محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830930038
نگاهبانان ثروت شاهی در دوره هخامنشی
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
نگاهبانان ثروت شاهی در دوره هخامنشی تمام مشاغل درباری موقتی بود؛ به این معنا که تضمین و ثباتی برای دارنده آن مقام وجود نداشت. اگر عدم صلاحیت فرد زیر سوال می‌رفت، مقام سلطنتی از او اخذ و به شخص دیگری واگذار می‌شد. برخی دیگر جنبه تشریفاتی داشته‌اند، به این معنا که صاحب آن مقام الزاما وظیفه‌ای متناسب با آن را انجام نمی‌داده است.
داریوش پیش از به تخت نشستن «نیزه دار» کمبوجیه بود. دو تن از نزدیکان داریوش ـ یعنی گبریاس و آسپاتینس ـ به عنوان اسلحه داران مخصوص او بر آرامگاهش نقش شده اند. فرزند سرپرست دبیرخانه دربار کمبوجیه، ساقی شاه بود. این عناوین پیش از آن که مقامی اجرایی باشد، لطفی شاهانه به شمار می آمد تا به صاحبان آنها ارج و منزلت اعطا کند. گزنفون مورخ بر زین نشاندن شاه را برای کسی که اجازه آن را داشت، یک امتیاز می دانست. تنها کسانی مشمول این القاب می شدند که در حلقه پیرامون شخص شاه جای داشتند. این حلقه یا دایره خود دارای مراتبی بوده است که اعضای قوم ـ طبقه حاکم می توانستند وارد حلقه های درونی تر شده و در نتیجه به شاه نزدیک تر شوند یا آن که با ارتکاب خطا از او دور شده و حتی القاب خود را از دست بدهند. جدای از این القاب و عناوین تشریفاتی، دربار هخامنشی دارای مقام های اجرایی نیز بود که کارکرد مشخصی داشتند. مهم ترین آنها در ادامه معرفی می شود. ولیعهد؛ در طول دوره هخامنشی، قاعده یکپارچه ای برای انتخاب ولیعهد دیده نمی شود، اما می توان گفت دختران نمی توانستند ولیعهد شوند. این پسران شاه بوده اند که به این مقام می رسیدند. پسر بزرگ تر نسبت به دیگران ارجحیت داشت، اما این قاعده عمومیت نداشت؛ زیرا خشایارشا پسر بزرگ داریوش نبود، اما به عنوان ولیعهد پس از او به تخت نشست. پسرانِ زنِ رسمی شاه نیز همین وضعیت را داشتند؛ چون با وجود ارجحیت همواره این پسرِ زن رسمی نبود که به این مقام می رسید. در صورتی که شاه فرزند پسری نداشت، فرد قدرتمندی از اشراف قوم طبقه حاکم به عنوان جانشین شاه پیشین به تخت می نشست. زنان درباری؛ مادر شاه از شخصیت های مهم دربار بود. جایگاه مهم بعدی نزد شاه در اختیار همسر او بود. شاه زنان غیرعقدی نیز داشت. در منابع یونانی غالبا از زنان درباری، تصویری همراه با مفاهیم فریبکاری، توطئه و کینه توزی ارائه شده است، اما اسناد مرکزی امپراتوری ـ یعنی الواح تخت جمشید ـ زنان سلطنتی را بسیار پرقدرت، فعال و خارج از فضای مخوفی به نام حرمسرا که ساخته و پرداخته منابع یونانی بود، نشان می دهد. زنان غیردرباری نیز مانند مردان به اشتغال مشغول بوده و مزایای اشتغال خود را دریافت می کردند. کلیارک؛ از مقام «کلیارک» به واسطه منابع یونانی با آن آشنا هستیم. این لقب را احتمالا باید با «هزار پَتیش» در فارسی باستان به معنای «فرمانده هزار سرباز» یکسان بدانیم که باریابی به حضور شاه به واسطه او انجام می شده است. کلیارک هم مانند همه بلندپایگان دیگر به شخص شاه وابسته بود و در مسافرت ها او را همراهی می کرد. دارنده این مقام ممکن است همان کسی باشد که در نقش برجسته های تخت جمشید، برابر شاه به حالت کرنش ایستاده و دست راستش را جلوی دهانش گرفته است. ساتراپ؛ استاندارانی بوده اند که امنیت، قدرت و تسلط دربار مرکزی را تامین می کردند و غالبا از میان قوم ـ طبقه حاکم انتخاب می شدند. ساتراپ ها نیروی نظامی داشتند که به منظور دفع شورش احتمالی و اداره استان در اختیارشان گذاشته شده بود. بعضا مقام استانداری از پدر به پسر به ارث می رسید، ولی این موضوع عمومیت نداشت. این سیستم استانداری که برخلاف هرودوت، بنیانگذارش را نباید داریوش بدانیم، بعدا توسط اسکندر و جانشینان او نیز تداوم یافت. بازرس های شاه؛ وجود دربارهای کوچک در استان ها موجب نیاز مرکز به نظارت بر پیرامون خود می شد. گزنفون آغازِ به کارگیری بازرس ها را به عصر کورش نسبت می دهد. در منابع یونانی از تعبیرِ «چشم شاه» برای اشاره به این بازرس های ویژه استفاده شده است. خزانه دار شاهی؛ خزانه دار را مورخان یونانی «نگهبان ثروت شاهی» نامیده اند. به واسطه متونی که اغلب به زبانِ عیلامی هخامنشی روی الواح تخت جمشید نوشته شده است از پرداخت های دستگاه سلطنتی به کارگران، کارگزاران امور مذهبی و کارمندان آگاه هستیم. خزانه شاهی که باید بسیار پرشکوه بوده باشد، منبع این پرداخت ها و همین طور تامین کننده حفظ نظم کشور و هزینه های لشکری بود. مغان؛ از الواح باروی تخت جمشید می دانیم که آنها وظیفه انجام مناسک دینی را به عهده داشته اند. این اسناد مرکزی تائیدی بر وجود و حضور آنها در قلب امپراتوری هستند. منابع یونانی وظایفی همچون تعبیر خواب، انجام مراسم پیشکشی و قربانی، تربیت کودکان، ستاره بینی و... را به آنها واگذار کرده اند. برخی آثار هنری از گوشه و کنار امپراتوری، آنها را در حال اجرای مناسک دینی نشان می دهد. گارد شاهی؛ گزنفون، ایجاد یک گارد محافظ ده هزار نفره برای نگهبانی از کاخ های سلطنتی را به شخص کورش نسبت داده است. این افراد نیز مانند کلیارک، شاه را در شکار یا سفرهایش همراهی و در واقع پاسداری می کردند. در میان مورخان کلاسیک، شکوه و جلال این دسته از نظامیان به نحو خاصی تشریح شده است به نحوی که از دیگر نظامیان هخامنشی متمایز گشته اند و قلب سپاه هخامنشی به شمار می رفتند. ممکن است کلیارک، فرماندهی گروه نخبه ای شامل هزار نفر از همین افراد گارد شاهی را نیز عهده دار بوده باشد. پزشکان دربار؛ پزشکان درباری به دلیل ذات شغلشان همواره قابلیت این را داشته اند که به شخص شاه بسیار نزدیک بشوند. منابع کلاسیک یونانی به طرز شگفت انگیزی پزشکان یونانی دربار را به شاه هخامنشی نزدیک می دانند. یکی از این پزشکان درباری، کتسیاس نام دارد که یکی از مشهورترین مورخان نیز هست. تداوم و تکرار داستان پزشکان یونانی که به شاه خدمت کرده و به او نزدیک شده اند، مورخ را به این نتیجه گیری سوق می دهد با طرحی داستانی روبه روست که طی آن پزشکی از یونان به اسارت به دربار آورده می شود، شاه یا خانواده اش را درمان می کند، در گروه مقربانِ شاه وارد می شود و در نهایت یا به جهان یونانی یا به دربار خیانت می ورزد. آنچه معلوم است در دربار پزشکان مخصوص وجود داشته اند، اما در اهمیت این مقام بویژه پزشکان یونانی باید تردید نمود. بدیهی است مقام ها و القاب اداری ـ سلطنتی ریز و درشت دیگری در دوره هخامنشی مستند است که در این گفتار کوتاه تلاش شد مهم ترین آنها به اختصار ارائه گردد. یزدان صفایی / جام جم
سه شنبه 02 اردیبهشت 1393 3:15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]
-
گوناگون
پربازدیدترینها