واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
موج دوم سلفیسم در خاورمیانه تهران - ایرنا- جریان سلفی سرانجام روند های استراتژیک خاورمیانه را البته با اندکی تأخیر درک کرد.
ˈعلی قنادیˈ در ˈجوان آنلاینˈمی نویسد:تقریباً در همان ماه های سال 2011 که امریکایی ها در حال تدوین استراتژی چرخش شرقی بودند، خاورمیانه در حال زایشی جدید بود، زایشی که روند تعاملی- تعارضی میان سه نیروی سیاسی اصلی، یعنی اسلام گرایی سکولار (ترکیه)، اسلام گرایی سلفی ( عربستان) و اسلام گرایی شیعی (ایران ) را کلید زد. محمد بوعزیزی در 17 دسامبر 2010 در تونس دست به خودسوزی زد.
این خودسوزی و اعتراضات پس از آن، منجر به سقوط زین العابدین بن علی در تونس شد و بعد، رژیم های مصر، یمن و لیبی سقوط کردند. برآیند این تحولات حاکم شدن (و تلاش برای حاکم شدن ) جریان اخوان المسلمین در کشورهای عربی بود که موج اول تحولات بعد از 2011 را کلید زد.
باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا در همین فضای ناپایدار بود که حمایت کاخ سفید را از این تحولات اعلام و سعی کرد سیاست خارجی امریکا را با روند های جدید همراه کند: «من این را به صراحت می گویم که این یک اولویت اصلی است.
از این به بعد، سیاست امریکا تقویت اصلاحات در سراسر منطقه و حمایت از گذار به سمت دموکراسی خواهد بود. بعد از چند دهه پذیرش جهان به شکلی که هست، حالا این شانس را داریم که جهان را در منطقه به آن صورتی که باید باشد، دنبال کنیم.
روند تحولات در نتیجه اشتباهات فاحش اسلام گرایان میانه رو سنی و جان سختی سلفی ها، خیلی زود شکل و شمایلی متفاوت پیدا کرد.
عزل محمد مرسی در جولای2013 (تیرماه 92) نقطه آغاز خیز جریان سلفی در منطقه بود.
جریان سلفی که در فضای بعد از اعتراضات سال 2011 در کشورهای عربی، حالتی از بهت و حیرت به خود گرفته بود، خیلی زود دست به دومین بازسازی خود بعد از 11 سپتامبر 2001 زد و خیزش خود را با تلاش برای سقوط حکومت علوی سوریه، هرچند به صورت نافرجام دنبال کرد.
حالا این خیز سلفی ها در عراق اوج گرفته، شکل و شمایلی نمایان و جاه طلبانه تر یافته و در قالب عملیات داعش به عراق خودنمایی می کند. سلفی ها یک بار بین سال های 1996تا 2001، در افغانستان صاحب امارت شدند و حالا سودای حکومتی گسترده تر را از شرق مدیترانه تا شرق عراق در سر می پرورند. البته امارات مورد ادعای داعش در برخی موارد تا مناطق شرقی هند نیز می رسد.
جریان سلفی خاورمیانه یک بار با فاصله ای شش ساله بعد از جنگ سرد، سمت و سوی استراتژیک تحولات خاورمیانه را درک و با امارت سازی در افغانستان (1996) سعی کرد برای این تحولات سمت و سو مشخص کند، ولی در سال 2001 بساط آن برچیده شد.
سلفی ها حالا هم با فاصله ای سه ساله از شروع روند های جدید خاورمیانه (2011) سمت و سوی تحولات و معانی و مفهوم تلویحی چرخش شرقی امریکا و خلا احتمالی ناشی از آن را درک کرده اند و بار دیگر سودای امارت سازی دارند.
بر خلاف سال 2001 که جورج بوش به افغانستان حمله برد، امریکایی ها این بار خود را در «سمت امن تاریخ» محسوب می کنند.
چارچوب کلی سیاست خارجی امریکا در برخورد با تحولات خاورمیانه، همان جمله ای است که اوباما در جریان اقدام نظامی علیه لیبی به زبان آورد: « استفاده یکجانبه از زور در موارد تهدید مستقیم و استفاده چندجانبه از زور در تهدید های غیر مستقیم. »
او در واکنش به تحولات عراق بعد از حمله داعش به صراحت گفت که قصد ندارد نیروهای امریکایی را در عراق درگیر کند و کمک های امنیتی به دولت مالکی را هم به «اصلاحات سیاسی» و « تصمیم های سخت رهبران عراقی» موکول کرد.
مشخص است که منظور رئیس جمهور امریکا از اصلاحات در جایی مانند عراق، حرکت به سمت یک نظام سیاسی بازتر نیست، بلکه حرکت به سمت یک نظام فدرالی، یا همان چیزی است که چند سال قبل، جوبایدن معاون او، آن را مطرح کرده بود. نیویورکر روز 13 ژوئن برخورد اوباما با چالش داعش را به خوبی توصیف کرده و نوشته که اوباما به عراقی ها می گوید«حالا این دیگر مشکل خودتان است».
به نظر می رسد امریکایی ها سعی دارند از تهدید عینی داعش استفاده کنند و حکومت عراق را برای حرکت به سمت فدرالی شدن تحت فشار بگذارند.
حتی اگر فرض کنیم که حرکت به سمت عراق فدرالی درست است، امریکایی ها آن را در زمانی خطرناک و در برخورد با موضوعی خطرناک تر پیش کشیده اند.
داعش، موج دوم و شاید خطرناک تر جریان سلفی خاورمیانه برای امارت سازی است که روند هایی مانند فدرالیسم اصولا برایش معنی و مفهومی ندارد. این مار بین سال های 1996 تا 2001، از افغانستان بیرون زد ولی در سایه استراتژی مداخلاتی امریکا، سر و دم این مار، حالا از نیجریه و کنیا تا سوریه، لبنان، عراق، پاکستان، افغانستان و مناطق جنوب غربی چین را تکان می دهد.
593
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
28/03/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 50]