واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: تلاش ايران براي مهار آژانس در حل مسائل باقيمانده
ايران پس از آنكه با نوعي سؤال تراشي با رويكرد سياسي در قضيه چاشنيهاي انفجاري مواجه شد، به سرعت رويكرد خود را بيسر و صدا و بدون ايجاد تخريب در فضاي تعاملات هستهاي، تغيير داد.
نویسنده : دكتر نادر ساعد
ايران پس از آنكه با نوعي سؤال تراشي با رويكرد سياسي در قضيه چاشنيهاي انفجاري مواجه شد، به سرعت رويكرد خود را بيسر و صدا و بدون ايجاد تخريب در فضاي تعاملات هستهاي، تغيير داد. تعليق همكاري با آژانس بر سر حل پنج گامي كه قرار بود تا سوم شهريورماه (25 اوت) خاتمه يابد، نتيجه مستقيم اين واكنش بود تا آژانس را به اصلاح رويكرد و بازگشت به آنچه مبناي اساسي توافق تهران بود، ناگزير نمايد.
طرفين در اول نوامبر 2013 توافق كردند تمام مسائل باقيمانده مربوط به وضعيت حال و گذشته برنامه هستهاي را بر مبناي مستندات و اطلاعات فني حل و فصل نمايند. از همين رو بود كه سؤال تراشيهاي ايذايي كه در قالب آن، آژانس به جاي تكيه كردن بر پاسخهاي ايران در قبال سؤالات و ابهامات، به استخراج سؤالهاي مجدد از اين پاسخها مبادرت نموده و دو سؤال در اين رابطه را به 60 سؤال تبديل كرده بود، نقطه مقابل فرآيندي تلقي ميشد كه طرفين به عنوان «چارچوبي براي همكاري» طراحي كرده بودند.
مديركل آژانس با درك مقاومت ايران در برابر اين فرآيند و استماع ناخشنودي مقامات ايران در ديدار 25 مرداد ماه (17 اوت) در تهران، ناگزير به اصلاح اين روند شد و اين تغيير هرچند نسبي، از ايجاد يك چالش جديد براي همكاريها و تعاملات ايران با آژانس و غرب در عرصه هستهاي جلوگيري كرد. البته آمانو از ظرفيتهاي حقوقي فراواني براي به كرسي نشاندن موضع خود در زمينه ابهامات و مسائل باقيمانده برخوردار بوده است، كمااينكه در گذشته نيز همواره همين ظرفيتها مورد استناد و استفاده قرار ميگرفت و پيشرفت در همكاريها دچار اختلال ميشد. علاوه بر اعتراض ايران، چراغ سبز غرب به ويژه امريكا به مديركل آژانس براي فرونشاندن خشم ايران و آتش يك چالش جديد غيرقابل حل آن هم در رابطه با چاشنيهاي انفجاري نيز كليد اين تحول بوده است. روشن است كه چنين چالشي، نه تنها روابط ايران و آژانس را مخدوش ميكرد بلكه بر چشم انداز تعاملات در قالب توافق جامع نيز تاثير منفي ميگذاشت. ضمن اينكه اساساً پاسخهاي ايران به پرسشهاي مطروحه در اين زمينه، قانع كننده بوده است. تاثيرگذاري فوري اين شبكه ارتباطي معنادار و پيوسته ميان امريكا و آمانو در اين مورد، با اين نكته قوت بيشتري ميگيرد كه طراح اين پرسشها و اتهام زننده اصلي در بسته موسوم به «ابعاد نظامي احتمالي»، امريكا است. از اين رو، هم رويكرد فني ايران و هم تمايل سياسي امريكا به فروكش كردن چالشي به نام چاشنيهاي انفجاري، سبب شد كه موضوع فعلاً مختومه گردد.
يكي ديگر از اقدامات ايران براي مهار آژانس در اجراي تعاملات دوجانبه، خاتمه دادن به روندي بود كه آژانس تحت عنوان پاسخگيريهاي سه ماهه از ايران در پيش گرفته بود. آژانس طي 10 ماه گذشته هر چند با توافق ايران، اما فازهايي را به صورت سه ماهه طراحي كرد تا هر بار، چند موضوع از موضوعات ابهام دار و «باقيمانده» در دستوركار و اقدام قرار گيرد. اصرار آژانس بر اين زمانبنديها به گونهاي بوده كه نوعي هنجارسازي را القا ميكرده، به طوري كه عبور از اين زمان، غيرقابل قبول مينموده است. ايران در واكنش يك ماه گذشته خود، آژانس را ناگزير كرد از رويه كردن مطلوبيتهاي خود در اين رابطه صرفنظر كند. از همينرو است كه اقدامات طرفين براي اجراي دو گام از پنج گام توافق 30 ارديبهشت ماه 1391 كه تا 4 شهريور زمان داشته است، به چند هفته بعد نيز تسري داده شد. البته ايران نيز همانند آژانس مايل است مسائل باقيمانده را ظرف مدت زماني كوتاه حل و فصل نمايد. اما تغييراتي كه در زمانبنديها ايجاد شده است، موجب گرديده تا از تلاقي زمان بنديهاي مربوط به پايان دوره چهارماهه تمديد و دورههاي سه ماهه هر فاز از همكاريهاي ايران، جلوگيري شود.
بدين ترتيب، امكان مديريت نتايج گزارشهاي آژانس در مورد همكاريهاي دوجانبه تقويت شده است. در هر حال، از زمان بندي مورد انتظار براي انتشار گزارشهاي فصلي آژانس چند روزي گذشته است و به نظر ميرسد آژانس به دليل عدم اتمام اقدامات راجع به دو اتهام مربوط به پي ام دي در فاز اخير، عملاً ناگزير به قبول تعميم دوره زماني اين فاز شده است. ضمن اينكه هنوز گامهايي كه طرفين بايد در مرحله چهارم همكاريها بردارند نيز مشخص و نهايي نشده است. البته مطلوب ايران اين است كه تعيين گامهاي بعدي در فاز چهارم و زمان بندي اجرايي شدن آنها، هنگامي محقق شود كه آژانس مختومه شدن پنج گام فعلي را نيز رسماً تأييد و اعلام كند.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۲ شهريور ۱۳۹۳ - ۲۰:۴۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]