محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830449940
رئیس انجمن جامعه شناسی: جشن های غربی جای نوروز را نمی گیرند
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین:
رئیس انجمن جامعه شناسی: جشن های غربی جای نوروز را نمی گیرند جامعه > شهری - نوروز و نو شدن سال بر تمام جنبه های زندگی مردم در جامعه تاثیر می گذارد.
زهرا تالانی: نوروز یکی از قدیمی ترین رسوم ایرانیان است که در برخی کشورها هم با آمدن فصل بهار،سال نو را جشن می گیرند.اما این رسم قدیمی در این سالها دچار تغییراتی شده و با تغییر در رفتار مردم آن هم دچار دگرگونی شده است. در زمینه کارکردهای نوروز در جامعه و رفتارشناسی مردم در این ایام با محمد امین قانعی راد رئیس انجمن جامعه شناسی ایران گفت وگویی را انجام داده ایم که می خوانید:
برای شروع بحث، ابتدا آقای دکتر اشاره به کارکرد نوروز در جامعه داشته باشید؟
نوروز یک بازسازی و نوسازی است و آئین های نوروزی به تزریق انرژی جدید در زندگی اجتماعی می انجامند.با نوروز، جامعه از طریق دید و بازدیدها و رفت و آمدها دوبارۀ همبستگی خود را تجدید می کند و مناسبات خویشاوندی و دوستی ها در میان خانواده و دوستان از نو احیاء می شود. ممکن است شما یک سال درگیر کار باشید اما نوروز فرصت خوبی برای احوالپرسی با اقوام،دوستان و آشنایان است.مجموعه آیین های نوروز از چهارشنبه سوری تا 13 فروردین ادامه پیدا می کند و این آئین ها هر یک به شکل خاص خود جامعه را بازسازی می کنند. جامعه مانند موجود زنده نیاز به بازسازی دارد و مراسم فرهنگی درهمه جای دنیا این بازسازی را از جمله با مراسم بزرگداشت سال نو انجام می دهند. بدون مراسم سال نو با تداوم روزمرگی و استمرار وضعیت عادی، جامعه دچار رخوت و فرسودگی می شود. البته نو کردن خانه و نو کردن لباس ها که الان کمتربه آن توجه می شود هم وجود دارد. نوروز یعنی روز نو و در آن همه چیز نو می شود از نو کردن لباس و اثاث خانه تا نوسازی روابط آدم ها. اما کارکرد دیگر نوروز در جامعه سنتی یادآوری سرنوشت مشترک انسان و طبیعت و تجدید رابطه همدلانه مردم با طبیعت بود.رابطۀ باطنی بین انسان و طبیعت در باورهای سنتی و از جمله در نمادهای سفرۀ هفت سین مثل سبزه،سیب ،سنجد و سیر ... بازیابی می شود. نمادهای طبیعت در یک آئین فرهنگی حضور پیدا می کنند.فرهنگ از طبیعت الهام می گیرد و آن را بازتولید می کند. در سفرۀ هفت سین، ماهی نماد تحرک و شادابی است و آب هم نماد حیات و پاکی است. نوروز از نظر زمانی در نقطۀ آغاز بهار رخ می دهد که بازسازی و نوسازی طبیعت است. در فرهنگ ایرانی، نوسازی فرهنگ و بازسازی جامعه با تولد دوبارۀ سبزی و طراوت طبیعت اقتران دارد و این خود نشانه ای دیگر از پیوند طبیعت و فرهنگی است. در نوروز انسان، طبیعت و جامعه به یک تعادل می رسند.
این کارکردها در جامعه مدرن امروز ما هم کاربردی دارد؟
بله! جامعه ما الان هم به این کارکردها نیاز دارد؛ نوروز مجموعه ای از آیین و رسوم است که رابطه انسان با جامعه و طبیعت را بازسازی کند. الان کمتر در طول سال صله رحم انجام می شود و ارتباطات بین مردم ضعیف شده است.از طرفی رابطه خشونت آمیز انسان با طبیعت در جامعه صنعتی، آسیب هایی را ایجاد کرده است. سبک غذا خوردن و سلیقه فرهنگی ما از زندگی و غذای ارگانیک فاصله گرفته که مجموعه نوروز به ما کمک می کند تا هرچند برای چند روز، دوباره این رابطه ایجاد شود. گاهی با توجه به کارکردهای نوروز به نظر می رسد که کسانی برای طراحی مجموعۀ مراسم و آئین های نوروز فکر و برنامه ریزی کرده اند اما اینگونه نیست و فرهنگ از طریق باروری درونی خود این نمادها و مراسم را ایجاد کرده است. نوروز یک خرد فرهنگی ناخودآگاه و مستتر در باورها،اسطوره ها و مراسم ایرانی برای نو کردن جامعه است. یک خرد مستتر در فرهنگ است که ظرفیت فرهنگ را برای نوآفرینی خود و برای نوسازی مناسبات اجتماعی نشان می دهد. جامعه معاصر و مدرن ما هم به دلیل فرسایش در روابط اجتماعی و به هم خوردن رابطه انسان با محیط زیست به ظرفیت های فرهنگی نوروز احتیاج دارد. این نوروز به بازسازی انرژی اجتماعی ما کمک می کند و به مناسبات ما با همدیگر تحرک می بخشد.نکتۀ اساسی این است که جامعۀ جدید به ظرفیت های جامعۀ مدنی هم نیاز دارد، چیزی که باید در پیوند با ظرفیت های فرهنگی سنتی قرار گیرد. باید به مدنی تر شدن نوروز و تبدیل آن به عرصه ای فراتر از مناسبات دوستی و خویشاوندی هم فکر کرد؛ البته این به معنای استفاده از فرصت های جمعی برای بهبود حیات مدنی است و نه دستکاری های نسنجیده در امر فرهنگی.
الان به خاطر مسائل اقتصادی نو کردن لباس و خانه کمتر است اما با این وجود خیابان ها و مغازه ها شلوغ هستند؟
خانه تکانی برای نوسازی فضای فیزیکی خانه انجام می شود؛ بعضی از وسایل کهنه و غیر قابل استفاده یا گاه از ند افتاده بیرون ریخته می شود و وسایل جدید جایگزین آن ها می شوند. این یک نوع مصرف اقتصادی را ایجاد می کند که به نظر من لزوماً منفی نیست. چون نوروز یک کارکرد اقتصادی هم دارد که در نماد سکه در هفت سین هم خود را نشان می دهد. نوروز یک انرژی هم به اقتصاد می دهد و هزینه های خانواده را در ماه اسفند افزایش می دهد البته فرصتی برای تسویه حساب های اقتصادی هم است و این نوسازی مالی برای سال جدید است. بنابراین در فرهنگ ما سال اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی با هم نو می شوند.برای تولیدکنندگان اقتصادی این ایام رونق اقتصادی دارد که نباید به آن جنبه منفی داد.این نشان می دهد که در درون پدیده های فرهنگی ، مسائل اقتصادی هم وجود دارد.
شما ابعاد فرهنگی،اجتماعی و اقتصادی نوروز را مطرح کردید؛آیا نوروز ابعاد و لایه های سیاسی هم دارد؟
در پدیدۀ اجتماعی نوروز به طور پیچیده ای ابعاد متنوع وجود دارد. نوروز یک مجموعه پیچیده از کارکردها و مناسبات گوناگون حیات اجتماعی است . نوروز با سیاست ایرانی هم ارتباط دارد.در اسطوره های تاریخی، نوروز زمان به تخت نشستن جمشید و آغاز حکومت ایرانی هم بوده است .در واقع پادشاه مردم به تخت می نشیند و جامعه نو می شود و عدالت اجتماعی شکل می گیرد. بنابراین در نوروز حتی رابطه دولت و مردم هم احیا می شود. فرمانروایان و پادشاهان در ایران قدیم در نوروز بارعام می دادند و مردم را می پذیرفتند. در ایام عید به طور نمادین میرنوروزی به جای امیر می نشست و احکام ویژه ای را صادر می کرد. نوروز با صدور احکام عفو و بخشش همراه بود و زندانیان بخشیده می شدند ، بنابراین فرصتی برای بازبینی رفتار سیاسی حاکمان هم بود.
الان نوروز برخی از کارکردهای مورد اشاره شما را در زمینه های گوناگون حیات اجتماعی دارد اما گویا شادمانی پیشین وجود ندارد؛ به نظر شما فرهنگ غم برمردم ما غلبه نکرده است؟
نوروز چون همه چیز را نو می کند و مسافرت و دیدن ها قلب ها را به همدیگر نزدیک می کند باعث شادی می شود؛ مردم از فضای کار فاصله می گیرند و یک استراحت و نشاط به وجود می آید. اما همانطور که گفتم آیین نوروز بعد سیاسی هم دارد که به رابطه دولت و ملت باز می گردد.اگر این رابطه متعادل باشد بر روحیه مردم هم تاثیر می گذارد. فرهنگ غم در ایران به نامناسب بودن شرایط اقتصادی و سیاسی بستگی دارد که در عرصه روانشناختی فرهنگی خود را نشان می دهد . یعنی غم و شادی متاثر از فضای سیاسی و اقتصادی به طور ناخودآگاه در فرهنگ شکل می گیرد و این طور نیست که افرادی آن را برنامه ریزی کنند. مطالعه در مورد رابطه بین شادی و دموکراسی در مقیاس جهانی نشان می دهد که در جوامعی که دموکراسی دارند شادی هم بیشتر است. بنابراین غمزدگی یک عنصر فرهنگی ذاتی نیست. الان مدتی است که با گسترش سیاست های اعتدال گرایانه و تلاش برای بازسازی رابطۀ دولت و ملت ، امید اجتماعی افزایش یافته است.
یعنی این غمزدگی با مشکلات اقتصادی ارتباط ندارد؟
دموکراسی بعد اجتماعی و سیاسی دارد. بعد اجتماعی دموکراسی معطوف به کاهش شکاف طبقاتی است. به طوری سنتی نوروز فرصتی برای از بین رفتن این شکاف ها حداقل در سطح روابط اجتماعی بود. همسایه ها به دیدار هم می رفتند و در این روابط بین غنی و فقیر از نظر عاطفی یک حس همدلی هم پیدا می شد .افراد ثروتمند مناسبات اجتماعی خود را با افراد فقیر قطع نمی کردند و چیزی به نام گست طبقاتی شدید و خط فقر وجود نداشت. در روستاها رعیت و ارباب وجود داشت اما رعیت برای خودش خانه و معیشت داشت و در حاشیۀ نظام اقتصادی قرار نداشت.در گذشته در کنار نابرابری یک نوع همدلی طبقاتی هم وجود داشت. اما در جامعه معاصر گروه های حاشیه نشین را داریم که در طی سال هم قادر به سیر کردن شکم و رفع مایحتاج خود نیستند ودر ایام عید هم که هزینه ها دوبرابر می شود بیش از پیش احساس درماندگی می کنند. برای کسانیکه در درون نظام اقتصادی قرار دارند کم و بیش گردش مالی وجود دارد و مثلا حتی یک کارگر پاداش و عیدی پایان سال دارد.اما گروه هایی که مشارکت اقتصادی ندارند به جای رونق نسبی اقتصاد خانواده مجبورند غم و غصۀ افزایش هزینه شب عید را بخورند.
به نظر شما بهبود شرایط اقتصادی می تواند این مشکل را حل کند؟
کاهش نابرابری اجتماعی و بهبود رابطه دولت و مردم می تواند بسیار کمک کند تا عید برای همه مردم معنا دار باشد.من موضوع غمزدگی مردم را به روان شناختی اجتماعی تبدیل کردم و به وضعیت نهادهای اجتماعی،فرهنگی،سیاسی و اقتصادی ربط دادم. با نگاه به وضعیت شادمانی و غمزدگی مردم در ایام نوروز می توان تاثیر شرایط سیاسی و اقتصادی را بر زندگی مردم دید. وقتی فقر باشد تاثیر آن را در افسردگی مردم وابسته به لایه های اجتماعی پائین می بینید. اگر شادمانی کمتر است دلیل آن را در رابطۀ دولت و ملت و امنیت اقتصادی زندگی مردم جستجو کنید. بهبود این شرایط است که باعث شادی افراد می شود.
به نظر شما جشن های غربی مانند ولنتاین می توانند جایگزین آیین باستانی ما شوند؟ چون این گونه مراسم شاید به خاطر جذابیت در جامعه فراوان شده اند؟
در فرهنگ ما تنظیم و بازسازی رابطه افراد با جامعه خیلی مهم است و مناسبت های مختلفی برای تقویت و نوسازی این رابطه وجود دارد. اما ما هر چند ادبیات عاشقانۀ فراوانی داشته ایم اما آیینی رسمی برای تجلیل رابطۀ فرد با فرد نداشته ایم و جای آن در فرهنگ ما خالی است. ولنتاین آیینی برای عشق رمانتیک و حرمت گذاشتن بر عواطف و احساسات و دوستی های فردی تلقی شد که ظاهراً توانست است تا حدی این جای خالی را پر کند. با گسترش فرد گرایی و اهمیت یافتن مناسبات صمیمی بین افراد، برخی ها به آئین و مراسم آن هم اندیشیدند و با احساس نیاز به یک روز معین برای پاسداشت عشق و دوستی،آن را وام گرفتند. اما ولنتاین نمی تواند جایگزین آیین نوروز شود. ما روز کارگریا روز زن- نه روز مادر- را هم وام گرفتیم . این روزهای جهانی هدفشان احیای حقوق کارگران و زنان است. این روز ها از جائی وام گرفته شدند که در آن کارگران و زنان به نوعی خودآگاهی برای پاسداشت حقوق خود دست یافته بودند. شبیه همین اتفاق هم در مورد ولنتاین افتاده است. خلاءفرهنگی در مورد روز صمیمت بین فردی به وام گیری فرهنگی انجامیده است. اما این گونه جشن های غربی جای رسوم ایرانی را نمی گیرند و به موازات هم پیش می روند. آنها رقیب هم نیستند و هر کدام نقش های خود را دارند.
به نظر شما با تغییرات اجتماعی که الان هر روز هم شدیدتر می شود ممکن است رسومی مانند نوروز هم تغییر کنند؟
هنوز هم در کشورهای غربی مانند آمریکا و اروپا کریسمس- که در عین حال ریشه های مذهبی دارد- خیلی با شکوه برگزار می شود. نوروزدر ایران یک مجموعه اقتصادی،فرهنگی ، دینی و سیاسی است و نباید نگران حذف نوروز بود. حال و هوای نوروز آئینه وبازتاب احوال جامعه است اما امکان منسوخ شدن آن در یک آیندۀ قابل پیش بینی وجود ندارد. دید و بازدیدها ممکن است به دلیل کاهش اهمیت خانواده گسترده کمتر شوند اما حذف نمی شوند و به جای آن ممکن است میزان دید و بازدیدهای دوستانه افزایش پیدا کند. در رفتارهای نوروزی مردم متناسب با شرایط جامعه برخی تغییرات به وجود می آید اما این رفتارها و آئین ها از بین نمی روند. هنوز چهارشنبه سوری،نوروز و 13 فرودین را داریم. الان کمی چیدن سفره هفت سین تغییر کرده اما از بین نرفته است .مثلا برای سفره سین دیگر کسی سمنو در خانه نمی پزد. الان نوروز متناسب با شرایط اقتصادی افراد فرق می کند اما وجود دارد. چون قدرت خرید مردم در هر منطقه فرق می کند و کم وبیش الان در خیابانها شور ونشاط را می بینید. تغییر و نشیب و فراز های ادواری در تمام آیین های اصیل فرهنگی وجود دارد اما نباید نگران از بین رفتن آن ها بود.
اتفاقا ایرانیان خارج از کشور هم نوروز را جشن می گیرند ؟
آنها می خواهد رابطه خود را با ایران و هویت خود حفظ کنند. برای آنها آئین های نوروزی یک حالت نوستالوژیک دارد و غم غربت را کم می کند. آنها حتی سنتی ترین لایه های فرهنگ ایرانی را که ممکن است ما در اینجا چندان نسبت به آن ها حساس نباشیم حفظ می کنند. آنها با انجام مراسم نوروزی رابطه خود را با فرهنگ ایرانی بازسازی می کنند و به زندگی خود معنا و هویت می بخشند.
به نظر شما برنامه های تلویزیون چقدر می تواند در حفظ و بازسازی آیین ما کمک کند؟
در سریال های نوروزی باید تصویری درست از نوروز نشان داد اما الان بیشتر برنامه های تلویزیونی نوروزی کمیک هستند.باید از متخصصان و فرهنگ شناسان و جامعه شناسان برای حفظ و غنا بخشیدن به این آئین ها کمک گرفت. کارکرد این رسوم برای جامعه مهم است و رابطه مردم را با هم تجدید می کند. این آیین ها تاریخ مصرف ندارند و چیزی را هم نمی توان جایگزین آن ها کرد.
46232
چهارشنبه 28 اسفند 1392 - 10:00:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها