واضح آرشیو وب فارسی:فارس: با همکاری دانشگاههای اراک و همدان
برای اولین بار در کشور بذر جنسی سیر تولید شد
عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک از تولید بذر سیر برای نخستین بار در کشور خبر داد.
به گزارش خبرگزاری فارس از اراک، احمدرضا عباسی پیش از ظهر امروز در جمع خبرنگاران اظهار داشت: طی تحقیقی با عنوان بررسی مراحل تکوین اندامهای زایشی و امکان تولید بذر در همگروههای سیر ایرانی برای نخستین بار در کشور بذر سیر در اراک تولید شد. وی تصریح کرد: این تحقیق به عنوان رساله دکتری و با همکاری دانشگاههای اراک و همدان انجام شد که پس از سه سال و نیم و برای نخستین بار بذر حقیقی(جنسی) سیر ایرانی تولید شد. عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک با بیان اینکه سیر یکی از قدیمیترین محصولات باغبانی است که از حدود پنج هزار سال قبل مورد کشت و کار قرار گرفته است، گفت: این گیاه پس از پیاز دومین محصول مهم از محصولات پیازی است که در تمام مناطق معتدله، نیمه گرمسیری و کوهستانهای مناطق گرمسیری دنیا به عنوان یک سبزی، ادویه مهم و گیاه دارویی کشت و کار میشود. عباسی افزود: تولید جهانی سیر پیوسته در حال افزایش بوده و این گیاه با تولید جهانی حدود 24 میلیون تن در سال به عنوان یک محصول مهم اقتصادی محسوب میشود، چین و هند بزرگترین تولید کنندگان سیر هستند که تقریبا 85 درصد تولید جهانی را به خود اختصاص دادهاند. وی ادامه داد: بر اساس آخرین آمار منتشر شده توسط سازمان خوار و بار جهانی(فائو) ایران با تولید بیش از 90 هزار تن سیر، از جمله کشورهای مطرح در تولید این محصول است به طوری که هم اکنون سطح زیر کشت سیر در ایران حدود 10 هزار هکتار و میانگین عملکرد آن 10 تن در هکتار است. عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک با بیان اینکه فلات ایران از مهمترین مراکز تنوع گیاهی برای خانواده پیازی و به ویژه سیر محسوب میشود، خاطر نشان کرد: به دلیل نزدیکی ایران به مرکز اصلی پیدایش سیر و دارا بودن ژرم پلاسم متنوع و غنی، میتوان انتظار داشت که با انجام آزمایشهای پایهای و با یک برنامه چند ساله موفق به تولید بذر سیر ایرانی شد. عباسی اضافه کرد: سیر گیاهی کاملا عقیم است و روش تکثیر آن به صورت غیر جنسی (رویشی) و از طریق حبههای آن میباشد، روش تکثیر غیر جنسی در سیر دارای معایب متعددی از جمله ضریب تکثیر پائین (مهمترین مورد) هزینه و تلفات بالای انبارداری، ماندگار شدن و پراکنش آفات و بیماریها و همچنین هزینه بالای تولید است. وی بیان کرد: در روش ازدیاد رویشی، آلودگی به ویروس و دیگر عوامل بیماریزا، میزان محصول سیر را ممکن است تا 70 درصد کاهش دهد، علاوه بر این عدم توانایی در تولید مثل جنسی، راه را بر بسیاری از روشهای به نژادی نظیر تلاقی درون و بین گونهای بسته است، بنابراین افزایش تنوع ژنتیکی در سیر تنها از طریق جهشهای خود به خودی یا جهشهای القا شده و یا تنوع سوماکلونالی امکانپذیر بوده و ارقام جدید میتواند به وسیله گزینش کلونی به دست آید. عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک با اشاره به دلایل عقیمی در سیر گفت: رقابت بین گل و پیازچههای هوایی، تخریب لایه تاپی، بیماریهای شبه تخریب کننده یا فاسد کننده که توسط میکوپلاسماها و یا ویروسها القا میشوند، اختلالات کروموزومی ناهنجاریها در نمو کیسه رویان و ناهنجاری در گامتوفیت ماده از مهمترین دلایل عقیمی سیر گزارش شده است. عباسی ادامه داد: از نظر گلدهی، سیر دامنه وسیعی از تنوع را نشان میدهد، معمولا تعداد زیادی از همگروههای سیر به هیچ وجه گلی تولید نمیکنند، در حالی که برخی از همگروهها همیشه و برخی از همگروهها به طور نسبی گل تولید میکنند. وی افزود: تاکنون کشورهای آمریکا، فلسطین اشغالی و ژاپن توانستهاند از ژنوتیپهای محدود که از آسیای مرکزی و قفقاز منشا گرفتهاند، بذر تولید کنند. عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک بیان کرد: این تحقیق اولین گام برای آغاز تولید بذر جنسی در سیرهای ایرانی بود و با هدف شناسایی همگروههای سیر گلده ایرانی و بررسی مراحل مختلف تکوین گل و گل آذین، بساک دانه گرده، تخمک و رویان در همگروههای مختلف سیر ایرانی و بررسی امکان تولید بذر از این همگروهها در سه گام و در مدت 3.5 سال انجام شده است. عباسی خاطر نشان کرد: در گام اول شناسایی همگروههای گل دهنده زنده و بارور بودن دانههای گرده و امکان تولید بذر در 68 همگروه سیر ایرانی مد نظر بود که در سالهای زراعی 89-90 و 91-90 انجام گرفت، نتایج این دو سال آزمایش نشان داد که در سال زراعی 89-90 از 40 همگروه کاشته شده فقط 17 همگروه گلده و 23 همگروه غیر گلده بودند. به گفته وی در سال زراعی 91-90 از 40 همگروه منتخب کاشته شده فقط 3 همگروه غیر گلده و 37 همگروه گلده بودند، نتایج به دست آمده از آزمونهای مختلف گام اول همگی پایین بودن میزان باروری گرده را در همگروههای سیر ایرانی تایید میکند، بنابراین میتوان از همگروههای سیر شناسایی شده نر عقیم در صورت ماده بارور بودن به عنوان لاین مادری و با انتقال گرده بارور به آنها بذر تولید کرد. وی اظهار داشت: در گام دوم ارتباط صفات مورفولوژیک با صفت گلدهی در 30 همگروه سیر ایرانی مورد بررسی قرار گرفت، هدف اصلی این بخش از پژوهش تعیین ارتباط صفات مورفولوژیکی با صفت گلدهی برای دستیابی به نشانگر یا نشانگرهایی بود که بتوانند در انتخاب همگروههای گلده مفید واقع شوند. عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک افزود: نتایج این بخش از پژوهش نشان داد که از 30 همگروه مورد آزمایش فقط 15 همگروه که عمدتا از مناطق شمال شرق، شمال، شمال غرب و شرق ایران جمعآوری شده بودند و به ناحیه آسیای مرکزی نزدیک بودند ساقه گلدهنده و گل آذین تولید کردند، همچنین آزمونهای مختلف نشان داد که صفات تعداد برگ در بوته طول ساقه مجازی و طول برگ بیشترین همبستگی را با گلدهی داشتند و میتوان از این صفات برای انتخاب همگروههای گلدهنده استفاده کرد. عباسی گفت: در گام سوم، مراحل تکوین اندامهای زایشی سه همگروه گلده سیر ایرانی مورد بررسی قرار گرفت و برای نخستین بار فرآیندهای زایشی سیرهای کشور ایران در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت. وی تاکید کرد: نتایج این بخش از پژوهش نشان داد که در مراحل نمو گل و گل آذین، 18 نوع ناهنجاری وجود دارد که مهمترین آن تبدیل اندامهای زایشی به رویان غیر جنسی بود، در بررسی مراحل تکوین بساک و دانه گرده انواع مختلفی از نر عقیمی و در مجموع 13 نوع ناهنجاری تشخیص داده شد که مهمترین آن توقف نمو دانههای گرده بود، مراحل تکوین تخمک نیز 9 نوع ناهنجاری را نشان داد که مهمترین آن پریموردیم تخمکی غیر عادی بود. عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک یادآور شد: در بررسی مراحل تکوینی کیسه رویانی نیز چهار نوع ناهنجاری شناسایی شد که مهمترین آن عدم تشکیل کیسه رویانی در تخمک و همچنین توقف تقسیمات کیسه رویانی در مراحل مختلف نمو بود که در نهایت سقط کیسه رویانی و تخمک را به دنبال داشت. عباسی اظهار داشت: در مجموع علیرغم وجود مجموعهای از انواع نر و ماده عقیمی که مانع از تشکیل بذر در همگروههای سیر ایرانی میشود، مقداری بذر حقیقی سیر از همگروههای گلده به دست آمد. وی با اشاره به نتایج این تحقیق خاطر نشان ساخت: بر اساس نتایج حاصله از این تحقیق همگروههای سیر ایرانی را میتوان به گلده کامل، گلده ناقص و غیر گلده تقسیم کرد، بنابراین ثابت شد بسیاری از همگروههای سیر ایرانی پتانسیل گلدهی را دارا بوده و به دلیل نزدیکی ایران به آسیای میانه (مرکز اصلی پیدایش سیر) و دارا بودن ژرم پلاسم متنوع و غنی، ظرفیت تولید بذر سیر ایرانی در سطوح وسیع وجود دارد. عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک ادامه داد: ارتباط و همبستگی معنا داری بین برخی صفات مورفولوژیک و خاصیت گلدهی در همگروههای سیر ایرانی مشاهده شد، از صفات مورفولوژیکی تعداد طول و عرض کمتر برگ، قطر کمتر ساقه مجازی، وزن کمتر سوخ، تعداد کمتر سیرچه در سوخ، درصد ماده خشک بیشتر و طول بیشتر ساقه مجازی میتوان در کنار سایر صفات، در برنامههای به نژادی و تولید بذر سیر برای شناسایی و انتخاب همگروههای گلده سیر استفاده کرد. عباسی ادامه داد: با استفاده از آزمونهای نشانگر مولکولی، جوانهزنی دانه گرده، رنگ پذیری گرده، کاشت تخمک و کاشت میوه مشخص شد که همگروههای مورد استفاده در این پژوهش همگی دارای گرده باروری بسیار پائین بودند. وی افزود: همگروههای سیر ایرانی مورد مطالعه به صورت گستردهای انواع نر و ماده عقیمی را نشان دادند، عقیمیهای تشخیص داده شده در این مطالعه به طور عمده از نوع ساختاری بوده که به احتمال زیاد دلیل اصلی آن انتخاب نسلهای متعددی سیر در طول تاریخ توسط انسان برای سوخها و حبههای بزرگتر در مقابل گلدهی بوده است. عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه اراک با بیان اینکه درصد کمتری از عقیمیهای مشاهده شده در این پژوهش تحت تاثیر شرایط محیطی ایجاد شده که میتوان با کنترل شرایط محیطی به ویژه دما از مقدار آن کاست، بیان کرد: علیرغم وجود انواع عقیمی کامل نر عقیمی و ماده عقیمی در همگروههای سیر ایرانی مورد بررسی، با انجام چند مرحله گرده افشانی مصنوعی با مخلوط گردههای جمعآوری شده در همگروههای گلده، مقداری بذر سیر ایرانی از برخی از همگروهها به دست آمد. انتهای پیام/87001/س40
93/04/01 - 13:23
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 56]