محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830005774
انوار حکمت رضوی، برگی جاودان در تاریخ تفکر شیعه
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: انوار حکمت رضوی، برگی جاودان در تاریخ تفکر شیعه تهران - ایرنا، سلاله هشتم نبی اکرم (ص) ، حضرت امام رضا (ع) امام مهر و خرد و پارسایی، در پرورش اندیشه و حکمت اسلامی از آنچنان جایگاه رفیعی برخوردار است که بسیاری از صاحبنظران، نور مقدس وجود ایشان را عامل پویایی عقلانیت و حکمت اسلامی دانسته اند.
یکی از مهمترین عوامل درخشش تفکر اندیشمندان مسلمان توجه ایشان به حکمت و روش عقلانیت نبوی و اهل بیت ایشان به ویژه امام هشتم شیعیان امام رضا (ع) بوده است. مناظره هایی که امام رضا (ع) با حکماء ، اندیشمندان و فلاسفه ی آن دوران و به طور خاص سرآمدان ادیان دیگر داشتند گواه مستدل و ارزشمندی بر تأثیر بی بدیل ایشان بر تاریخ اندیشه ی اسلامی است.
* آنچه در پی می آید گزیده ای از روش اندیشه ورزی و اقدامات امام علی بن موسی الرضا (ع) است که می تواند به ویژه برای جوانان راهگشای طریق کسب معرفت بنا بر سلوک یک معصوم باشد.
1- جهت بخشی به روش اندیشه اسلامی و علم
دوران زندگانی امام رضا (ع) مقارن با به اوج رسیدن نهضت ترجمه در جهان اسلام است. از آن زمان که مأمون خلیفه ی عباسی به امپراتوری روم نامه نوشت و درخواست دستگاه خلافت مبنی بر دریافت گزیده ای از کتاب های فلسفی رومیان را به منظور ترجمه به عربی مطرح نمود و سپس فرمان داد تا آن کتاب ها ترجمه شوند، موضوع فلسفه و منطق مورد توجه ویژه ی مترجمان و پژوهشگران جهان اسلام قرار گرفت. در نتیجه جریان فکری معتزله که به عقل گرایی افراطی معروفند بیش از پیش در مقابل جریان فکری اهل حدیث که بحث و ارائه ی استدلال های عقلی در معارف دینی را حرام می دانستند قرار گرفت. در این میان طرفداران مسلک اشعری نیز کوشیدند تا میان نقل گرایی افراطی اهل حدیث و عقل گرایی افراطی معتزله (که حتی عقل را بر وحی ترجیح می دادند) موضعی معتدل برگزینند، اما خود به جمودگرایی کشیده شدند.
اما حضور امام رضا (ع) بعنوان ولیعهد مأمون - که با اکراه بسیار و به دلیل مصالح اسلام پذیرفته شده بود - در دربا عباسیان و شرکت جستن ایشان در مناظره های علمی و فلسفی با صاحبان اندیشه و بزرگان ادیان الهی سبب شد تا ژرفای اندیشه ی متعالی مکتب شیعه بیش از پیش بر همگان عرضه شود؛ ایشان برخلاف تفکر معتزلی، هیچ گاه روش جدلی را برای ارائه ی استدلال های خود بکار نمی بردند بلکه با برهان نسبت به سوالات فکری و فلسفی پاسخ می دادند.
به عنوان نمونه بر اساس مستندات تاریخی که از مناظره های امام رضا (ع) باقی مانده است، در مجلس باشکوهی که مأمون متزوّر بسیاری از دانشمندان ملل غیراسلامی را گرد آورده بود، پاسخ های حضرت امام رضا (ع) به «عمران صابی» از متفکران علم کلام درباره ی هستی شناسی، توحید، و فلسفه علم به حدی دقیق و راهگشا بود که بعدها در جهت گیری فکری بسیاری از فلاسفه ی اسلام موثر واقع شد. یکی از سؤالات عمران صابی در آن مجلس در رابطه با چیستی علم بود که از امام (ع) پرسیده بود: درباره ی خود علم برایم بگویید، آیا آن هم مخلوق است یا غیر مخلوق؟ پاسخ امام رضا (ع) با استناد به آیه ی 81 سوره ی یس از قرآن کریم - «انّما امره اذا أرادَ شیئاً أن یقولَ له کن فیکون» - صورت گرفت و ایشان فرمودند: البته مخلوق است. اما مخلوقی ساکن که چون ساکن است قابل ادراک نیست. چرا مخلوق است؟ چون حادث است و خداست که آن را پدید آورده، امّا همین که به آن نام شیئی داده شد معلوم می شود که مخلوق است، چون در عالم هستی فقط خدا هست و خلق خدا، و دیگر سومی ندارد، البته خلق خدا می شود ساکن باشد و می شود متحرک گوناگون یا همگون، معلوم و شناخته شده یا مبهم باشد، ولی هرچه نام شیء روی آن باشد خودبخود مخلوق است.
بنابراین روش علمی و فکری امام رضا (ع) به طور وسیع به مقابله با گسترش مکتب هایی کژاندیشی که با قرائت های مختلف افراد از دین اسلام رو به رشد بودند منجر شد.
2- تشریح احکام و شریعت اسلامی
در روایات آمده که مأمون، وزیر خود - فضل بن سهل که بعدها به فرمان مأمون کشته شد - را خدمت امام رضا (ع) فرستاد تا ایشان به سوالات وی درباره ی کلیات شریعت اسلام پاسخ دهند. امام رضا (ع) این خواسته را پذیرفت و فضل بن سهل بیانات مفصل ایشان را در این باره مکتوب کرد و به مأمون تحویل داد.
بیانات ایشان درباره ی احکام اسلامی در ابواب مختلف شامل: جهاد، نماز، روزه، زکات، خمس، حج، ازدواج، طلاق، واجبات و مکرمات و همچنین توضیح درباره ی ویژگی های مؤمن به همراه پندهایی درباب قضاوت و حکومت، تنظیم شد و همگی نصب العین بسیاری از احکام فقهی اسلام بخصوص مکتب تشیع قرار گرفت.
نوع برخورد و سیره عملی امام رضا (ع) در برخورد با مسائل درون دینی توانست از فلسفه اعتقادی شیعیان به وجود امام معصوم با استناد به بسیاری از آیات قرآن و روایات دفاع کند و پویایی اندیشه فقهی، علمی و کلامی مکتب شیعه که نشأت گرفته از قرآن و سیره ی پیامبر اعظم (ص) بود را بیش از پیش آشکار نمایدآشکار نماید؛ چنانکه به عبدالعزیز بن مسلم درباره ی امامت می فرمایند: مردم جاهلند و در دینشان فریب خورده اند، خدای عزوجل پیغمبر را قبض روح نکرد جز وقتی که دینش را کامل ساخت و قرآن را بر او نازل کرد که هر چیز در آن بیان شده، حلال، حرام، حدود و احکام و همه ی احتیاجات مردم، چنانکه فرموده: « از هیچ چیز در این کتاب فروگذار نکردیم.» (انعام: 38)
3- اندیشه ، کلید کمال زندگی فردی و اجتماعی
از منظر امام رضا (ع) آنچه بیش از هر چیز عامل کمال است، اندیشیدن است. ایشان می فرمایند: « عبادت به نماز و روزه ی زیاد نیست، به اندیشه ی زیاد درباره ی خداوند است.»
امام رضا (ع) می فرمایند: مرد مسلمان تا ده صفت نداشته باشد عقلش کامل نیست: (مردم) به خیرش امیدوار و از شرش در امان باشند. خیر اندک دیگران را بسیار شمارد، نیکی بسیار خود را اندک داند. از مراجعه ی ارباب حاجت ملول نشود. در تمام عمر از طلب علم خسته نشود. درویشی در راه خدا را از توانگری دوست تر دارد. ذلّت در راه او را از عزّت در راه دشمنی بیشتر دوست دارد. گمنامی را از ناموری لذیذتر داند. هیچ کس را نبیند جز این که گوید او بهتر از من و پرهیزگارتر است، چرا که مردم دو گونه اند: یا بهتر و پرهیزگارتر بنظر می رسند، یا بدتر و پست تر. اگر آن را بیند که در نظرش بدتر و پست تر است، گوید: شاید نیکی او در باطن باشد که بهتر است، و نیکی من در ظاهر است که برایم بدتر است، و چون آن را بیند که بهتر و پرهیزگارتر است در برابرش تواضع کند تا به وی ملحق شود، اگر چنین کند مجد و عظمتش بالاگیرد، خیرش پاکیزه و نامش نیک شود، و بر اهل زمانش سیادت و بزرگی یابد.
همچنین در حدیثی دیگر از ایشان نقل شده است که: هیچ بنده ای به کمال حقیقت ایمان نرسد جز وقتی که سه خصلت داشته باشد: فهم دین، اندازه گیری صحیح معاش، و صبر در مصائب.
* از آن چه گفته آمد، نتیجه می شود چه زیباست که نام ایشان با القابی نظیر «رئاب التدبیر» به معنای درست کننده امور و افکار، «امام الرئوف»، و «معین الضعفاء و الفقراء» خوانده می شوند. سیره و روش زندگانی حضرت امام رضا (ع) با توجه به دوران حساس سیاسی، فرهنگی، و اجتماعی که ایشان در آن حضور داشتند تا امروز که حدود سیزده قرن از میلاد خجسته ی ایشان می گذرد همانند چراغ روشنی برای مکتب شیعه است و خدمات علمی ، فلسفی، فقهی، و سیاسی آن حضرت در تاریخ جهان اسلام مشمول توفیق الهی بوده و تا ابد جاودانه است.
* گروه اندیشه
منابع:
1- تحف العقول عن آل الرسول - ترجمه احمد جنتی
2- آشنایی با علوم اسلامی- شهید مرتضی مطهری
3- دانشنامه ی رشد
4- امامت، عقلانیت و اعتدال - سید عباس حسینی قائم مقامی - خردنامه همشهری (دی 82)
5- مناظره امام رضا (ع) با عمران صابی - مهدی کمپانی زارع - اطلاعات حکمت و معرفت (اسفند 89)
17/06/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]
-
گوناگون
پربازدیدترینها