واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: فقط يک بانک مرکزي در دنيا چک پول منتشر ميکندگروه اقتصادي: بانک مرکزي ايران تنها بانک مرکزي در دنيا نام گرفته است که به انتشار چک پول اقدام ميکند.به گزارش خبرنگار مهر، در گذشته 12 بانک ايراني اقدام به انتشار چک پول مي کردند که اين کار از بهار سال 87 ( در زمان رياست طهماسب مظاهري بر بانک مرکزي ) در انحصار بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران درآمده است.
اما چرا بانک مرکزي اقدام به اين کار کرد؟ همان زمان اضافه برداشت بانکها از منابع بانک مرکزي به شدت افزايش يافته بود و هر روز بر ميزان آن افزوده مي شد. بانکها خلق پول مي کردند بدون اينکه پشتوانه پولي براي آن داشته باشند و در نهايت وقتي دچار مشکل مي شدند راهکار را در اضافه برداشت مي ديدند.بانک مرکزي نيز براي مقابله با اين شگرد بانکها وارد عمل شد و اعلام کرد از اين پس بانکها ديگر اجازه چاپ چک پول را ندارند و اين کار را بانک مرکزي انحصاري انجام خواهد داد.بدين ترتيب انتشار چک پول توسط بانک مرکزي از آن زمان آغاز و تاکنون ادامه داشته است؛ اقدامي که هيچ بانک مرکزي را در دنيا پيدا نمي کنيد که در حال حاضر چنين اقدامي را انجام دهد.محمود بهمني رئيس کل بانک مرکزي که اين روزها هرکجا براي سخنراني مي رود و به نظر مي رسد به انتشار چک پول اعتقادي ندارد، انتشار اين گونه چک پولها را از وظايف بانک مرکزي نمي داند و دليل آن را اين طور اعلام مي کند: " اين کار تنها براي ساماندهي وضعيت انتشار چک پولهاي بانکها که بدون پشتوانه اقدام به انتشار مي کردند و به افزايش نقدينگي در جامعه دامن مي زد، انجام شد."بانک مرکزي اعلام کرد از اين پس بانکها ديگر اجازه چاپ چک پول را ندارند و اين کار را بانک مرکزي انحصاري انجام خواهد دادچک پولهايي که نقش پول را بازي مي کننداين در حالي است که مي توان ادعا کرد که هم اکنون چک پولهاي بانک مرکزي با وجود فقدان اسکناس درشت در جامعه و اينکه نيازي به پشت نويسي ( البته شرايطي براي آن در نظر گرفته شده است) ندارند، نقش پول را ايفا مي کنند.حتي زماني که براي اولين بار چک پول 50 هزار توماني بانک مرکزي وارد بازار شد، با توجه به اينکه تنها يک صفر در مقابل عدد 5 قرار گرفته بود و چهار صفر ريالي آن حذف شده بود، اين شائبه ايجاد شد که بانک مرکزي اسکناس 50 هزار توماني منتشر کرده است. اين شائبه زماني قوت گرفت که بانک مرکزي اعلام کرد چک پولها نيازي به پشت نويسي ندارد، همچنين کارت شناسايي نيز براي ارائه آن به بانک الزامي نمي باشد.جايگزيني اسکناسهاي درشت به جاي چک پولهابه گزارش مهر، رئيس کل بانک مرکزي هم در حالي پيش از انتشار اسکناسهاي 10 هزار توماني اعلام کرده بود که با ورود اين اسکناسها به بازار چک پولهاي 50 هزار توماني بانک مرکزي به مرور جمع آوري مي شود که در مراسم رونمايي از اين اسکناس مطرح شد که بانک مرکزي فعلا برنامه خاصي براي جمع آوري چک پولها ندارد.
در اين ميان، مسئولان بانک مرکزي يکي از نيازهاي فعلي جامعه در زمينه پولي را انتشار اسکناسهاي درشت همچون 50 و 100 هزار توماني مي دانند ولي در عين حال عنوان مي کنند که مجوزي براي انتشار اين اسکناسها دريافت نکرده اند.البته بانک مرکزي حدود دو سال پيش چک پولهاي 200 هزار توماني را نيز به چاپ رسانده که هيچگاه وارد جامعه نشده است و مشخص نيست اين چک پولها که به گفته مسئولان بانک مرکزي با هزينه هاي بسياري به چاپ مي رسد با چه هدفي چاپ شده است؟مقررات چک پولها چه مي گوينددر قوانين و دستورالعملهاي مربوطه در بانک مرکزي براي انتشار چک پول هيچگونه دستورالعملي مبني بر انتشار ايران چک توسط بانک مرکزي وجود ندارد و تمام مقررات در اين زمينه از جمله نحوه انتشار، خريد و فروش و ساير مقررات خطاب به بانکها است.براساس دستورالعملهاي مربوطه از آنجا که بر اساس بند 6 ماده 34 قانون پولي و بانکي کشور انتشار اوراق ديداري در وجه حامل از سوي بانکها ممنوع است، بنابراين بانکها مي توانند نسبت به انتشار انواع چک پول براي جلوگيري از تبديل آنها به اوراق مذکور اقدام کنند.براي انتشار چک پولها توسط بانکها شرايط و مقرراتي وجود دارد که از جمله آن مي توان به تمرکز امور مربوط به چک پولها در يک شعبه از بانک، انجام اين کار با کسب مجوز از بانک مرکزي، رعايت ويژگي هاي امنيتي، در نظر گرفتن محل براي درج مشخصات و دو امضا اشاره کرد، اين در حالي است که براي فروش چک پولها نيز مقرراتي وجود دارد.در قوانين و دستورالعملهاي مربوطه در بانک مرکزي براي انتشار چک پول هيچگونه دستورالعملي مبني بر انتشار ايران چک توسط بانک مرکزي وجود ندارد و تمام مقررات در اين زمينه از جمله نحوه انتشار، خريد و فروش و ساير مقررات خطاب به بانکها استنکته جالب اين است که بانک مرکزي در دستورالعملهاي مربوطه تاکيد کرده است که در طراحي چک پولها نبايد هيچگونه طرح، نشان، عبارت وغيره از بانک مرکزي جمهوري اسلامي ايران باشد به نحوي که شائبه صدور و انتشار آنها از سوي بانک مرکزي را در اذهان مشتريان متبادر ساخته و يا شبهه مشابهت اوراق مزبور با اسکناس را ايجاد نمايد. اين در حالي است که طي دو سال گذشته بانک مرکزي با همين عنوان همواره خود نسبت به انتشار چک پول اقدام کرده است.در عين حال، بانک مرکزي مي تواند براي توقف انتشار چک پولها توسط اين بانک اقدامات بسياري از جمله انتشار اسکناسهاي درشت تر ( چون 50 و 100 هزار توماني) که ايجاد تورم نمي کند و مزاياي بسياري چون کاهش هزينه سرانه اسکناس و تسهيل مبادلات را دارد، اقدام کند. در حال حاضر سرانه اسکناس در ايران 118 برگ است اما در جهان اين تعداد 14 برگ است، ضمن اينکه چاپ هر اسکناس براي بانک مرکزي 38 تومان هزينه در پي دارد.حذف صفرهاي پول ملي نيز از ديگر سناريوهايي است که به نظر مي رسد بانک مرکزي مي تواند در اين راستا آن را عملياتي کند.تنظيم براي تبيان: عطاالله باباپور
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 844]