تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1821236483
احد نوری اصل وابستگی خارجی؛ پاشنه آشیل همگرایی کشورهای اسلامی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: احد نوری اصل
وابستگی خارجی؛ پاشنه آشیل همگرایی کشورهای اسلامی
وابستگی اقتصادی کشورهای اسلامی به کشورهای غیر اسلامی که عمدتاً کشورهای اروپایی و آمریکا می باشد، مانع مهمی در همگرایی کشورهای اسلامی است.
تمدن اسلامی به عنوان یک تمدن پویا، زنده و با ریشه ای 1400 ساله و جمعیتی بالغ بر یک و نیم میلیارد نفر، هدفی والا جهت تحقق سعادت و کمال بشری دارد. اما دست یابی به یک مدیریت جهانی و تحقق اهداف والایی همچون کمال و سعادت بشر، نیازمند رشد و بالندگی تمدن اسلام است. یکی از شاخصهای مهمی که این تمدن جهت رشد و بالندگی بدان نیاز دارد همگرایی جهان اسلام در دوسطح دول و امت مسلمان است. خوشبختانه امت اسلامی با افزایش درک، بینش، دانش، فهم و شعور انسانی و تمدنی تا درجه بالای از خلوص همگرایی دارا می باشد. اما این همگرایی بدون همپارچگی دول اسلامی ابتر خواهد بود. پرسشی که یاداشت حاضر در صدد پاسخ به آن است، علت نبود همگرایی بین دولتهای اسلامی است. چرا دولتها و حکومتهای اسلامی از همگرایی لازم جهت تحقق اهداف اسلامی برخوردار نیستند؟ چرا آنها در برخورد با بحران های منطقه ای و بین المللی انسجام کافی ندارند؟چرا قدرتهای فرا منطقه ای به راحتی می توانند کشورهای اسلامی را در تقابلی سیاسی و نظامی علیه همدیگر قراردهند؟ و... عوامل مهمی در نبود انسجام و همگرایی در بین کشورهای اسلامی دخیل هستند. از جمله اینکه اکثر کشورهای اسلامی دارای دولت اسلامی با رویکرد تمدنی نیستند. بسیاری از دولتها در کشورهای اسلامی دست نشانده استعمار هستند و هیچ سنخیتی با اسلام و مسلمین ندارند. قدرت طلبی، فرقه گرایی ،ضدیت با دیگر مذاهب اسلامی در برخی از حکومتهای موجود در جهان اسلام وجود دارد. به طور خلاصه می توان گفت اکثر آنها نماینده واقعی ملت های مسلمان خود نیستند. اما یاداشت اخیر فارغ از همه ای این مباحث به یک موضوع حیاتی تر و با اولویت می پردازد.مسئله این است که اگر همه ای موارد فوق حل شود و دولتها واقعاً نمایندگان واقعی مردم باشند و رویکرد درون تمدنی جهت تحقق همگرایی داشته باشند، چه سد یا مانعی پیش رو خواهند داشت؟ به نظر می رسد که در صورت مفروض دانستن این موضوع و حل مشکلات فوق، پاشنه آشیل جهان اسلام وابستگی خارجی است. تمدن اسلام تا زمانی که بخش اعظم نیازهای اقتصادی ،نظامی و ... خود را به صورت درون تمدنی مرتفع ننماید، همواره وابسته به جهان خارج از تمدن خود خواهد بود. این وابستگی در درجه اول دست بیگانگان را برای دخالت در امور داخلی این تمدن باز خواهد گذاشت و در مراتب بعدی اوضاعی را پیش خواهد آورد که هم اکنون همگان شاهد آن هستند. جهت توضیح و تبین بیشتر این وابستگی، دو نوع مهم از آن یعنی وابستگی اقتصادی و نظامی مورد بررسی قرار می گیرد. وابستگی اقتصادی: تجربه تاریخی اتحادیه اروپا نشان داده است یکی از پایه های مهم در همگرایی کشورهای یک منطقه، مسئله همگرایی اقتصادی است.کشورهای یک منطقه و یک حوزه جغرافیایی می توانند بر پایه همگرایی اقتصادی به همگرایی سیاسی و نظامی دست یابند. اتحادیه اروپا با شکل گیری جامعه اقتصادی اروپا در سال 1957 و با توافقنامه رم بین شش کشور به منصه ظهور رسید و الان به درجه ای از همگرایی نظامی و سیاسی دست یافته است که برخی از کارشناسان و سیاستمداران از تبدیل اتحادیه روپا به ایالات متحده اروپا صحبت به میان می آورند. اما به دلیل اینکه کشورهای اسلامی اکثراً تک محصولی و عمدتاً صادر کننده مواد خام از جمله نفت و گاز هستند، نمی توانند مکمل اقتصادی برای همدیگر به شمار آیند. مکمل اقتصادی یعنی اینکه در یک حوزه جغرافیایی مثل خاورمیانه هر کشوری بتواند بخش بسیاری از نیازهای خود را در آن منطقه تامین نمایید و همزمان توان تامین بخشی از نیازهای دیگر کشورهای منطقه را داشته باشد. از آنجا که کشورها اسلامی عمدتاً صادرکننده مواد خام هستند و لذا نیازهای اولیه خود را نیز از جهان خارج از تمدن اسلامی تامین می نمایند، متاسفانه نمی توانند مکمل اقتصادی به شمار آیند. از طرفی مکمل نبودن اقتصادی علاوه بر مانع تراشی در روند همگرایی درون تمدنی، دو پدیده مهم ضد همگرایی را به دنبال داردکه عبارتند از: وابستگی اقتصادی به کشورهای غیر اسلامی و عمدتاً غربی و دوم رقابت درون تمدنی به جهت دست یابی به بازارهای فروش مواد خام. عوامل چون دست نشاندگی اکثر حکومت های اسلامی، قدرت طلبی، فرقه گرایی، ضدیت با دیگر مذاهب اسلامی در برخی از حکومتهای موجود در جهان اسلام و . . در نبود انسجام و همگرایی در بین کشورهای اسلامی دخیل هستند. وابستگی اقتصادی کشورهای اسلامی به کشورهای غیر اسلامی که عمدتاً کشورهای اروپایی و آمریکا می باشد، مانع مهمی در همگرایی کشورهای اسلامی است. این مسئله نه تنها سدی در مقابل همگرایی است، بلکه فرایند واگرایی را تشدید می کند. در چنین وضعیتی حکومتهای اسلامی توان نه گفتن به قدرتهای غربی را نخواهند داشت و در نتیجه راه را برای نفوذ و دخالت بیگانگان در کشورهای خود باز می کنند. برای مثال کشورهای غربی به راحتی می توانند در یک کشور کاملاً وابسته، جنگ داخلی به راه بیاندازند و با حمایت از گروههای طرفدار خود که عمدتاً در اقلیت هستند، کشورهای اسلامی را دچار آشفتگی داخلی نمایند. همچنین این وابستگی باعث می شود تا اکثر این کشورها نه تنها نیازی به همگرایی منطقه ای احساس نکنند، بلکه در صورت امکان به عنوان یک بازیگر دست نشانده علیه دیگر کشورهای اسلامی عمل کنند.که نمونه بارز آنها حسنی مبارک و ژنرال السیسی، روسای جمهور سابق و فعلی مصر، هستند. لذا تا این وابستگی قطع نشود و وابستگی منطقه ای جایگزین آن نگردد، امید به همگرایی روشن نیست. همچنین مکمل نبودن کشورهای اسلامی باعث رقابت های درون تمدنی نیز می شود. کشورهای اسلامی عمدتاً به دلیل نیاز به صادرات بیشتر مواد خام جهت تامین هزینه های جاری، نظامی و . . ، نیازمند دست یابی به بازارهای بیشتر فروش هستند. به همین دلیل درصورت تحریم یکی از این کشورها، دیگر کشورهای اسلامی نه تنها با کشور تحریم شده همدردی نخواهند کرد، بلکه با افزایش صادرات مواد خام سعی در جبران کمبود انرژی در بازارهای غربی را دارندکه نمونه بارز این مسئله نیز تحریم های غیر قانونی غرب علیه ایران و تلاش عربستان جهت فروش بیشتر صادرات نفت بود. وابستگی نظامی: اما وابستگی دیگر کشورهای اسلامی مربوط به وابستگی نظامی اکثر آنها به کشورهای غربی است. به جز جمهوری اسلامی ایران که توان خود کفائی در بخش اعظم تسلیحات نظامی خود را دارا می باشد، عمده ای کشورهای اسلامی از جمله شیخ نشین های حوزه خلیج فارس در برخی موارد به صورت صد در صد به کشورهای غربی وابستگی نظامی دارند. خرید گسترده تسلیحات نظامی از غرب سه پیامد عمده، که باعث واگرایی در جهان اسلام می باشد، را به دنبال خواهد داشت: 1. تشدید رقابت های نظامی در حوزه تمدن اسلام که باعث می شود دیگر کشورها نیز بخش زیادی از انرژی خود را صرف خرید تسلیحات نظامی نمایند. به هرحال همین که یک کشور در صدد افزایش توان نظامی خود باشد، کشورهای همسایه نیز هر کدام به دنبال ایجاد بازدارندگی لازم هستند و این روند به شکل تصاعدی هم میزان خرید نظامی را افزایش می دهد، که باعث افزایش وابستگی خواهد شد و هم فرایند واگرایی را جایگزین فرایند همگرایی خواهد کرد. چون هرچه این روند پیش می رود، آنها نسبت به همدیگر بی اعتماد تر و در نتیجه بدبین تر خواهند شد. 2. برخی از کشورهای اسلامی از تسلیحات به دست آمده جهت سرنگونی دیگر حکومت های اسلامی استفاد ه می نمایند. آنها با تجهیز و پروراندن گروههای تروریستی، دولتهای همسایه و مسلمان خود را درگیر مشکلات داخلی می نمایند و به این صورت در ایجاد تنش، درگیری، برخورد نظامی و ... سهیم هستند. پاشنه آشیل جهان اسلام و عامل اصلی واگرایی آن، وابستگی خارجی است. تمدن اسلام تا زمانی که بخش اعظم نیازهای اقتصادی ،نظامی و ... خود را به صورت درون تمدنی مرتفع ننماید، همواره وابسته به جهان خارج از تمدن خود خواهد بود. برای مثال تحولات سوریه و دخالتهای قطر، عربستان و ترکیه در ایجاد درگیریهای نظامی در این کشور، یک نمونه دیگر از ریشه های واگرایی در جهان اسلام است 3. سومین موضوع به حضور فیزیکی نیروهای خارجی در کشورهای اسلامی مربوط می باشد.حضور این نیروها به دلائلی از جمله آموزش تسلیحات فروخته شده به این کشورها و ضرورت ایجاد پایگاههای نظامی به خصوص در شیخ نشین های خلیج فارس می باشد. این مسئله از طرفی باعث رقابت بیشترکشورهای اسلامی خواهد شد که در بالا بدان اشاره شد و از طرفی دیگر پروسه مداخله نیروهای فرامنطقه ای و دخالت آنها در کشورهای اسلامی تشدید خواهد شد که مهم ترین پیامدهای آن ایجاد درگیریهای قومی- فرقه ای در خاورمیانه و تجهیز گروهک های تروریستی است. نتیجه گیری: همان طور که در ابتدای این یاداشت اشاره شد، عوامل مختلفی می توانند در همگرایی یا واگرایی کشورهای جهان اسلام دخیل باشند. اما در این یاداشت به یک مانع مهم در فرایند انسجام و همگرایی تمدن اسلامی اشاره شد و آن وابستگی خارجی، به خصوص وابستگی به غرب است. وابستگی در دو حوزه اقتصادی و نظامی پیامدهای دارد که بدان اشاره شد. اما به عنوان سخن پایانی این مقاله به این موضوع می پردازیم که جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از ستونهای جهان اسلام، چه اقداماتی را در دو زمینه وابستگی اقتصادی و نظامی انجام داده است؟آیا این نظام سیاسی نیز گرفتار چنین مانع و سدی شده است یا خیر؟ بی شک بررسی تحولات نظامی و اقتصادی ایران پس از انقلاب اسلامی، گویای این مطلب است که چه در بعد نظری و چه در بعد عملی، جمهوری اسلامی ایران همواره رویکردی درون تمدنی داشته تا رویکردی خارجی. برای مثال در بعد تئوریک، استراتژی اقتصاد مقاومتی یک نوع نگاه به درون است تا بتواند اقتصاد ایران و حتی جهان اسلام را به داخل معطوف نماید و بی شک عملی شدن چنین رویکردی در جهان اسلام می توان انقلابی در راستای همگرایی جهان اسلام باشد. در بعد نظامی نیز جمهوری اسلامی ایران توانسته است به پشتوانه داخلی، ضمن تحمل تمام تحریم های سی ساله، به استقلال نظامی دست یابد. قدرت نظامی ایران در منطقه به عنوان تنها کشور مستقل نظامی که بی نیاز از تجهیزات غربی است و جزو محدود کشورهای است که وجود هیچ پایگاه نظامی خارجی را در داخل سرزمین خود نمی پذیرد، توانسته است در محیط ناامن خاورمیانه، جزیره امنی برای مردم ایران اسلامی و تمامیت ارضی این کشور ایجاد نمایید و این می تواند درس عبرتی باشد برای شیوخ عرب تا نگاه و رویکرد درون تمدنی را جایگزین نگاه و رویکرد غربی نمایند. در پایان بایستی اشاره کرد که این اقدامات ایران در کنار استراتژی همگرایی اسلامی که همواره از طرف این کشور در سازمان کنفرانس اسلامی مطرح می شود، روزنه امیدی است که می تواند در صورت تحقق آن در دیگر کشورهای اسلامی، فرایند همگرایی و انسجام اسلامی را در جهان اسلام تحقق ببخشد. انتهای متن/
93/05/13 - 07:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 85]
-
گوناگون
پربازدیدترینها