واضح آرشیو وب فارسی:الف: وقتی ابوذر تنهاست
بخش فرهنگی الف، 16 شهریور 93
تاریخ انتشار : يکشنبه ۱۶ شهريور ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۱۸
تنهاترین عاشق، عاشقترین تنهانویسنده: نصرالله قادرینشر نیستان، چاپ اول شمارگان ۲۲۰۰ نسخه۵۰۸ صفحه، ۲۸۰۰۰ تومان***از صحابه نزدیک پیامبر (ص) بود، از آنها که بعد از رحلت ایشان، خلافت را حق مسلم حضرت علی (ع) میدانست، تا دم آخر حیات خود نیز به اهلبیت پیامبر، وفادار ماند، با غاصبان خلافت ناسازگار بود، تا هنگام مرگ.«تنهاترین عاشق، عاشقترین تنها» رمانیست مُفصل، نوشته نصرالله قادری که به همت نشر نیستان به بازار آمده است و به زندگی ابوذر غفاری صحابی گرانقدر پیامبر میپردازد. نصرالله قادری در سالهای دور و نزدیک، همواره بهعنوان مرد تئاتر شناختهشده؛ اهلقلم و نوشتن هست، اما کارنامهی پروپیمان او بهطور عمده از نمایشنامه و پژوهش در حوزه ادبیات نمایشی تشکیلشده است. بااینحال قادری با ایده نوشتن رمانهایی درباره چهار یار پیامبر(ص) به رماننویسی روی آورده (او پیشازاین مجموعه داستانی نیز منتشر کرده)، تجربهای که تا حد زیادی با توفیق قرین بوده است.تنهاترین عاشق… از منظر ادبی بخشی از یک چهارگانه محسوب میشود، چهارگانه یاران پیامبر (ص) که اولین رمان آن با عنوان «نالههای عاشق»، به سلمان فارسی میپردازد و دومین آن (کتاب حاضر) به ابوذر غفاری. دو رمان بعدی این مجموعه که قادری در دست نگارش دارد، یکی مقداد و دیگری بلال حبشی را دستمایه خود قرار داده است. ابوذر غفاری ازجمله آن چهرهها در تاریخ اسلام است که باوجود شهرت فراوانش، منابع تاریخی در مورد او چندان فراوان نیست، بهخصوص در مورد برخی از مقاطع زمانی زندگی او. با این فرض، نوشتن رمانی با این حجم، با دشواریهای فراوان برای نویسنده همراه بوده است. بهویژه اینکه کم و کیف کار نشان از رویکرد مستند نویسنده در نوشتن این رمان دارد. البته این بدان معنا نیست که قادری بهعنوان تاریخنگار با این سوژه روبهرو شده؛ بلکه برعکس او در این رمان از تخیل خود بهره بسیار برده اما برای این منظور منابع تاریخی را پشتوانه کار خود قرار داده و به مدد قدرت تخیل خود، حقایق تاریخی را به ساحت رمان وارد ساخته است.نکته قوت کتاب حاضر در خلق پذیرفتنی فضاییست که ماجراهای رمان در آن رخ میدهد، فضایی که جز با اشراف بر تاریخ آن روزگار، میسر نمیشد. از سوی دیگر نویسنده در خلال داستان اطلاعات گوناگونی درباره شخصیتهای حاضر در داستان ارائه میکند اطلاعاتی که مخاطب برای دنبال کردن داستان نیازمند آنها بوده و حسن کار نویسنده این است که آنها را نه به شکلی تحمیلی که اغلب در تاروپود رمان تنیده است و به همین دلیل زائد و تحمیلی به نظر نمیرسد.دور از ذهن نیست پذیرفتن این ادعای نویسنده که برای نوشتن این رمان به سراغ بیش از ۳۰۰ منبع تاریخی رفته است. شاهد مدعای او نیز استفاده از جزئیاتیست که در منابع تاریخی گوناگون پراکندهاند و همچنین بهره بردن از احادیث و روایات و نیز نقلهای تاریخی درباره ابوذر در موقعیتهای داستانی گوناگون است.ازاینرو کتاب حاضر رمانیست که نهتنها به شکلی جذاب روایت زندگی پرفراز و فرود ابوذر را برای خواننده بازگو میکند، بلکه بهعنوان رمانی تاریخی اطلاعاتی سودمند نیز درباره وقایع تاریخ صدر اسلام به خواننده منتقل میکند.نوشتن چنین آثاری اغلب با اندکی کمدقتی میتواند بدل به آثاری شعاری شده و تأثیری واژگونه از خود برجای بگذارد. اما قادری کوشیده از شخصیتهای تصویری چندبعدی و پذیرفتنی ارائه کند. دیگر ویژگی رمان شور و حس و حالیست که در لابهلای سطور این رمان خودنمایی میکند. شوری که حاصل همدلی نویسنده با اثر است و به خواننده نیز تعمیم یافته است. این مهم بیش از هر چیز حاصل اهمیتیست که نویسنده برای نثر قائل بوده؛ نثری که بهتناسب موقعیتهای داستانی تغییر میکند و خود بهعنوان عاملی برای تأثیرگذاری بر مخاطب مؤثر عمل میکند. هم میتواند نشاندهنده سادگی زندگی ابوذر باشد، هم سفت و سختی او در برابر دشمنان و هم نرمشی که در برابر همسرش از خود نشان میدهد.قادری این رمان را در ۲۰ فصل با عناوینی همچون: «بقایای روحی روح حقیقی»، «سربلند و باوقار بمیر»، «آن مرد در باران آمد»، «هزار، هزار چشم در خانه تن»، «اولین سلامی که در اسلام گفته شد»، «ستیز با مهرگستر بخشنده بخشایشگر»، «کشتی در اقیانوس نور»، «افسون بودگاری!»، «ما را تمام لذت هستی به جستوجوست» به روی کاغذ آورده است. در این رمان نیز بهمانند «نالههای عاشق»، از لحظه تولد تا هنگام شهادت ابوذر روایتشده است. رخدادهای زندگی او، زیست فردی و اجتماعیاش او، ارتباطش با همسر و فرزندانش، همراهی او با حضرت محمد(ص) و حضرت علی(ع) و نحوه رویارویی او با خلفای غاصبی که او را به شهادت رساندند، در این رمان برای مخاطب بازگو میشود.نویسنده این کتاب معتقد است: « من در مقدمه این رمان عنوان کردهام که رماننویسم نه تاریخنویس. لذا باید اذعان کنم که داستان این رمان و آنچه در آن شرح داد میشود همه مبتنی بر واقعیت است اما تخیل نویسنده هم در روایت آن مؤثر بوده است، بااینحال این تخیل این اجازه را نداشته که حقیقت شخصیت راوی را از بین ببرد و بر همین اساس هرآن چه در این داستان خوانده میشود با استفاده از تخیل من نوشتهشده اما الزاماً سندیت تاریخی دارد.»
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 37]