داعش؛ اهرم پنهان اسرائیل

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
سید محمد حسینی,بری بوزان ,گروه تروریستی داعش,گروه‌های تروریستی و تکفیری

داعش؛ اهرم پنهان اسرائیل با بهره از تعریف ولفز، امنیت دارای دو بعد عینی و ذهنی است. در بعد عینی، نبود تهدیدات نسبت به ارزش‌ها، منافع و اهداف و در بعد ذهنی، نبود ترس از این‌که بنیان‌های ملی (ارزش‌ها، منافع و اهداف) مورد هجوم فیزیکی و غیرفیزیکی واقع شوند، مبنای سنجش امنیت در یک جامعه است. همچنین برای به دست آوردن فهمی از بنیان‌های امنیتی در یک جامعه باید سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی را در نظر گرفت.

بری بوزان محدود کردن هر گونه تحلیل امنیتی به یکی از دو سطح ملی یا بین المللی را خطا می داند و معتقد است برای طراحی راهبرد امنیتی باید چهار سطح فردی، ملی، منطقه ای و بین المللی را لحاظ کرد و متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را نیز هم وزن متغیرهای سیاسی و نظامی در نظر گرفت. ناامنی در عراق پس از تهاجم آمریکا به این کشور در سال 2003 نیز ریشه در سطوح مختلف داخلی و خارجی دارد و از منظر عینی و ذهنی قابلیت تحلیل و تبیین دارد. در سطح داخلی، چهار مؤلفه شاکله و ساختار نامتجانس قومی، شیفت قدرت از اقلیت حاکم در دوره صدام به اکثریت شیعی، حیات سیاسی و خودبسنده کانون های قدرت در جامعه و رشد ناموزون اقتصادی در جامعه عراق را می توان به عنوان مهم ترین زمینه های ناامنی داخلی برشمرد. این چهار عامل در جولان دادن گروه تروریستی داعش در عراق حتما موثر بودند، اما ظهور قارچ گونه گروه های تروریستی از قبیل داعش در عراق را بیشتر می توان در سطح سیستمیک (سطح منطقه ای و بین المللی) جستجو کرد. دولت آمریکا که پس از فروپاشی شوروی در برهه های مختلف به دنبال پی ریزی نظمی نوین برای خاورمیانه بوده است، پس از حمله به عراق در سال 2003 و بخصوص پس از آغاز موج بیداری اسلامی، راهبرد کلان خود را جهت شکل دادن به ساختاری جدید در خاورمیانه که منافع خاص آمریکا و اسرائیل را دربر داشته باشد، معطوف کرده است. مهندسی قیام های مردمی در تونس، یمن و مصر بر همین اساس قابل ارزیابی است. گسست و تضعیف زنجیره مقاومت شامل ایران، سوریه، حزب الله و حماس هم قسمتی از این مهندسی بود که با مقاومت ارتش سوریه و اقبال مردمی به بشار اسد در انتخابات اخیر سوریه، این مهندسی آمریکایی به شکست انجامید، هر چند در جدایی نسبی حماس از این زنجیره نسبتا موفق بود. اما نظم نوین آمریکایی ـ اسرائیلی در خاورمیانه به دنبال چیست؟ هدف نهایی این نظم بی شک، تضمین بقای اسرائیل و حراست از این رژیم است. تجربه سیاست خارجی آمریکا و رفتار روسای جمهور این کشور در طول 66 سال گذشته بخوبی این راهبرد آمریکا را به ناظران تحولات خاورمیانه نشان می دهد. این ادعا با توجه به نقش کمپانی های سرمایه داری و لابی های اسرائیلی در آمریکا، بخصوص ایپک در تکوین سیاست خارجی آمریکا برای تحلیلگران و دانش پژوهان روابط بین الملل بارها ثابت شده است. برای رسیدن به این هدف، استفاده از هر اهرم و ابزاری در ساختار سیاست خارجی آمریکا مشروع و مقبول است. بهره گیری از گروه های تکفیری و دیگر گروه های تروریستی که در یک فرآیند بلندمدت بتوانند با اقدامات سلبی و انتحاری خود به امنیت و بقای اسرائیل کمک کنند، گزینه ای جدی برای دولتمردان آمریکاست. تردیدی نیست که آمریکا از قدرت گرفتن کامل گروه های تروریستی و تکفیری در هراس است و نمی خواهد تسلط آنها منجر به تشکیل دولتی تکفیری و تروریستی شود؛ زیرا آنها نیز در بلندمدت برای منافع اسرائیل و آمریکا ایجاد خطر می کنند، اما آتش و شناسنامه تفرقه افکن آنها به صورت کنترل شده برای تضعیف دنیای اسلام، گزینه ای مطلوب و مفید برای آمریکا و اسرائیل است. نگاه کاسبکارانه آمریکا در سیاست خارجی بارها این تجربه را ثابت کرده است که در سیاست خارجی آمریکا، هدف هر وسیله ای را توجیه می کند. نگاهی به تحولات سوریه روشن می کند که بیشترین سود از جنگ داخلی سوریه متوجه رژیم صهیونیستی بود. رژیم اسرائیل نه سوریه فعال در جبهه مقاومت را مطلوب می دانست و نه سوریه ای که به دست گروه های تکفیری اداره شود. برای این رژیم، ادامه جنگ داخلی در سوریه و در یک کلام بشار مشغول به تهدیدات داخلی، بهترین گزینه است. هرچه قدرت جهان اسلام معطوف به اختلافات داخلی باشد، امنیت بیشتری برای اسرائیل به ارمغان می آورد. تامل بر این نکته که چرا القاعده که دشمن اصلی خود را مبارزه با آمریکا تعریف کرده بود، از سال 2005 بتدریج به مبارزه با مسلمانان روی آورد، نکته ای کلیدی در فهم این ادعاست. بر این اساس تیغ فاسد داعش بر پیکره اسلام، تقویت کننده منافع راهبردی آمریکا در بلندمدت خواهد بود. بسیار ساده لوحانه است اگر کسی تصور کند دولت آمریکا از این همه تحرکات نظامی داعش در سوریه و عراق و نیز حمایت لجستیکی برخی از کشورهای منطقه از آنها بی خبر بوده است. آمریکا در نظم نوینی که برای خاورمیانه تعریف کرده است، مهندسی ناامنی را راهبرد اصلی خود تعریف کرده، به گونه ای که نیروهای مقاومت به جای تقابل فعال با رژیم اسرائیل، دچار سایش و تحلیل در یک فرایند بلندمدت شوند. عراق و سوریه در پازل نظم اسرائیلی ـ آمریکایی، محلی راهبردی برای تحلیل جبهه مقاومت است. این راهبرد با حمایت لجستیکی و مالی عربستان و قطر دنبال می شود؛ دو کشوری که همواره توازن ضعف(Balance of Weakness) ایران و عراق را جستجو می کنند. بنابراین دولتمردان آمریکا با توجه چهار عامل مدیریت انقلاب های مردمی در منطقه، تضعیف و تحلیل جبهه مقاومت با محوریت ایران ـ عراق ـ سوریه، تقابل هویتی با امواج فرارونده انقلاب اسلامی و کاهش آسیب پذیری رژیم اسرائیل که همگی در جهت ایجاد نظم نوین اسرائیلی و آمریکایی در منطقه تعریف می شود، هر گزینه ای از جمله حمایت پنهان از گروه های تکفیری و تروریستی از قبیل داعش را از نظر دور نگه نمی دارند. فرضیه حمایت پنهان اسرائیل و آمریکا از گروه هایی نظیر داعش در قلم توماس فرید من مستتر است که در یادداشت اخیر خود در روزنامه نیویورک تایمز آمریکا نوشته است: ایران از ما می خواست در عراق نباشیم. دولت اوباما هم با خروج نظامیان آمریکا از عراق این خواسته را استجابت کرد و حالا ما نیرویی در عراق نداریم و باید ایران به عنوان کشوری که داعیه هژمونی بر منطقه خاورمیانه دارد، این بحران را حل کند. دکتر سید محمد حسینی - استاد روابط بین الملل

دوشنبه 02 تیر 1393 8:50 بازدید:9

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 67]