واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: جمعه ۲۰ تیر ۱۳۹۳ - ۱۳:۳۶
محققان دانشگاه تربیت مدرس، با تغییر فرایند ساخت لیپوزوم، موفق به افزایش میزان ژنهای به دام افتاده در ساختار این نانوحاملها شدند. این نانوحاملهای غیرویروسی که ساختاری خنثی دارد، پایداری بسیار بالایی داشته و از ژنهای محصور در برابر آنزیمهای تخریبکننده محافظت میکنند. به گزارش سرویس علمی ایسنا، یکی از شاخههایی نانو فناوری زیستی که تحقیقات وسیعی بر روی آن صورت گرفته، سیستمهای انتقال ژن است. با وجود کارایی بسیار بالای حاملهای ویروسی در انتقال ژن به سلولهای یوکاریوتی، استفاده از آنها ممکن است زیانهایی را در پی داشته باشد. به عنوان مثال، این حاملها سبب آلودگی سلول در شرایط خاص و یا سرطانی شدن آنها میشوند. از اینرو، نسل جدیدی از حاملهای غیرویروسی مورد توجه محققان قرار گرفته است. چالش اصلی استفاده از این حاملهای غیرویروسی آن است که نسبت به نمونهی مشابه ویروسی کارایی کمتری دارند. دکتر ریحانه رمضانی، دانشآموختهی رشته نانوبیوتکنولوژی دانشگاه تربیت مدرس و محقق طرح در این مورد اظهار کرد: در این طرح، با تغییراتی در سنتز لیپوزومها، نانوحاملهایی تولید شده است که مولکولهای DNA با بازده بسیار بالا (98 درصد) درون ساختار کاملاً خنثای آنها محصور میشود. تا کنون این نتایج فقط برای لیپوزومهای کاتیونی گزارش شده است که به شدت سمی بوده و تنها در شرایط خارج بدن انسان قابل بهرهبرداری هستند. وی افزود: این نانوساختار بسیار پایدار است، به طوری که بعد از گذشت 6 ماه هیچگونه رهاسازی DNA از آن مشاهده نشده است. DNA در فضای آبی داخلی لیپوزوم به دام افتاده است، لذا آنزیمهای تخریب کننده توانایی تخریب آن را نخواهند داشت و به این ترتیب DNA داخل این ساختار از پایداری بسیار بالایی برخوردار است. رمضانی در ادامه گفت: از دیگر مزیتهای نانوحامل طراحی شده، توانایی بالایی آن در انتقال ژن به سلول باکتری است. بنابراین میتوان از آن در درمان عفونتهای باکتریایی که به دارو مقاوم هستند، استفاده کرد. همچنین این نانوساختار میتواند به عنوان یک حامل مناسب برای انتقال دارو و درمان بیماریها در انسان مورد استفاده قرار گیرد. در حال حاضر، مطالعاتی را بر روی انتقال ژن به سلولهای باکتریایی توسط این سیستم در دست بررسی داریم. وی در خصوص عملکرد این ساختار عنوان کرد: غشای سلولهای موجودات زنده از فسفولیپیدها تشکیل شده است. این غشاها به محض قرار گرفتن در یک محیط آبی، کاملاً به شکل خودکار دور هم جمع شده و یک کرهی تو خالی (لیپوزوم) را تشکیل میدهند. نکتهی جالب این است که در حین تشکیل این لیپوزومها، هر مادهای میتواند به طور اتفاقی در فضای آبی داخلی آن به دام بیفتد که از آن جمله میتوان به مواد ژنتیکی و آنزیمها اشاره کرد. ما از این خاصیت فسفولیپیدها استفاده کرده و ماده ژنتیکی (DNA) را در حین تولید لیپوزومها به دام انداختیم. محقق طرح افزود: به دلیل بدون بار بودن لیپوزوم و بار منفی زیاد بر سطح مولکول DNA، عملاً باید مقادیر بسیار ناچیزی از DNA درون ساختار آن قرار گیرد. در صورتی که در این طرح با ایجاد تغییراتی در روشهای سنتز قبلی، تقریباً تمامی مولکولهای (98 درصد) DNA درون ساختار لیپوزوم خنثی شد. در واقع با استفاده از فیلترهایی با منافذ 100 نانومتر، لیپوزومهایی در محدودهی ابعاد 100 تا 120 نانومتر تولید کرده و تعداد لایههای بیرونی ساختار آن را کاهش دادهایم. به این ترتیب امکان ادغام لیپوزوم و غشای سلول را برای انتقال محتویات داخل لیپوزوم به سلول یوکاریوتی و باکتریایی افزایش یافت. وی خاطرنشان کرد: در اغلب تحقیقات صورت گرفته در حیطهی انتقال ژن در راستای دستیابی به توانایی برهمکنش مولکول DNA با حاملها و نفوذ از سد غشای سلولی از راهکار وجود بار مثبت سطحی در حامل استفاده شده است. هر چند که بار مثبت این سیستمها، در رفع مشکل برشمرده کاراست، اما مشکل جدیدی را با خود به همراه خواهد آورد. محقق طرح ادامه داد: سیستم ایمنی موجود زنده به شدت به اجرام خارجی که بار مثبت دارند، واکنش نشان داده و به سرعت آنها را از گردش خون خارج میکند. از اینرو این ساختارها پایداری بسیار پایینی در جریان خون خواهند داشت. از سوی دیگر ساختارهایی با بار مثبت به شدت برای سلولهای زیستی سمی هستند و خاصیت کشندگی برای آنها دارند. رمضانی با اشاره به نتایج به دست آمده، ابراز امیدواری کرد که در آیندهای نزدیک لیپوزومهای تشکیل شده از غشای سلولی جایگاه ویژهای در انتقال دارو و ژن بیابند و به این ترتیب حاملهای کاتیونی سمی که در حال حاضر در این عرصه مورد استفاده قرار میگیرند، کنار گذاشته شوند. نتایج این طرح که حاصل همکاری دکتر مجید صادقی زاده، دکتر مهرداد بهمنش، دکتر سامان حسین خانی از اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و دکتر ریحانه رمضانی است، در مجلهی Molecular Biotechnology به چاپ رسیده است. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 57]