانستند كه هدف غايي از تشكيل اين نهاد چيست و اين گروه قرار است تا زمينه چكاري را فراهم سازد. بي‌ترديد هدف از تأسيس كانون بانوان، همانا فراهم كردن زمينه براي كشف حجاب بود، چنانكه بدرالملوك به صراحت به اين نكته اشاره مي‌كند:«ضمن ساير اقدامات [موارد قيدشده در اساسنامه] منظور اصلي، يعني ترك چادر سياه متدرجاً پيشرفت مي‌كرد. به اين طريق كه زنان عضو جمعيت با راضي كردن خانواده‌هاي خود يكي يكي به برداشتن چادر مبادرت مي‌ورزيدند و در مجالس سخنراني ساير بانوان را تشويق به ترك كفن سياه مي‌كردند. طوري كه در هر نوبت از مجالس و اجتماعات كانون عده تازه‌اي از بانوان بدون چادر حضور مي‌يافتند. درحالي كه زنان فرهنگي در صف مقدم آنها بودند...»(3) از شواهدي كه اين گمانه را تقويت مي‌كند، سخناني است كه برخي وابستگان به رضاخان در سال‌هاي بعد دراينباره گفته و نوشته‌اند. محمدرضا پهلوي در كتاب مردان خودساخته در توجيه و تقدير از اقدام پدرش براي كشف حجاب مي‌نويسد:«فقط پدر من بود كه بعد از رهايي از قسمتي از گرفتاري‌ها به اين امر توجه كرد و درصدد برآمد زن‌هاي ايران را كه جزو نفوس كشور محسوب نمي‌شدند، از چادر ظلمت بيرون بياورد و با اجراي اين آرزوي ملي جمعيت را به دو برابر افزايش دهد.»(4) مروري بر كاركردهاي «كانون بانوان» ارزيابي اهداف و جهت‌گيري اقدامات انجام‌شده در كانون بانوان كه تا حدي به گسترش حيطه فعاليت‌هاي آن انجاميد، نشانگر آن است كه در مراحل اوليه فعاليت آن در دوران رضاشاه هدف اصلي همان كشف حجاب بود و تمام عملكردها در جهت تثبيت و تعميق تفكر رفع حجاب بين زنان صورت مي‌گرفت، اما در مراحل بعدي اگرچه و به‌ويژه با تأسيس آموزشگاه تربيت مادر و برخي مراكز كه در ارائه الگوهاي مناسب تفكر فوق تلاش مي‌كرد، كارهايي نيز انجام شده بود، ولي به دليل تقارن با عزل رضاشاه و پيدايش جريان و طيف وسيعي در رد هر آنچه مربوط به دوره قبل، از جمله كشف حجاب و متعلقات آن بود، از لحاظ اوضاع زماني، محل و معنايي براي حمايت‌هاي جدي حكومت محمدرضا(5) از كانون بانوان حداقل براي يك دوره زماني كوتاه وجود نداشت و اين فرصتي بود كه در كنار كمرنگ شدن نقش كانون، حركت‌ها و جمعيت‌هاي ديگري نيز فرصت ابراز وجود بيابند. از لحاظ محتوايي برنامه‌هايي كه در مؤسسات كانون پياده مي‌شد، مي‌توان گفت همه آنها در جهت تسريع روند وابستگي فرهنگي و اقتصادي بود، زيرا الگوهايي كه در ابعاد مختلف براي زن ايراني مطرح مي‌شد، الگوهايي برآمده از درون جامعه ايران نبود و اگر مؤسسه‌اي به عنوان تربيت مادر تأسيس شد، مادري مطرح مي‌شد كه با معيارهاي خارجي منطبق باشد. حتي در تدريس اصلي‌ترين دروس اين آموزشگاه نظير روابط خانوادگي از زنان خارجي استفاده مي‌شد. بنا به گزارش صديقه دولت‌آبادي(6) و اسناد موجود در هنرستان خياطي هيچ‌گونه الگوي داخلي براي پوشش زنان پيشنهاد نشد(7) و بدين وسيله راه براي سرازير شدن كالاهاي مصرفي براي ارضاي اين نيازهاي القاشده باز گذاشته شد. از سوي ديگر كانون بانوان وابسته به دولت شامل حال زنان تمام طبقات و متوجه رفاه آنها نبود و به جنبه‌هايي از ظواهر زندگي مي‌پرداخت. (8) همين امر راه را براي مطرح ساختن حقوق جدي زنان و احقاق آن مسدود ساخت و بنابراين صرف‌نظر از مرحله اول از فعاليت‌هاي كانون بانوان كه به دليل محوري بودن اقدامات آن در اجراي سريع و فراگير كشف حجاب توجه ويژه‌اي از طرف حكومت پهلوي به كانون بانوان صورت مي‌گرفت، مرحله دوم فعاليت‌هاي كانون برخلاف تمامي تبليغاتي كه آن را به عنوان مهم‌ترين مركز انعكاس مسائل زنان جامعه معرفي مي‌كرد، تنها به صورت مؤسسه‌اي فرهنگي ظهور يافت كه در ارتقاي سطح فكري و فرهنگي زنان در انطباق با فرهنگ ترويجي و تجويز شده از سوي حكومت تلاش مي‌كرد. در همين راستا مطالعه اسناد كانون بانوان در اين مرحله از فعاليت‌هايش بسيار گوياست: بر اساس اسناد پراكنده‌اي كه از سال 1315 تا 1327ش. در سازمان اسناد ملي ايران مربوط به كانون وجود دارد، اقدامات و فعاليت‌هاي كانون در جنبه‌هاي مختلف فرهنگي، تبليغي، اجتماعي، سياسي و اداري صورت گرفته است. اولين بخش اين اقدامات امور تبليغي و فرهنگي در قالب برگزاري جشن‌ها و سخنراني‌هاي(9) متعدد بود. به گفته صديقه دولت‌آبادي در تمام سال از اول مهر ماه تا پايان سال سخنراني‌هاي تربيتي، بهداشتي و اجتماعي در كانون ترتيب داده مي‌شد و هر ماه چندين حلقه از فيلم‌هاي تربيتي نيز به نمايش در مي‌آمد. از جمله در متحدالمال هفتگي وزارت امور خارجه مورخ 20/10/1315 گزارشي از جشن‌هاي سالگرد 17 دي در مناطق مختلف كشور ارائه شد كه در پايان تلگراف‌هايي از طرف كانون بانوان در تبريك اين روز به رضاشاه و ملكه پهلوي مخابره شد كه يكي از اين تلگراف‌ها از طرف كانون بانوان و كاركنان آموزشگاه‌هاي اصفهان است. بخشنامه هفتگي وزارت امور خارجه در مورد مراسم جشن 17 دي 1316 از رژه دختران در امجديه در حضور وزير معارف و برگزاري جشن در كانون بانوان گزارش داد. در ضمن سخنراني وزير معارف در كانون بعد از سرودخواني دوشيزگان دبستان الوند نمايشنامه‌اي در سه پرده توسط دختران دانش‌آموز اجرا شد و در پايان تلگرافي به كاخ شاهنشاهي مخابره و مراتب سپاسگزاري بانوان ايران به شاه اعلام شد. از سخنراني‌هاي ديگر كانون بانوان مي‌توان به «حالات تاريخي حقوق زن»، «خودم را به‌جاي زن مي‌گذارم» كه از سوي نويسنده كتاب شريك مرد ايراد شد، اشاره كرد. كانون و تلاش براي اعطاي حق طلاق به زنان بخش ديگري از اقدامات كانون بانوان مربوط به امور اجتماعي و رسيدگي به مشكلات متعددي است كه زنان با آنها سر و كار داشته و خواهان مساعدت كانون بوده‌اند. از جمله زني با نام فخيمه شرعيه از تبريز به دفتر شاهنشاهي نامه‌اي ارسال و با ذكر مصائب و مشكلات خود به دليل آشنايي با آداب معاشرت تقاضاي كمك و رجوع شغلي را به خود كرده است. نخست‌وزير نيز ضمن نامه‌اي به وزارت معارف خواهان معرفي وي به كانون بانوان به‌منظور استفاده از تجارب وي شده است. همچنين اسنادي درباره واگذاري لباس عيد به فقيرترين دختران دبستان‌ها، تقسيم اعانه مستمندان قزوين و بازرسي نمايندگان كانون بانوان از نانوايي‌ها در باره فعاليت‌هاي اجتماعي كانون بانوان وجود دارد. بخش ديگري از مكاتبات با كانون بانوان مربوط به دادخواهي زناني است كه از تعديات مردان به حقوقشان شكايت داشتند. در اين ميان زني به نام تاج‌السادات غيرت از كردستان در تاريخ 3/2/1315 كه خود را همسر سروان جواد علي‌آبادي معرفي كرده، مدعي آزار و اذيت شوهرش به‌منظور تصرف در اموالش شده و دادرسي كانون بانوان و مسئولان امر را خواستار شده است. وي نامه خود را به اين صورت به پايان رسانده است: «به هر حال به نام حفظ حقوق و حيات اجتماعيه زنان اين كشور كه كمينه فردي از آن هستم و براي جلوگيري از اينگونه تعديات مظلوم‌كشانه از عواطف آن بانوان معظمه براي همصدايي و عرض به مقامات مربوطه استمداد مي‌جويم و اميد و انتظار دارم، نه‌تنها به موضوع به‌خصوص بلكه مراتب را كه تأمين اصل مسلم احترام جامعه نسوان است، به نحوي كه مقتضي بدانند مورد توجه آستان علياحضرت ملكه عظمي و مقامات عاليه قرار دهند كه پس از اين جان و حيثيات ساير خواهران در معرض هلاكت واقع نشود.» علاوه بر اين كانون بانوان به دليل گستردگي تظلمات زنان طي گزارشي به وزارت فرهنگ در تاريخ 23/11/1318 براي رسيدگي به امور حقوقي زنان، به‌ويژه اعطاي حق طلاق به آنان خواستار ارجاع آنها به وزارت دادگستري شده است. متن گزارش كانون به شرح زير است: «مقام وزارت فرهنگ محترماً گزارش مي‌دهد مكرر از طرف كارمندان كميسيون‌هاي كانون بانوان راجع به حقوق حقه بانوان كه از طرف مردان رعايت نمي‌شود، مذاكراتي شده، مطالب را مورد قرار داده و حتي‌المقدور آنها را متقاعد كرده، چنانچه شرح آن مطالب در صورتجلسات كميسيون‌ها موجود است، ولي از چندي پيش نامه‌هايي روي همين قسمت به دفتر كانون بانوان مي‌رسد و جداً مطالبه جواب مي‌كنند. مقاصد نامه‌هاي مذكور در جلسات مورد بحث قرار داده شده است و بالاخره در چهارمين جلسه كميسيون ادبي سال پنجم كانون بانوان روز چهارشنبه دوم آبان 1318 با اكثريت چنين رأي دادند كه تقاضاي وضع قانوني شود كه زن و شوهر به تساوي حق شركت مادي و معنوي در تمامي امور زندگي اشتراكي خود داشته باشند و مخصوصاً در اجراي طلاق رضايت زن را هم مدخليت بدهند.» در زمينه اعطاي حق طلاق به زنان و تغيير قانون ازدواج، عمليات تبليغي گسترده‌اي در سال 1310 صورت گرفت كه لايحه آن به مجلس ارجاع شد و حتي در نشريات خارجي نيز انعكاس وسيعي يافت. فعاليت‌هاي كانون در ابعاد بين‌المللي اقدامات كانون بانوان در ابعاد بين‌المللي و در بين مجامع زنان ديگر كشورها و ارتباطي كه با آنها داشت قابل ارزيابي است. در اين باره نامه‌اي از سوي رئيس كانون به نخست‌وزير وقت در خرداد سال 1318 نوشته شد كه خبر از انعكاس اقدامات كانون بانوان در انجمن زنان امريكا مي‌دهد. متن نامه از اين قرار است: «مقام جناب آقاي نخست‌وزير با كمال احترام تصديع مي‌دهد نامه پيوست كه سواد خود را در بر دارد، از انجمن زنان امريكا رسيده است، در اثر تحقيقات از مقامات مربوطه‌شان معلوم شد، اين انجمن پنج ساله و براي ترقي زنان خوب كار مي‌كند. از مقام كفالت وزارت فرهنگ پرسش شد اگر اجازه فرمايند جواب مناسبي به آنها داده شود ـ فرمودند ـ به عرض مقام عالي برسانند تا هر چه مقتضي است امر و اجرا شود.» در جواب نامه اينگونه نوشته شده است: «مجمع كانون بانوان ايران، كلوب خانم‌ها نيست و يك كانون تربيتي و نهضت بانوان است كه بر ضد جهالت مبارزه مي‌كند. كلاس‌هاي مخصوصي براي اين كار دارد و تا كنون موفقيت‌هاي شاياني به دست آورده و دائماً در ترقي زنان اقدام و در ترويج ورزش براي زنان كوشيده است...» سقوط رضاخان و از هم گسيختگي كانون در سال 1320 با سقوط رضاشاه و اوضاع نابسامان سياسي ـ اجتماعي كانون بانوان با مشكلات عديده‌اي مواجه شد. برابر گزارشي كه به محمدعلي فروغي، نخست‌وزير در تاريخ 19/11/1320 ارائه شد كانون در برابر هزينه 82600 ريال با مبلغ 37600 ريال كسر بودجه روبه‌رو بوده است. رياست كانون در نامه ديگري در تاريخ اول مرداد 1321 خطاب به نخست‌وزير علاوه بر تأكيد به مشكلات قبلي به حكم تخليه مالك محل كانون اشاره و تقاضاي توجه و كمك را مطرح مي‌كند. با بررسي مكاتبات بعدي با نخست‌وزير وقت در مهرماه 1322 مشخص مي‌شود بي‌توجهي به خواسته‌هاي مدير كانون آن را به چنان فلاكتي افكند كه با تخليه محل قبلي اثاثيه كتابخانه كانون را به يكي از عمارت‌هاي وزارت دارايي منتقل مي‌كنند، اما با فشار دكتر ميلسپو، رئيس كل دارايي اين محل نيز تخليه مي‌شود. همچنين در همين نامه به توقيف شماره اول مجله زبان زنان، ارگان كانون بانوان به دستور نخست‌وزير وقت، قوام اشاره شده كه دليل آن درج مقاله‌اي راجع به وضعيت نانواني‌ها در آن بوده است. نكته‌اي كه در مكاتبات اداري سال‌هاي بعد كانون وجود دارد، ذكر مداوم و مستمر مشكل اصلي كانون يعني نداشتن جا و مكان مناسب در كنار هر مورد خاصي كه براي تقاضاي آن مكاتبه با مسئولان صورت گرفته، است. پي‌نوشت‌ها: (1) بدرالملوك بامداد، هدف پرورش زنان، ج 1، ص 89 (2) منوچهر خدايار محبي، شريك مرد، صص 94-93 و نيز، بدرالملوك بامداد، همان، ج 1، صص 91-89 و فرهنگ مصاحب، ج 1، ص 2165 (3) بدرالملوك بامداد، همان، صص 92-91 (4) محمدرضا پهلوي، مردان خودساخته، تهران، اقبال، 1335، ص 33 (5) محمدرضا پهلوي، مأموريت براي وطنم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1347، ص 468-467 (6) صديقه دولت‌آبادي، «گزارش پايان سيزدهمين سال تحصيلي كانون بانوان»، روزنامه نداي بانوان، 14 تير ماه 1327، سال اول، ش 29، صص 4-1 (7) سهيلا شهشهاني، نگاهي گذرا به جنبش‌هاي زنان درايران، ص 19 (8) همان (9) صديقه دولت‌آبادي، «گزارش پايان سيزدهمين سال تحصيل كانون بانوان»
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۲ آذر ۱۳۹۳ - ۱۰:۱۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[مشاهده در: www.javanonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 161]
-
گوناگون
پربازدیدترینها