نگاهی به برنامه هفت ترانه شبکه شما

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: تاریخ انتشار: 26 خرداد 1393 ساعت 19:41 | شماره خبر: 1531313206079789438

صداوسیما رسانه ملی نمی‌شود مگر این‌که ردپای قومیت‌های مختلف ایرانی در آن پررنگ باشد و هر ایرانی بتواند علایق و سلایق خود را در لابه‌لای شبکه‌های مختلف آن جستجو کند. رسانه ملی شهرفرنگی است از زبان، لهجه، قوم و نژادی که لباس ایرانی به تن دارد و زیر پرچم امت واحد در کشوری یگانه زندگی می‌کند. اگرچه از حیث مفهومی «ملی بودن» ممکن است با قوم‌گرایی و توجه به قومیت‌های مختلف در تضاد باشد، اما در اینجا ملی بودن مترادف با احترام به قومیت‌ها و بازنمایی آنها در تولیدات رسانه‌ای معنا می‌شود. به عبارت دیگر ملی بودن یک پوشش رسانه‌ای تمام‌شمول است که فاقد تمرکزگرایی بوده و تمامیت ارضی و فرهنگی ایران را مبنای عملکرد خود قرار می‌دهد.

http://cms.jamejamonline.ir/Media/Image/1393/02/21/635354150713994409.jpg

با این‌که شبکه‌های سراسری سیما تلاش می‌کنند تا در تولید برنامه‌های نمایشی و مستند به نقاط مختلف کشور بروند و به نوعی دست به پایتخت‌زدایی بزنند، اما ظرفیت و محدودیت‌های این شبکه‌ها و اولویت‌های ملی موجب می‌شود آنها نتوانند چنان که بایسته است به شکل جامع به قومیت‌ها بپردازند. شبکه‌های استانی که محدود به مخاطبان همان استان است، بنابراین شبکه «شما» ضرورتی رسانه‌ای بود که این امکان را فراهم کرد تا همه در هر کجا با هر زبان و قومیتی از فرآورده‌ها و دستاوردهای هم استفاده کنند. بدون شک یکی از دستاوردهای بزرگ فرهنگی ما موسیقی بومی و محلی است که فارغ از وجوه زیبایی‌شناسی و هنرگونگی خود، واجد چکیده و عصاره خرده‌فرهنگ‌هایی است که پازل ملیت را تکمیل می‌کند. موسیقی خود زبان مشترک احساس است که انسان‌ها فارغ از ملیت و قومیت خویش با آن ارتباط برقرار کرده و به نوعی تعامل درون‌زا دست بزنند. حالا شبکه «شما» با برنامه «هفت ترانه»‌اش که سروصدای زیادی ایجاد کرده بستر رسانه‌ای این تعامل را فراهم کرده و حتی در شکل اجرا و فرم ساختاری نیز نوعی موسیقی تعاملی را شکل داده است. به این معنی که خواننده با حضور زنده در برنامه به ترانه‌های درخواستی مخاطبان پاسخ داده و همانجا مورد ارزیابی و سنجش آنها قرار می‌گیرد. شبکه شما به عنوان شبکه گردشگری شناخته شده که در عین ایجاد وحدت و همدلی ملی قرار است امید و نشاط را نیز بین مخاطبان خود گسترش دهد؛ ضمن این‌که خرده‌فرهنگ‌ها و آداب و سنن اقوام و در نهایت آنچه که در ذیل فولکلور ایرانی می‌شناسیم از طریق این شبکه، صورت‌بندی و برجسته می‌شود. شاید هیچ‌کدام از عناصر و مولفه‌های فرهنگی به اندازه «موسیقی» واجد این ظرفیت رسانه‌ای نباشد تا این تعامل و گفت‌وگوی درون‌فرهنگی را عملیاتی سازد. هفت ترانه صرفا یک برنامه موسیقی‌محور نیست بلکه در پس این موسیقی می‌توان ردپای فرهنگ و اندیشه و آداب و رسوم متنوع ایرانی را پیدا کرد. موسیقی غنی ما در سراسر این سرزمین کهن، سرمایه فرهنگی خوبی هم برای برنامه‌سازی تلویزیونی است و هم مخاطب‌پذیری و افزایش تعداد و ارتقای رضایت‌مندی آنها و هم تمهید مناسبی برای مقابله با هجمه‌های مستمر رسانه‌های بیگانه که موسیقی و زیبایی‌شناسی خود را بر ذائقه ذوقی‌ و ‌حسی جوانان ما تحمیل می‌کنند. تولید و نمایش برنامه‌های از جنس هفت ترانه در حوزه‌های مختلف فرهنگی در شبکه شما با وجود این‌که اشاعه‌دهنده فرهنگ ایرانی و مظاهر آن است، ابزار مناسبی برای مقابله با تهدید رسانه‌های بیگانه هم محسوب می‌شود. واقعیت این است که بخشی از گرایش افراطی نسل جوان ما به مظاهر فرهنگ غربی از جمله موسیقی بهدلیل آشنا نبودن و مواجهه آنان با موسیقی بومی و وطنی خودمان است و رسانه ملی هنوز در حوزه موسیقی به تولید برنامه‌های مرجع و تاثیرگذار آن‌گونه که بایسته است، دست نزده است. همین مقدار از پرداخت به موسیقی در برنامه هفت ترانه نشان می‌دهد که دامنه و عمق تاثیرگذاری و قدرت جذب مخاطب برنامه‌هایی از این دست چقدر می‌تواند به ایجاد مصونیت فرهنگی در جامعه ما کمک کرده و حتی به غنی‌تر شدن موسیقی قومی و ملی کمک کند. خوشبختانه هفت ترانه نگاه جامع و چندبعدی به مقوله موسیقی داشته و در کنار پخش موسیقی محلی و قومی و اصیل به موسیقی پاپ و عامه‌پسند هم می‌پردازد. سهم‌دهی به گونه‌های مختلف موسیقایی علاوه بر ایجاد تنوع و ریتم مناسب به برنامه یک نوع احترام به همه سلیقه‌های موجود در جامعه در حوزه موسیقی بوده و طیف متنوع و متعددی از مخاطبان را با خود همراه می‌کند. هم کسی که به موسیقی محلی و بومی علاقه دارد، هم فردی که خواهان موسیقی پاپ است و هم آنهایی که به موسیقی سنتی و اصیل ایرانی علاقه‌مندند می‌توانند از تماشای این برنامه لذت برده، ضمن این‌که با گونه‌های دیگر نیز آشنا می‌شوند. این برنامه می‌تواند باب گفت‌وگوی درون‌فرهنگی را باز کرده و از طریق زبان موسیقی به پیوند منجر شود. واقعیت این است که برنامه هفت‌ترانه می‌تواند به خدمات متقابل مخاطب و خواننده کمک کند. موسیقی تعاملی در اینجا یعنی مخاطبان آثار پخش شده از خوانندگان مختلف را با هم مقایسه کرده و نمره می‌دهند و در واقع یک نوع نظرسنجی زنده اتفاق می‌افتد. این کارکرد می‌تواند خوانندگان را در شناخت نقاط ضعف و قوت خود یاری کرده و در نهایت به ارتقای کیفی موسیقی منجر شود. از سوی دیگر اهتمام اهالی موسیقی به نتایج این نظرسنجی می‌تواند به تلاش بیشتر بر تولیدات باکیفیت‌تر در موسیقی منجر شده که لذت بیشتری را برای مخاطبان به ارمغان می‌آورد.

http://cms.jamejamonline.ir/Media/Image/1393/01/31/635336055129879886.jpg

هفت ترانه تنها برنامه تلویزیونی است که موسیقی تعاملی را محور کار خود قرار داده و نگاه یکسویه و از بالا به این مقوله ندارد. البته گاهی حاشیه‌هایی نیز برای این برنامه ایجاد شده که برآمده از سیالیت این هنر و نبود سابقه ساخت چنین برنامه‌هایی در رسانه ملی است که البته با استمرار خود برنامه قابل حل است. بسیاری از چالش‌ها و حاشیه‌هایی که ما در سطح رسانه در نسبت به موسیقی مواجه می‌شویم به این دلیل است که عقبه چندانی در تولید این نوع از برنامه‌ها وجود نداشته و هنوز درباره تعیین خط‌قرمزهای آن اختلاف‌نظر وجود دارد. به نظر می‌رسد ابتدا باید به رسانه ملی اجازه داد در ارتباط با موسیقی دست به برنامه‌سازی زده و خود موسیقی مناسب و سالم را به مردم معرفی کند تا بعد در رهگذر این برنامه‌سازی‌ها به الگوی روشن و مشخصی در برنامه‌سازی موسیقی‌محور دست یابد. تا اینجای کار همین سه برنامه اصلی دستان در شبکه آموزش، ساعت 20 و 5 دقیقه در شبکه تهران و هفت ترانه در شبکه شما نشان داد که موسیقی می‌تواند به کمک رسانه ملی آمده تا هم بر غنای برنامه‌هایش بیفزاید و هم مخاطبان بیشتری را با خود همراه کند. (سید رضا صائمی/ ضمیمه قاب کوچک)

26 خرداد 1393 ساعت 19:41 | شماره خبر: 1531313206079789438

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]