واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
اخلاق و سیاست تهران-ایرنا-درباره اخلاق و سیاست از پیروزی انقلاب اسلامی تا امروز حجم وسیعی از ادبیات تولید شده است که اگر بخواهید همه نوشته ها را جمع آوری کنید، مجموعه آثار بزرگی خواهد شد! اما هنوز، همچون «نهضت سوادآموزی» این نهضت نیز در کشور ادامه دارد.
در ادامه یادداشت روز چهارشنبه روزنامه اطلاعات در ستون محک آمده است: در هفته می توانید چند نوشته و مصاحبه درباره اخلاق و سیاست در رسانه ها ببینید. دو دلیل یا علت را می توان از این تولید انبوه نگارش و گفتگو درباره اخلاق و سیاست گمانه زنی کرد.
1ـ در مجموعه علوم انسانی، نظرپردازی درباره اخلاق و سیاست سابقه طولانی تاریخی دارد و در ساحت اندیشه ورزی همواره تئوری پردازی شده است. در همه مکاتب فکری شرح و تفسیر درباره اخلاق و سیاست وجود دارد. بخصوص فلاسفه به لحاظ اهمیت این مقوله در زندگی فردی و اجتماعی، نظرهای گوناگون داده اند و نگاه فلسفی خود را مشخص کرده اند.
2ـ در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی که شور و هیجان انقلابی در جامعه فراگیر بود، اینکه نام حکومت بر آمده از انقلاب چه باید باشد؟ پرسش اصلی و مهم روز بود. برخی پیشنهاد «جمهوری ایران» و گروهی «جمهوری خلق مسلمان» و افرادی «جمهوری دمکراتیک» یا «جمهوری دمکراتیک اسلامی» را داشتند. چند نفری هم که با اصل واژه «جمهوری» مشکل داشتند، پیشنهاد «حکومت اسلامی» را پیش کشیدند!
برای این اسامی دلایلی را برمی شمردند که در دایره مفهوم اخلاق و سیاست می چرخید. امام، که رهبری انقلاب را به عهده داشت، گفت: «جمهوری اسلامی» نه یک کلمه کمتر نه یک کلمه بیشتر! با این گفته رهبری انقلاب، الگوی انجام «رفراندم» در کشور مشخص شد. پس از رفراندم نام حکومت «جمهوری اسلامی ایران» شد و مجلس تدوین قانون اساسی نیز تشکیل گردید. سپس قانون اساسی تدوین و به رأی عمومی گذاشته شد. از همان روزهای نخست تشکیل جمهوری اسلامی ایران، نقد و نظر درباره ماهیت حکومت ادامه پیدا کرد. برخی نوشتند که جمهوری با اسلامی دو مقوله جدا از هم هستند و با هم همخوانی ندارند. در تعریف «جمهوری»، اخلاق و البته سیاست حدود و تعریفی دارد که متفاوت با اخلاق و سیاست در دایره «اسلامیت» است! این نظرپردازی هنوز هم ادامه دارد تا آنجا که برخی رأی مردم را تزئینی می خوانند و در برابر آن، بسیاری رأی مردم را موجب مشروعیت و مشروطیت حاکمیت می شمارند.
اگر قبول کنیم که سیاست یعنی تدبیر امور، در فقه از دیرزمان، تدبیر امور ـ سیاست ـ مورد نقد و نظر قرار داشته تا آنجا که یک فقیه برجسته، آیت الله مدرس، گفته است «سیاست» ما عین «دیانت» ما است. «اخلاق» که از آن به «دیانت» یاد می شود، همسایه دیوار به دیوار سیاست در مباحث فقهی، فلسفی و کلامی بوده است.
در گذشته در حوزه های دینی در کنار دروس فقهی و اصولی، درس «اخلاق» نه تنها رایج بود، بلکه برای رسیدن به مقام اجتهاد در فقه، فراگیری دروس اخلاقی در حوزه ضروری و لازم بود. فقیه به کسی گفته نمی شد که تنها فقه و اصول را آموخته بود، بلکه «مهذب» بودن از طریق تهذیب اخلاقی نیز به عنوان ملاک و معیار اجتهاد با دانستن دانش فقه و اصول همراه بود. نسلی از مجتهدین در حوزه های علمیه، بخصوص در دو حوزه اصلی و مشهور قم و نجف تربیت شدند که عالمان فقه و اصول و عاملان «اخلاق» بودند. اگر سیاست (تدبیر امور) را در آموزه های فقه و اصول جستجو می کردند، خود را به اخلاق (روش زیست فردی و اجتماعی) نیز آراسته می ساختند. اخلاق و سیاست دو بازوی اجتهاد برای هر مجتهد دینی بود.
در دانشگاه نیز چنین بود. استاد دانشگاه بودن عنوانی تنها در دانستن علم نبود، بلکه ورای آن، مفهومی از اخلاق داشت. در حوزه های فلسفه و ادبیات، بزرگانی همچون مرحوم سیدجلال الدین همایی، مرحوم حسینعلی راشد، استاد الهی قمشه ای ،آیت الله فاضل تونی، دکتر معین و... و در این اواخر، شهید آیت الله مطهری مثال زدنی است. که با دو بازوی اخلاق و سیاست، لقب استادی داشتند. در پزشکی یا علوم فنی و مهندسی نیز چهره هایی را می توان نام برد که شخصیت های شاخص در اخلاق مداری بودند در حالی که در دانش و یا حرفه علمی خاص نیز تخصص داشتند.
دکتر قریب، مهندس بازرگان، مهندس سحابی و... از این نسل اند. نسلی که علم و سیاست را در دایره «اخلاق» آموخته بودند و به کار می گرفتند. برای همه اینها «سیاست عین دیانت» بود.
«اخلاق و سیاست» در ایران، هم سابقه نظریه پردازی دارد و هم در عمل شاخص های روشن از افراد در مراکز علمی و دینی کشور وجود دارد. اخلاق و سیاست در کشور ما روش زندگی و زیستن بود. پرسش نگارنده بر مباحث نظریه پردازی درباره «اخلاق و سیاست» متمرکز نیست. پرسش این است، چه شد که از شاخص های عملی همخوانی و همسویی اخلاق و سیاست، دور شده ایم؟ و در توجیه هر سیاست ناپاک، هم اخلاق و هم سیاست را آلوده می سازیم؟
اول**س.ن1744
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
04/04/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]