واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۱۵ شهريور ۱۳۹۳ (۲۰:۳ب.ظ)
تزلزل اقتصاد اروپا با قطع گاز روسيه گروه اقتصاد سياسي خبرگزاري موج
با شدت گرفتن اختلافات ميان روسيه و غرب، سران اتحاديۀ اروپا از کميسيون اروپا خواستند تا فهرستي از اقدامهاي کوتاه مدت و بلندمدت را براي تأمين امنيت انرژي اين اتحاديه تهيه کند. در عين حال، نگرانيها دربارۀ اختلال در عرضۀ گاز به اروپا شدت گرفته و خطر بزرگ پيش روي اروپا، زمستان آينده است؛ يعني زماني که سطح ذخيرهسازيها پايين ميآيد و تقاضا براي گاز افزايش مييابد.
کميسيون اروپا از کشورهاي عضو اتحاديۀ خواست تا پيش از آغاز فصل زمستان روي شبکۀ انرژي اتحاديه آزمايشهايي انجام دهند و در پي توسعۀ سازوکارهاي پشتيبان مانند افزايش ذخيرهسازيهاي گاز و يافتن راههاي کوتاهمدت براي کاهش تقاضا باشند. اين کميسيون همچنين از ديگر عرضهکنندگان انرژي خواسته است تا حد امکان توليدات خود را افزايش و منابع گاز طبيعي جهان مانند گاز مايع را به سمت اروپا سوق دهند.
کشورهاي اروپايي که حدود سي درصد گاز مصرفي خود را از روسيه و از خط لولهاي که از اوکراين عبور ميکند، تأمين مينمايند، از بحران به وجود آمده اظهار نگراني نمودهاند؛ زيرا اين احتمال وجود دارد که اوکراين براي رفع نيازهاي خويش بخشي از گاز صادراتي روسيه به اروپا را برداشت نمايد. آمريکا نيز از قطع گاز روسيه به اوکراين ابراز نگراني کرده است. ناظران سياسي اين اقدام روسيه را نشانه نارضايي آن کشور از سياست دولت جديد اوکراين و گرايش روزافزون آن به غرب دانستهاند. تأثير اين سياست روسيه همچنين بر روابط آن کشور با غرب که روسيه درصدد همگرايي با آن بوده سايه خواهد افکند.
وزارت انرژي روسيه اعلام کرد که قطع گاز صادراتي به اوکراين ممکن است باعث کاهش انتقال گاز مسکو به جنوب وشرق اروپا شود. شرکت گازپروم روسيه هم اعلام کرد احتمال دارد مانند اختلافات قبلي با اوکراين که باعث توقف عرضۀ گاز به حدود ۲۰ کشور غرب و جنوب اروپا شد، اين بار نيز ميزان و نحوۀ انتقال گاز به اروپا دستخوش تغيير و تحول شود. اين شرکت روسي البته تأکيد کرد که همه توان خود را به کار خواهد گرفت تا به تعهداتش مبني بر صدور گاز به اروپا از خط لولههاي زيرزميني اوکراين عمل کند.
روسيه مي تواند تحريم هاي جديد غرب را با بستن شيرهاي گاز صادراتي به اوکراين تلافي کند. شرکت گازپروم روسيه يک سوم نيازهاي گازي اروپا را تأمين مي کند و حدود پنجاه درصد آن از طريق مسير لوله اوکراين به اروپا مي رسد.
در گذشته نيز روسيه در ژانويه سال 2009 از صادرات گاز به اوکراين امتناع کرده بود. اما بسياري از تحليلگران معتقدند جلوگيري از صدور گاز به عنوان آخرين حربه تأثير زيادي بر اقتصاد خواهد گذاشت. بخش انرژي حدود 70 درصد از صادرات روسيه را به خود اختصاص داده است.
بخش انرژي يکي از بزرگترين خطرات براي رشد اقتصادي و رونق قاره اروپا است. اما توليدکنندگان بزرگ اتومبيل، توليدکنندگان مشروبات و شرکت هاي نفتي نيز از يک جنگ تجاري به شدت متضرر خواهند شد. صادرات به روسيه بالغ بر 170 ميليارد دلار در سال است و 75 درصد از کل سرمايه گذاري مستقيم خارجي در روسيه توسط دولت هاي اتحاديه اروپا صورت مي گيرد.
آلمان کشوري است که در معرض بيشترين ريسک قرار دارد. برلين، بزرگترين شريک تجاري روسيه در اروپاست و بيش از 6000 شرکت آلماني در بازار نوظهور روسيه در حال داد و ستد هستند.
اقتصاددانان معتقدند بيش از ضررهاي تجاري واقعي، يک شوک قابل ملاحظه مي تواند باعث توقف بازيابي اقتصادي؛ به ويژه در آلمان شود، هر چند اين امر به صورت موقتي باشد.
تقريبا 39 درصد گاز طبيعي آلمان از طريق خط لوله از روسيه مي آيد. اما چه اتفاقي خواهد افتاد اگر روسيه شير گاز را ببندد؟ اين مشکلي است که خيلي از سياست مداران در برلين را نگران کرده است و در روزهاي اخير نيز تشديد شده است.
سناريوي کاهش دادن جريان گاز توسط روسيه از روي قصد، خيلي نامحتمل به نظر مي رسد. حتي در سردترين روزهاي جنگ سرد، اتحاد شوروي ثابت کرد که يک تأمين کننده قابل اعتماد است. در سال هاي نزديک به فروانداختن ديوار برلين، آلمان غربي نيمي از گاز طبيعي خود را از روسيه مي گرفت، از طريق خط لوله هايي که به طور خوش بينانه "برادري" و "اتحاد" ناميده مي شدند.
يک چهارم قرن بعد، جهان پيچيده تر شد و سياست خارجي کمتر قابل پيش بيني شد. نزاع و درگيري در اوکراين شرقي اين طور به نظر مي رسد که ممکن است در هر لحظه اي منفجر شود و باعث ايجاد نگراني بيشتر در اين موقعيت مي شود. روسيه هشدار داده است که در پاسخ به تهديدات اقتصادي اضافه اروپا، وقفه هايي احتمالي در انتقال گاز صورت خواهد گرفت.
از ميان پيشنهادات ارائه شده يک ايده لهستاني اين است که گره هاي تأمين گاز ميان اعضاي اتحاديه اروپا بيشتر يکپارچه شوند تا اينکه از کمبودها پيشگيري شود. ورشو ايجاد يک بدنه اروپايي يکپارچه را پيشنهاد مي کند که مي تواند انتقال گاز را از مخازن بزرگ روي قاره جهت دهي کرده و خريد انجام دهد. اين پيشنهاد همچنين به ميلياردها دلار پول براي اکتشاف گاز روي قاره نيازمند است.
يک راه حل احتمالي براي مشکل سياست انرژي اروپا را مي توان در بندر رتردام جست و جو کرد، درست در جايي که کشتي ها به درون درياي باز وارد مي شوند. در آن جا يک کنسرسيوم دروازه اي ساخته است. اين دروازه ترمينالي که براي خدمات رساني به کشتي هاي حامل گاز طبيعي ميعان شده ساخته شده است. تانکرها از نروژ، قطر و نيجريه به اينجا مي آيند و بار آنها تخليه مي شود. هزينه ساخت تأسيسات مورد نياز در رتردام حدود 900 ميليون يورو است و مي تواند تا 200 نفکتش در سال را پشتيباني کند.
اما هنوز فاکتور ديگري وجود دارد که مانع از اين شده تا گاز طبيعي مايع شده نقش بزرگتري در برآورده کردن نيازهاي انرژي اروپا ايفا کند. به عنوان مثال، براي صادر کنندگان بزرگي مانند قطر، خيلي سودمندتر است که گاز را به شرق دور بفروشند، به جاي اينکه آن را به اروپا بفروشد.
در نهايت، آخرين فاکتور براي اروپا و به ويژه مصرف کنندگان بزرگ گاز روسيه همچون آلمان اين است که گازهاي پرهزينه اي همچون "شيل" را استخراج کنند. مؤسسه فدرال علم زمين شناسي و منابع طبيعي آلمان، اخيرا در مطالعه اي نتيجه گرفته است که نمي توان انتظار داشت که گاز شيل آلمان مانند ايالات متحده بتواند معادلات را تغيير دهد. مطالعات انجام شده نشان مي دهد که گاز شيل آلمان در مقايسه با ذخاير موجود در ديگر نقاط جهان نمي تواند نقشي مؤثر ايفا کند.
ناصر جوام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 37]