واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: هاشمی مراقب باشد سعوی ها مانند اماراتی ها از ما سوء استفاده نکنند!
ظاهرا سعودی ها ، می کوشند از این مناسبات شخصی و خصوصی که با اقای رفسنجانی دارند، استفاده و زمینه ها را آماده کنند که دولت ایران هم نرمش نشان دهد. دولت ایران هم ملاحظات عربستان سعودی را رعایت کند و ملاحظات جمهوری اسلامی ایران را یکطرفه زیر پا بگذارد.
کد خبر: ۳۹۶۵۲۷
تاریخ انتشار: ۰۸ ارديبهشت ۱۳۹۳ - ۱۶:۰۷ - 28 April 2014
چند سال اخیر روابط ایران و عربستان سال های پر تنش همراه با رقابت هایی پیچیده را تجربه کرده است. این رقابت ها ناشی از دو محور و مولفه اصلی بوده است. یکی از این محورها به دیدگاه ها و منافع متضاد دو کشور در مورد مسائل منطقه ای و به ویژه خیزیش های مردمی در جهان عرب مربوط بوده است. مولفه دوم موثر در این تنش، مشارکت عربستان در طرح مهار ایران و همراهی کردن این کشور با غرب در این زمینه بوده است. این دو مولفه باعث افزایش تنش و رقابت های دو کشور در سال های گذشته شده است.
با روی کار آمدن دولت جدید ایران تلاش ها برای تنش زدایی در روابط دو کشور آغاز شد. دولت جدید با دست زدن به اقداماتی کوشید که از تقابل کامل جدی دو کشور جلوگیری کند. اما به نظر می رسد با توجه به به افزایش شدید سطح رقابت ها، تنش ها و خصومت ها میان دو کشور و به خصوص نوع رویکرد عربستان سعودی در قبال مهار ایران و تلاش برای تغییر نظم منطقه ای به نفع خود، این تلاش ها نتوانسته است نتیجه چندان ملموسی را داشته باشد و همچنان تنش در روابط دو کشور ادامه دارد.
در همین حال خبری در چند روز گذشته منتشر شد که سفیر عربستان در تهران در دیدار آقای هاشمی رفسنجانی از وی برای سفر به عربستان دعوت به عمل آورده است اما هنوز معلوم نیست که ایا آقای هاشمی این دعوت را پذیرفته است یا خیر؟
در همین ارتباط «تابناک » در گفت و گو با دکتر پیروز مجتهد زاده روابط ایران و عربستان را در دوران دولت جدید مورد بررسی قرار داده است.
با روی کار آمدن دولت جدید تعاملات منطقه ای در دستور کار قرار گرفت و با کشورهای منطقه از جمله امارات، قطر، عربستان و یا بقیه کشورها شروع به تجدید روابط کرد. ارزیابی شما از عملکرد دولت در حوزه تعاملات منطقه ای چیست؟
در این راستا من فکر می کنم که تلاش دولت یازدهم برای گسترش مناسبات با کشورهای همسایه و کشورهای منطقه همسان و همگام با تلاش برای حل مسائل عمده ای مثل حل اختلافات هسته ای در مذاکرات با (5+1) و غیره می باشد.
منتها در این رابطه اولین مطلبی که همه ما باید خوب درک کنیم این است که تخریب روابط با همسایگان و بقیه کشورها بیش از ده سال طول کشید و ریشه انداخته است. در واقع لاجرم حلش اسان نخواهد بود. این اولین مطلبی است که باید درک کنیم که حل مسائل در مناسبات خارجی چه بین المللی و چه منطقه ای وقت زیادی خواهد گرفت و بسیار کار مشکلی است.
چرا همچنان شاهد هستیم که روابط ایران و عربستان نتوانسته است بهتر شود. شما دلیل این امر را چه می دانید؟
علت این است که در روابط ایران با عربستان سعودی در گیری ها و مخاصمه های شدید نیمه ایدولوژیکی پیش آمده است. مقابله ناخواسته و یا مستقیم یا غیر مستقیم در مسائلی مانند مسائل سوریه و عراق نیز مزید بر علت شده است. طبیعتا این مسائل حل مشکل را بسیار- بسیار دشوار می سازد و این وقت زیادی می خواهد.
در این راستا می بینیم که عربستان وضع خودش را به خصوص در رابطه با گروه های تروریستی مانند تکفیری ها و سلفی ها و القاعده ها امثالهم به صورت هایی عقب نشینی و هم اصلاح می کند. ولی در برخورد مستقیم با ایران گویا هنوز دچار مشکلات عدیده ای می باشند.
اگرچه دولت عربستان سعودی دست به تغییراتی در سطح وزیر اطلاعات و امنیت و یا سطوح دیگر به منظور بهبود بخشیدن به شرایط برای توسعه روابط با ایران و دیگران زده است. چون فقط ایران نیست که درگیر این وضعیت با عربستان است. حتی ایالات متحده امریکا به طور سخت درگیر این وضعیت است و از عربستان سعودی ناراضی و ناراحت هستند. ما این تلاش ها را در سطح سعودی می بینیم اما پیشرفت این تلاش ها کند و آهسته است.
اقای دکتر چرا عربستانی ها از آقای هاشمی رفسنجانی دعوت کرده اند اما علاقه از سوی عربستانی ها برای دعوت از مقامات مسئول ایران نیست؟
اقای هاشمی رفسنجانی در سال 1368 که رئیس جمهور ایران بود، ابتکار عمل را برای توسعه مناسبات منطقه ای جمهوری اسلامی به دست گرفت و بدون هر گونه هماهنگی حداقل رسمی دیپلماتیک به عربستان رفت و موفق شد با این ابتکار زمینه های گسترده ای برای بهبود روابط حاصل کند. این اقدام باعث شد که اقای هاشمی نزد عربستانی ها یک فرد مصلح و دوستدار همکاری و گسترش روابط شناخته شود.
امروز اقای هاشمی در راس امور اجرایی کشور ایران نیست. لاجرم وضعیت به این صورت در می آید که او در مناسبات شخصی همچنان مورد اعتماد سعودی است به همین خاطر از او دعوت می کنند که به عربستان برود. البته نظر این است که او می تواند مناسبات را بهبود دهد و زمینه های لازم را برای بهبود روابط فراهم کند.
ولی مقامات دولت یازدهم مقامات دولت رسمی کشور هستند و یک موقعیت شخصی و خصوصی با عربستانی ها ندارند. ظاهرا سعودی ها ، می کوشند از این مناسبات شخصی و خصوصی که با اقای رفسنجانی دارند، استفاده و زمینه ها را آماده کنند که دولت ایران هم نرمش نشان دهد. دولت ایران هم ملاحظات عربستان سعودی را رعایت کند و ملاحظات جمهوری اسلامی ایران را یکطرفه زیر پا بگذارد.
البته نمی شود گفت این کار خوب یا بد است. این ها فعالیت ها دیپلماتیک است و من ضرری در این برنامه ها نمی بینیم. حال اگر سعودی فکر می کند که هاشمی رفسنجانی می تواند این موانع را از بین ببرد خوب بگذارید تلاش خود را بکند. انچه مسلم است این است که مقامات رسمی دولت یازدهم وقتی وارد بحث و گفت و گو می شوند برای بهبود بخشیدن مناسبات؛ دقت کنند که مواضع خودی را تحت الشعاع خواست طرف مقابل قرار ندهند. این مسئله بسیار مهم است.
این تحت الشعاع قرار دادن مواضع ایران به چه معناست؟
بهبود مناسبات هر کشوری با کشور دیگر در روابط بین الملل فقط و فقط هنگامی مشروع، قانونی، اخلاقی و پسندیده است که این تلاش برای بهبود مناسبات متوازن طرفین رعایت شود. یعنی مواضع طرفین به صورت متوازن در بیاید که کسی فکر نکند که دست بالاتری نسبت به طرف مقابل در مذاکرات دارد. باید رعایت اصول توازن بشود.
مثلا فرض بفرمایید در همین برخورد ما شاهد این بودیم که امارات متحده عربی از همان ابتدای تلاش وزیر خارجه جدید ایران برای بهبود مناسبات به شدت شروع کرد دست بالا اختیار کند و در این راه حتی وزارت خارجه امارات متحده عربی رسما و یا غیر رسمی در رابطه با ادعاهای امارات نسبت به جزایر تنب و ابوموسی دست به شایعات بین المللی زد و نشریات امریکایی را واردار کرد که شایعاتی را در زمینه ی توافق ایران و پس دادن جزایر غیره و ذلک مطرح کرد که این تلاش یک تلاش بسیار مذبوحانه بود.
متن کامل گفت و گو را اینجا بخوانید
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]