واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: نقش مديريتي امريكا در رقابت قطر و عربستان
نویسنده : احمد كاظمزاده
با وجود ابراز ديدگاه خوشبينانه وزراي امور خارجه عمان و كويت درباره حل اختلافات ميان قطر و سه عضو ديگر شوراي همكاري خليج فارس شامل عربستان، امارات عربي متحده و بحرين در نشست جده، تعيين نشدن تاريخ مشخص براي بازگشت سفراي اين سه كشور به دوحه، ترديدها را درباره امكان كسب نتيجه عملي از نشست جده براي نزديكي دوحه و رياض افزايش داده است. اين سه كشور شش ماه پيش در اعتراض به ادامه حمايت قطر از حكومت سرنگون شده اخوانالمسلمين در مصر و شناسايي نكردن دولت جديد مصر به رهبري السيسي سفراي خود را از دوحه فراخواندند. از آن زمان بارها تلاشهاي ميانجيگرانه از سوي دو عضو ديگر شوراي همكاري خليج فارس يعني عمان و كويت براي حل اختلافات ميان قطر و سه عضو ديگر اين شورا به عمل آمده اما نتيجهاي در پي نداشته است.
دور جديد تحركات ميانجيگرانه و حتي پيشگامانه عربستان - كه با سفر اخير سعود الفيصل، وزير امور خارجه اين كشور به همراه يك تيم اطلاعاتي و امنيتي به قطر و امارات عربي متحده و بحرين همراه بوده است –براي حل اختلافات داخلي شوراي همكاري خليج فارس در فضاي ناشي از افزايش خطرات فزاينده داعش در منطقه و احساس نياز جامعه جهاني براي تشكيل ائتلاف بينالمللي بر اساس قطعنامه 2 هزار و 170 عليه داعش آغاز شده است. اما آنچه در اين ميان قابل تأمل است - و در عين حال از جمله شاخصهاي ترديدآميز بودن امكان حل اختلافات قطر و عربستان به شمار ميرود- اين است كه هر دو كشور عربستان و قطر به يك ميزان از تهديدهاي داعش احساس خطر نميكنند كه اكنون نيز به يك ميزان براي مقابله با آن وارد عمل شوند و به طور مصلحتي هم كه شده اختلافات خود را براي مقابله با خطر داعش كنار بگذارند.
شاخصهاي موجود حاكي از اين است كه دلنگراني عربستان (حداقل بر اساس مواضع اعلامي آن) از تشكيل دولت خودخوانده خود در بخشهاي متصرف شده عراق و سوريه و گسترش دامنه تعرضات خود به ساير مناطق نسبت به قطر بيشتر بوده است كه اين ميتواند دستكم دو دليل داشته باشد، نخست اينكه عربستان اعلام تشكيل خلافت اسلامي از سوي داعش را نوعي رقيب ايدئولوژيك زودهنگام براي خود ميداند. اين موضوع از اين جهت براي عربستان غافلگير كننده بوده كه تاكنون فكر ميكرد مهمترين رقيب ايدئولوژيك آن در جهان اهل سنت(براي ايدئولوژي وهابي ) اخوانالمسلمين بوده است و به همين علت تمام تلاش خود را براي براندازي دولت مرسي در مصر به كار گرفت.
اما عامل دوم افزايش دل نگراني عربستان از تشكيل دولت خودخوانده داعش در بخشهاي متصرف شده عراق و سوريه ارتباطات و پيوندهاي قوي قطر با اين گروه است. در واقع روابط قطر چه با گروههاي تكفيري (داعش و سوريه) در سوريه و چه با اخوانالمسلمين در كشورهاي مختلف عربي از همان ابتدا با تعقيب اين هدف همراه بوده است كه اين كشور در چارچوب سياست رقابتي خود با عربستان بتواند يك رقيب ايدئولوژيك در برابر ايدئولوژي وهابي بتراشد كه همواره يكي از اهرمهاي اجراي سياست خارجي اين كشور بوده است.
از طرف ديگر ظاهراً قطر به اين نيت عربستان پي برده است كه اين كشور در تلاش است در فضاي ناشي از احساس نياز جديد در عرصه نظام بينالملل براي مقابله با خطر داعش ماهي خودش را بگيرد و با ايجاد اين هماني بين داعش و بقيه گروههاي ضد سعودي همچون حوثيها در يمن يا النصار الشريعه در ليبي از فضاي جاري براي قلع و قمع آنها استفاده كند و دولتهاي مورد نظر خود را در اين كشورها همانند مصر بر سركار بياورد. از اين ديد به نظر ميرسد قطر نيز منتظر اشتباه عربستان در هر يك از اين حوزه هاست تا بتواند ناكاميهاي خود را در مصر جبران كند. اما آنچه در اين ميان براي قطر دلگرم كننده و براي عربستان نگران كننده است سياستهاي ابهام آلود و كجدار و مريز غرب و به خصوص امريكا در قبال مقابله با داعش و اتخاذ سياست مديريت بحران به جاي حل اختلاف در هر يك از حوزههاي درگير بين قدرتهاي رقيب عربي است تا بتواند منافع خود را در هر شرايط و با هر يك از طرفهاي اختلاف حفظ كند و از پرداخت هزينه جلوگيري كند.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۹ شهريور ۱۳۹۳ - ۲۱:۲۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]