محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1844348636
عبور ایران از بازی در زمین شرق
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: عبور ایران از بازی در زمین شرق تهران - ایرنا - مناسبات ایران و اروپا در دوره های مختلف و در پرتو گفتمان های متفاوت، فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است. با ظهور گفتمان اعتدال گرایی در سیاست خارجی ایران، نشانه های گشایش در روابط ایران و اروپا دیده شد که با تحلیل های مختلفی از سوی صاحب نظران سیاسی رو به رو شده است.
«ایران» در مقدمه گفت و گوی خود با دکتر احمد نقیب زاده، استاد دانشگاه و صاحب نظر مسائل بین الملل نوشت:
یک دیدگاه، تعامل اروپا با ایران را مستقل از نگاه امریکا ارزیابی میکند و بر این باور است که منافع اروپا در نزدیکی با ایران لزوماً تابعی از منافع امریکا نیست و در نتیجه ایران در چالش هستهای با غرب بیش از آنکه با اروپا رو به رو باشد با امریکا طرف دعواست. دیدگاهی دیگر اعتقاد دارد که اتحادیه اروپا به پیروی از امریکا برای گسترش روابط خود با ایران تلاش میکند. از منظر این گروه، اروپا و امریکا اهداف و منافع همسان و یکسانی در قبال ایران دارند؛ به گونهای که منافع اروپا تابعی از منافع امریکاست. از این رو، گسترش روابط اروپا با ایران با رضایت امریکا و برای تأمین منافع این کشور که نگاهی به منافع اتحادیه اروپا نیز دارد، صورت میگیرد. از این منظر نباید چندان نسبت به توسعه روابط اروپا با ایران مستقل از گشایش در مناسبات ایران و امریکا امیدوار بود. دکتر احمد نقیبزاده، استاد دانشگاه و صاحب نظر مسائل بین الملل از معتقدان به دیدگاه دوم است. وی در مصاحبه با ایران می گوید اروپایی ها حتی حاضر به پذیرش برنامه های هسته ای ایران نیز بودند اما برای هم راستا شدن با مواضع امریکا در چالش هسته ای، از ایران فاصله معناداری گرفتند. مشروح این گفت وگو از نظر می گذرد.
با گذشتن یک سال از عمر دولت یازدهم و تغییر و تحولات دستگاه دیپلماسی کشور و رفت و آمدهای دیپلماتیکی که میان ایران و کشورهای غربی در سطح وسیعی صورت گرفت، اکنون مناسبات ایران با اروپا به چه سطحی رسیده است؟
افزایش رفت و آمدهای دیپلماتیک میان ایران و کشورهای اروپایی در حالی صورت گرفته است که بین ایران و اروپا به طور مستقیم هیچ مشکلی وجود ندارد. کشورهای اروپایی در وضعیت اقتصادی بسیار نامناسبی به سر میبرند و بازارهای ایران مانند دریچه بهشت روی آنهاست که گشوده هم شده است. اما عاملی که مانع از برقراری روابط دوسویه اقتصادی و بهرهمندی از مزایای این تعامل شده، به اختلافات هستهای ایران و مسأله تحریمهای امریکا بر میگردد. در این میان اروپاییها حتی حاضر به پذیرش مسأله هستهای ایران نیز بودند اما برای هم راستا شدن با مواضع امریکا در چالش هستهای، از ایران فاصله معناداری گرفتند. بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم و تحولاتی که در عرصه مذاکرات هستهای رخ داد، امید به کاهش تحریمها شکل گرفت و شرکتهای اروپایی برای ورود به بازار ایران و آغاز دوباره فعالیتشان به ایران سفر کردند تا فضا را برای تبادلات اقتصادی بسنجند. این اتفاق در حالی افتاد که امریکا به این رفت و آمدها واکنش نشان داد و اعتراض کرد. همین مسأله هم باعث شد که آنها علی رغم در پیش گرفتن رویه جدید درباره ایران منتظر بمانند تا مشکلات حقوقی ایران حل شود و بعد به سمت ایران و بهبود مناسبات با آن
حرکت کنند.
در کنار اینها یک سری مسائل مدنی هم همواره میان ایران و اروپا مطرح بوده که در موضعگیریهای اروپا و غرب درباره ایران مشترک است. مسائلی از جمله حقوق بشر که به یکی از موضوعات محل اختلاف میان ایران و غرب تبدیل شده است اما در این خصوص میان دیدگاه اروپا و امریکا اختلاف وجود دارد. دغدغه حقوق بشر همواره برای کشورهای اروپایی که نهادهای حقوق بشری و دموکراتیک دارند، حائز اهمیت بوده است اما امریکاییها بر عکس به این مسأله نگاه ابزاری دارند و چنین ادعاهایی را بر اساس منافع مورد نظر خود مطرح میکنند. در جریان مذاکرات هستهای نیز عمدتاً رهبری مذاکرات دست امریکاست وگرنه اروپاییها خیلی راحتتر کنار میآمدند حداقل اینکه مسائل سیاسی و اقتصادی را از هم تفکیک میکردند.
به نظر شما خروجی ملموس تحولات دستگاه دیپلماسی در عرصه روابط با غرب تاکنون چه بوده است؟
اگرچه سطح رفت و آمدهای دیپلماتیک افزایش یافته و مناسبات ایران و کشورهای اروپایی وارد مرحله جدیدی شده است، اما در عین حال به نتایج قابل انتظار نرسیده است چرا که بخش زیادی از مشکلات سیاست خارجی ایران به موضوع پرونده هستهای و مسأله تحریمها مربوط است و تا زمانی که از پرونده هستهای گرهگشایی نشود نمیتوان منتظر خروجی ملموسی از تغییرات به وجود آمده بود. اما نباید از این مسأله هم گذشت که همین سطح از روابط باعث شده تا برخی مواقع نشانههای خوبی از محافل اروپایی نسبت به ایران دیده شود. دادگاههای اروپایی در پارهای موارد احکامشان را در مورد بانک ملت و دانشگاه صنعتی شریف نقض کردند که اینها علائم خوبی است و در یک سال بیشتر از این نمیشود انتظار داشت.
ظاهراً اروپاییها نگران افزایش مبادلات تجاری امریکا و ایران هستند.
نکتهای که من سالهاست از اروپاییها میشنوم این است که اگر مناسبات ایران و غرب خوب بشود، امریکا جایی برای اروپا نمیگذارد. کشورهای اروپایی نگران هستند که بازارهای ایران را شرکتهای امریکایی به دست بگیرند و اروپا را دور بزنند. علت این نگرش آن است که اروپاییها به مدت 40 الی 50 سال پشت درهای خاورمیانه ماندند، در حالی که میخواستند وارد حوزه سیاسی - اقتصادی خاورمیانه شوند ولی امریکاییها مانع از این مسأله شدند. یعنی اروپاییها از زمان حمله به کانال سوئز در 1956، هر مسیری در پیش گرفتند که به خاورمیانه وارد شوند و در این منطقه جایگاهی داشته باشند، امریکاییها ممانعت کردند. اروپاییها به همین منظور اقدامات زیادی انجام دادند. از جمله دیالوگ «اوروعرب» را به وجود آوردند و تصمیم گرفتند در پرتو این گفتمان با پارهای از کشورهای عربی منطقه روابط ویژهای برقرار کنند اما نهایتاً در این مسیر شکست خوردند. بعد از آن وارد مناسبات دوجانبه شدند. از جمله فرانسه که با صدام حسین قراردادهایی را بست ولی باز کامیاب نشدند. بر اساس این پیشینه تاریخی است که فکر میکنم هنوز این سیاست ادامه دارد.
با این پیشینه میتوان گفت که اروپا با امریکا بر سر مسأله ایران اختلاف نظر دارد؟ با طولانی شدن مذاکرات هستهای، اروپاییها میگویند امریکا مانع اصلی به سرانجام نرسیدن مذاکرات هستهای است.
نه. این اشتباهی است که بسیاری از دولتمردان ایرانی که فکر میکردند اروپا و امریکا بر سر ایران به اختلاف میرسند مرتکب میشدند. این تصور اشتباه را باید کنار گذاشت چرا که اساساً امریکاییها چنین اجازهای به اروپاییها نمیدهند و ایران هم نمیتواند بین اروپا و امریکا اختلاف بیندازد ولی این نارضایتی را میشود در آنها دید که کاملاً از رفتار امریکا دلخورند. شوخی نیست که امریکاییها یک بانک اروپایی را به دلیل اینکه با ایران رابطه پولی و مالی داشته است 9 میلیارد دلار جریمه کردند. در واقع باید گفت امریکاییها بیش از آنکه به ما ظلم کرده باشند به اروپاییها ستم کردهاند. بعد از جنگ جهانی دوم تحمیلهای آنها به اروپا بسیار شدیدتر از ما بوده است و امریکا در بسیاری از امور و سیاستهای اروپاییها مداخله
کرده است.
اما از آنجایی که اروپا و امریکا از یک تمدن هستند و زبان قدرت و زبان بینالملل را هم میدانند؛ تهدیدات مشترکی مانند شوروی [دیروز] و روسیه [فعلی] بین آنها وجود داشت. اما اروپاییها در برابر این نوع رفتارهای امریکا اعتراضی نمیکردند. برای امریکا این مسأله مهم است که هیچ کشوری قدرت نگیرد حتی اگر یک کشور اروپایی باشد. اروپاییها هم چارهای جز تمکین ندارند. برای امریکا هم ایران زمانی اهمیت پیدا کرد که برنامههای هستهایاش پیشرفت کرد و جایگاهش در منطقه خاورمیانه افزایش یافت و از همان موقع تلاش کرد که جلوی قدرت گرفتن ایران را بگیرد. همین وضعیت را هم ژاپن دارد، امریکاییها به طور مداوم همه برنامهها و تأسیسات اتمی آنها را زیر نظر دارند.
به نظر میرسد در دور جدید مذاکرات برای رسیدن به توافقنامه نهایی نقش مذاکرات مستقیم ایران و امریکا خیلی پررنگتر شده و گفته شده کشورهای اروپایی دچار اختلاف هستند. نظر شما چیست؟
اختلاف نیست ولی خب اروپاییها به نوعی از امریکا دلخورند که میبینند دغدغه اصلی امریکا پیگیری مطالبات مقامات اسرائیل است و سایر جوانب را مورد توجه قرار نمیدهند. داشتن 20 هزار سانتریفیوژ از طرف ایران مشکلی به وجود نمیآورد ولی از آنجایی که اسرائیلیها همین را هم نمیتوانند بپذیرند امریکا هم فشار را افزایش میدهد. فشار در آخرین لحظات نشانه شکست نیست. میخواهند امتیازات
بیشتری بگیرند.
آقای روحانی اخیراً طی یک سخنرانی به سیاستهای گذشته ایران اشارهای کردند و گفتند که سیاستهای 84 تا 92 هرگز تکرار نمیشود. از نظر شما چرا این سالها تکرار نمیشود؟
در سالهای گذشته نوعی سیاست پوپولیستی و عوامانه بر عملکرد دولت وقت حاکم بود. نیروهای حاکم شناختی از اصول حاکم بر سیاست بینالملل نداشتند و در پیگیری سیاستهایی هم که به شکل بیثبات اتخاذ میکردند پایداری نداشتند. در سیاست خارجی مواضعی پر افت و خیز و متناقض از تریبون جمهوری اسلامی مطرح میشد. یک روز مردم اسرائیل را دوست مردم ایران خطاب میکردند و روز دیگر مسأله انکار هولوکاست مطرح میشود. اینها به ضرر ایران تمام شد.
در خصوص بحث منطقه و بینالملل موضوعاتی مطرح شده که روی مسائل ایران و غرب سایه میاندازد مسائلی مانند بحران سوریه، عراق و همچنین بحث حقوق بشر چقدر این موضوعات روی روابط ایران و کشورهای اروپایی اثر میگذارد؟
فرقی نمیکند، وقتی شما قدرت میگیرید و از حد خود فراتر میروید فقط اروپا نیست، کشورهای منطقه هم دشمن شما میشوند. از زمانی که ایران نقش منطقهای خود را افزایش داد و در بحران سوریه نقش قابل توجهی بازی کرد و به بقای نظام سیاسی دمشق کمک کرد به رقبا و مخالفانش از جمله ترکیه، عربستان و حتی مصر ضربه سختی وارد شد و محتمل بود که این کشورها با هم متحد شوند و به ارتقای جایگاه ایران واکنش نشان دهند. خب همین وضعیت در مورد اروپا هم مطرح است. آنها میبینند که قدرتی در خاورمیانه شکل گرفته و در بسیاری از مسائل منطقه مانند عراق، لبنان و سوریه و تا دریای مدیترانه نقش تأثیرگذاری دارد. بنابراین با یک ابر قدرت متوسط الحال سر و کار پیدا میکند که در آینده هم مزاحمش خواهد شد. پیدایش و گسترده شدن دامنه فعالیتهای گروهک تروریستی داعش به واسطه حمایت همین بازیگران ناراضی از جایگاه ایران است. هدف داعش ایران است. نه اینکه به ایران حمله کند، ولی در حقیقت به دلیل موفقیتهایی که ایران در منطقه کسب کرده، ممکن است علیه آن اقدامات بیشتری
انجام دهد.
آقای ظریف گفتند ایران و اروپا میتوانند دوباره به نقاط مشترکی برسند. این نقاط مشترک از نظر شما چیست؟
زمینههای منافع ایران و کشورهای اروپایی و اردوگاههای آنها بسیار متفاوت است. مقامات ایرانی تلاشهایی برای نزدیک کردن دیدگاهها انجام میدهند اما هنوز بسترهای آن مهیا نیست. به عنوان مثال میتوانند در خاورمیانه و مسائل منطقه همکاریهایی داشته باشند که البته آن هم منوط به باز شدن گره موضوعاتی مانند پرونده هستهای است. ایران در سالهای اخیر بیشتر در زمین روسیه و چین بازی کرده است و طرف غربی را کنار گذاشته است، در حالی که نتایج چندانی هم برای آنها نداشته است. بنابراین ایرانیها باید وقتی در مذاکرات هستهای در موازنه قدرت امتیازات لازم را از غربیها گرفتند وضعیت را تغییر داده و با تغییر اردوگاه خود به سمت مناسبات با غرب حرکت کنند. از سوی چین و روسیه سودی نصیب ایران نخواهد شد جز درگیریها و پیامدهایی که با تهدیدات بین غرب و شرق بیشتر هم میشود.
اما با وجود این شاهدیم که برخی از کشورهای اروپایی مانند انگلیس علی رغم مشکلات زیادی که با ایران داشتند تلاش میکنند از فضای تعامل با کشورمان عقب نمانند و حتی در فرستادن نشانههای مثبت به ایران از فرانسه پیشی گرفتهاند این تلاش به چه دلیل است؟
نه اشتباه نکنید. انگلیس نماینده امریکاست. مناسبات ما با امریکا قطع است. انگلیسیها میآیند که حضور داشته باشند و قضایا را بررسی کنند و تا جایی که لازم است در مقابل بقیه اروپاییها بایستند و رهنمودهای لازم را به امریکا بدهند. به این دلیل است که شما میبینید انگلیسیها گلایه را کنار میگذارند و با ایران مذاکره میکنند تا وقتی این مناسبات به نتیجه برسد و به همان وضعیت اول برگردد. شما آنها را به عنوان نماینده امریکا در ایران تلقی کنید.
ایران چه هدفی را از بهبود رابطه با انگلیس دنبال میکند؟
ایران به دنبال بهبود رابطه با همه کشورها بویژه کشورهای مهم و پرقدرت است و این مسأله به نفعش است که کانالهای ارتباطی را با بسیاری از کشورها باز بگذارد. در خصوص انگلیس هم که ایران پیشگام نشده است. در واقع موارد منفیای که در زمان احمدینژاد بوده را از میان برداشته است.
در مناسبات کنونی ایران با غرب، کشورهای آسیایی، منطقه و امریکای لاتین، سهم و اعتبار سیاست خارجی ایران را با توجه به پیامدهای آن بیشتر به کدام بخش اختصاص میدهید؟
باید سطح روابط خارجی را متوازن کرد، در زمان دولت نهم بیش از اندازه در حوزه کشورهای امریکای لاتین سرمایهگذاری شد که نهایتاً به ضرر ایران تمام شد. در خصوص کشورهای حوزه شرق هم اهمیت زیادی به این ارتباطات دادیم، در جریان همکاریهای هستهای ایران و روسیه که برای راهاندازی نیروگاه بوشهر با یکدیگر کار میکردند ایران ضرر زیادی بابت تأخیر این طرح متحمل شد. در دوره جدید، این روابط باید متوازن شود و ایران باید در سطح هر کشور و جایگاهی که برای تأمین منافع ملی کشورمان دارد اقدام به برقراری روابط کند.
اگر چالش هسته ای با غرب را کنار بگذاریم چشمانداز روابط ایران و اروپا را چگونه می بینید؟
این روابط اندکی به دلیل آشنایی های به وجود آمده بهبود پیدا می کند ولی همه چیز چه به صورت دو جانبه و چه به صورت اتحادیه در گرو حل مذاکرات هسته ای است.
اگر مسأله هسته ای به صورت یک چالش همچنان ادامه پیدا کند، آیا سطح روابط ایران و اروپا در همین حد باقی میماند؟
بله، فقط در همین حد می ماند و اگر تحریم ها برطرف شود آن وقت میان اروپا و امریکا برای ورود به بازارهای ایران رقابتی جدی درمیگیرد. واکنشی که وزیر خارجه فرانسه در جریان مذاکرات ژنو نشان داد، در حقیقت پیامی به امریکا بود مبنی بر اینکه فرانسه در صورت توافق با تهران چه نفعی از بازار اقتصادی ایران خواهد برد؟ بنابراین از این نوع رقابتها میان کشورهای اروپایی و امریکایی وجود دارد ولی مادامی که این تحریم ها برطرف نشود، یک دست برتر که همان امریکا باشد جلوی هرگونه مناسباتی را می گیرد.
اول ** 1610
12/05/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 114]
-
گوناگون
پربازدیدترینها