واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران:
سراب "عطش" عطش دارد
در نقاط مختلف شهرستان ایلام درگذشته چشمهها و قنواتی وجود داشته که از آنها برای شرب و آبیاری زمینهای کشاورزی استفاده میشد. هرچند براثر شهرسازی اکثر چشمههای شهرستان ایلام ناپدید و قنوات یادشده نیز متروکه شدهاند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،در گویش ایلامی به چشمه کینی(kayni) گفته میشود، و مهمترین آنها در شهرستان ایلام "کورگه"، "چنار"، "بیبی"، "باخ شاوان" ( باغ شعبان ) "کینی قلقل"، "آغازیوا"، "کینی بیمار"، "کینی انجیر"، "کینی کچله" هستند. از قناتهای شهر میتوان به قنات "نام دنانان"، قنات "آزلوار"، قنات "چشمه قنداقه"(خناخه) و قنات "سراب عطش" اشاره کرد. تاریخ دقیق حفر قنوات مذکور مشخص نیست، اما ریشسفیدان و معمرین محلی به نقل از اجداد خود تاریخ حفر قنوات را مربوط به عهد "گاور"یا "گبر" میدانند. استان ایلام از غنای تاریخی قابلتوجهی برخوردار است و در این منطقه چشمههای پرآبی جریان داشته تا آنجا که برخی از سیاحان که درگذشته از این محل دیدن کردهاند از آب گوارای چشمههای ایلام یاد کردهاند. بررسیهای بهعملآمده نشان میدهد که درگذشته استفاده از آب نهرها، چشمهها و قنوات باهدف آبیاری اراضی کشاورزی طبق رسوم خاصی انجام میشد. درجای جای استان ایلام قنوات متعددی وجود دارد که قدمت تاریخی آنها اکثراً به دوران قاجاریه برمیگردد که بهمنظور بررسی قدمت آب در ایلام تاریخچه دو قنات در شهر ایلام بررسی میشود. قنات سراب عطش: این قنات که در شمال شرقی شهر ایلام واقعشده از دامنه ارتفاعات قوچ علی شروع و تا پارک ملت ادامه دارد. آثار سطحی این قنات طی سالهای گذشته به دلیل بخشی از منطقه پارک و فضای سبز و توسعه شهر از بین رفته، اما آب آن در مظهر قنات به مصرف فضای سبز میرسد و درگذشته آب آشامیدنی بخشی از شهر ایلام از این قنات تأمین میشده است. اظهارنظر آگاهان حاکی است که قسمتی از آب این قنات که در دوره قاجاریه حفرشده، بهوسیله تنبوشه به میدان مرکزی شهر انتقال و از فوارههای سنگی تعبیهشده در میدان خارج میشده است. بخشی از آب قنات سراب عطش بهوسیله تنبوشه به اداراتی که سابقاً در اطراف میدان مرکزی شهر(22 بهمن فعلی) مانند ژاندارمری، تلگرافخانه و قلعه والی قرار داشتهاند، منتقلشده و شعبهای دیگر از آن به قلعه علیقلی خان والی واقع در جنوب شرقی شهر ایلام هدایت میشده است. قنات چشمه قنداقه: این قنات در دوره قاجاریه و در زمان حکومت والیان پشت کوه حفاری شده است. از آنجا که مظهر این قنات محلی بنام قنداقه بوده به همین سبب به چشمه قنداقه معروف بوده و آب آشامیدنی اهالی این محل درگذشته از همین چشمه تأمین میشده است. قسمتی از آب آن نیز به ادارات سابق مانند طرق(راه وترابری)، ژاندارمری، تلگرافخانه، فرمانداری و فلاحتی(کشاورزی) هدایت و سالهای بعد نیز آب خزینه حمامهای یادگاری و بیطرف از آب چشمه قنداقه تأمین میشده است. برخی از اهالی واقع در مسیر این قنات درگذشته در زیرزمینهای هلالی و جناقی شکل خود نیز آبانبار(حوض سنگی) احداث و آب را به زیرزمین خود هدایت میکردند که سرریز آب حوضهای سنگی از خانهای به خانهای دیگر جریان داشته است. متأسفانه دیگر آثاری از زیرزمینها و حوضهای سنگی باقی نمانده است. یکی از معمرین ایلامی در گفتوگو با خبرنگار ایسنا گفت: در قدیمالایام جمعیت ایلام کم بوده و لولهکشی وجود نداشت و از سوی دیگر چشمههای متعددی وجود داشت که آب شرب مردم را تأمین میکرد و ساکنان بعضی از مناطق که به آب چشمه دسترسی نداشتند، مبادرت به حفر چاه میکردند که در بعضی از مناطق چاههای 3 تا 5 متری و در نقاط مرتفع چاههای 10 تا 20 متری آب موردنیاز خانوارها را تأمین میکرد و از سوی دیگر آب قنات سراب عطش که از دامنه ارتفاعات قوچ علی سرچشمه میگرفت با استفاده از تنبوشه به قلاع و ساختمانهای کشاورزی، فرمانداری، مالیه، ژاندارمری، پست و تلگراف انتقال دادهشده بود که در مسیر آن بعضی از مردم نیز قسمتی از این آبها را به زیرزمین و حیاط منازل خود انتقال میدادند و از آن بهعنوان سرداب استفاده میکردند. وی بابیان اینکه در این اواخر چاههایی با عمق 35 متر حفاری کرده و در خصوص نحوه حفاری قنات گفت: برای این منظور ابتدا میلههای چاه حفاری میشد و سپس با ضربههایی که در عمق به دیواره چاه کوبیده میشد، مسیر پشته را تعیین و بدین ترتیب میلههای چاه را به یکدیگر متصل میکردیم.
منبع: ایسنا
تاریخ انتشار: ۲۸ آبان ۱۳۹۳ - ۰۰:۱۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]