واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: سیاست موازنه مثبت روحانی تهران - ایرنا - سازمان شانگهای که در سال 1996 در چارچوب پیمان اقتصادی بین روسیه، چین و سه کشور آسیای مرکزی یعنی قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان تشکیل شد، نزدیک به 3 میلیارد نفر جمعیت دارد. روسیه، چین، ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان و تاجیکستان از اعضای رسمی آن هستند و مجموعه کشورهای هند، روسیه، پاکستان، ایران، افغانستان و مغولستان از اعضای ناظر محسوب می شوند.
این سازمان از سال 2001 از پیمان به سازمان تبدیل شد و به تناسب، تاثیرگذاری اش در سطح منطقه و بین الملل افزایش پیدا کرد. ایران به عنوان یکی از اعضای ناظر در این سازمان تلاش کرده است تا از طریق همکاری با کشورهای عضو، نقش منطقه ای خود را افزایش دهد که در این خصوص ذکر چند نکته حائز اهمیت است؛
- نشست شانگهای فرصت مناسبی برای مقامات ارشد ایران به وجود می آورد تا بتوانند در عالی ترین سطح با رهبران حاضر در نشست، دیدار و درباره موضوعات روز منطقه و جهان بحث و تبادل نظر کنند. بخصوص مذاکرات آقای روحانی با پوتین و آقای لی، رئیس جمهوری چین، فرصت خوبی برای رایزنی های فشرده درباره روابط دوجانبه، تحولات منطقه وجهان و همچنین مساله هسته ای ایران است.
- دولت آقای روحانی به سازمان شانگهای، نگاه متفاوتی دارد. دولت یازدهم تلاش کرده تا مناسبات خود میان شرق و غرب را متوازن کند. به این ترتیب که روابط تیره خود با کشورهای حوزه غرب از جمله اتحادیه اروپا را ترمیم و بازسازی کند و همزمان هم همکاری با کشورهای حوزه شرق را تقویت نماید. در واقع اگر ایران مناسباتش با کشورهای اتحادیه اروپا را بهبود ببخشد، امکان موفقیتش در دستیابی به اهداف درخصوص همکاری با شانگهای بیشتر خواهد شد و در آن صورت می توان گفت که این کشورهای شانگهای خواهند بود که از ایران درخواست می کنند از عضو ناظر به عضو دائم شانگهای تبدیل شود. بنابراین موازنه مثبتی که آقای روحانی به دنبال برقراری آن در روابط خارجی دولت است می تواند سهم بیشتری از منافع ملی مردم ایران را تامین کند.
- ایران در حالی به دنبال متوازن کردن مناسبات خارجی خود میان شرق و غرب است که تلاش می کند سیاست های منطقه ای و جهانی خود را متناسب با منافع مدنظر خود پیش ببرد و نه صرفاً بر اساس شرایط حاکم بر چارچوب های منطقه ای یا همکاری های جمعی. به این ترتیب دولت آقای روحانی در حالی که به دنبال افزایش سطح مناسبات دوجانبه با کشورهایی نظیر روسیه، چین و هند است در عین حال به دنبال نقش آفرینی فعال در قالب سازمان های منطقه ای مانند غیرمتعهدهاست و به دلیل منافع یک کشور مشخص مانند روسیه وارد بازی های سیاسی، نظامی و امنیتی نمی شود بلکه تامین منافع خود را در نظر می گیرد. به عنوان مثال ایران و روسیه درخصوص موضوع سوریه سیاست مشترکی داشتند که به همکاری دو کشور برای حل این بحران منتهی شد اما در جایی دیگر مانند موضوع اوکراین این سیاست مشترک وجود نداشت. در حالی که روسیه با اوکراین دچار مشکل شد، ایران رابطه خوب خود را با این کشور بر هم نزد و تلاش کرد در چارچوب منافعش موضعگیری کند و روسیه این مساله را درک می کند. متقابلاً ایران هم همراهی روس ها با کشورهای غربی (به دلیل مناسبات ویژه اش با کشورهای حوزه غرب) برای موضعگیری علیه برنامه های هسته ای ایران را درک می کند.
- نکته دیگر آنکه روسیه به دلیل شرایط نوینی که در عرصه مناسباتش با غرب به وجود آمده، در تلاش است تا در قالب همکاری های جمعی و سازمانی مانند سازمان شانگهای، پیوندهای امنیتی کشورهای حوزه شرق را افزایش و جبهه مشترکی علیه غرب تشکیل دهد تا در برابر سازمان های امنیتی غرب، وزن زیادی داشته باشد. این تلاش روسیه تاکنون به دلیل عدم همراهی برخی از اعضای شانگهای موفقیت آمیز نبوده است. به عنوان مثال همه اعضای دائمی شانگهای درباره موضوع اوکراین به قطعنامه پیشنهادی سازمان ملل درباره این کشور رای منفی ندادند و سعی کردند با رای ممتنع، وارد درگیری روسیه و اوکراین نشوند. همچنین چین به عنوان یکی از اصلی ترین اعضای شانگهای با غرب مناسبات گسترده اقتصادی دارد و نمی تواند به خاطر روسیه این تعاملات اقتصادی را نادیده بگیرد. آنچه تاکنون به طور موفقیت آمیز در جهت سیاست های روسیه بوده آن است که شانگهای در همه اجلاس های خود با یکجانبه گرایی امریکا در سطح بین الملل مخالفت کرده است. در این میان، ایران هم متناسب با شرایط و منافع خود، رویکرد افزایش و تقویت مناسبات دوجانبه و چندجانبه منطقه ای را در پیش گرفته است.
حسن بهشتی پور / ایران
20/06/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 35]