واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: دوشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۹۲ - ۰۸:۴۰
شیخ صفیالدین اردبیلی از اجداد خاندان سلسله ایرانی و شیعه مذهب صفوی زیر گنبد الله الله در میدان عالی قاپوی اردبیل آرام گرفته است. به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، شیخ صفیالدین اردبیلی از اجداد خاندان سلسله ایرانی و شیعه مذهب صفوی بود که در سال 650 هجری قمری متولد شده است. شیخ صفی به دینداری و پاکدامنی معروف بوده، به طوری که مخالفان خاندان صفی هم وی را با این ویژگی میشناختند. شیخ صفیالدین اردبیلی، نیای بزرگ صفویان، هشتمین نسل از تبار فیروزشاه زرینکلاه بود. فیروزشاه از بومیان ایرانی و کردتبار بود که در منطقه مغان نشیمن گرفته بود. زبان مادری شیخ صفیالدین، تاتی بود و اشعار تاتی او امروزه در دست است. تاتی یکی از زبانهای ایرانی و زبان بومی آذربایجان بوده است. شیخ صفی در سال 735 هجری قمری، فوت شده و آرامگاهش در نزدیکی خانقاه و محل سکونت وی است. بناهای این مجموعه، از زیباترین آثار تاریخی اسلامی ایران در عصر صفوی بوده و یکی از آثار باستانی مهم کشور به شمار میرود. این بنا در سال 735 هجری قمری توسط شیخ صدرالدین موسی فرزند شیخ صفی بنا شده و در طول زمان و به ویژه در دوران حکومت صفوی مورد احترام شاهان صفوی بوده است. کلاً مجموعه شامل بخشهای اصلی زیر است، مقبره شیخ صفی(گنبد الله الله)، آرامگاه شاه اسماعیل اول، عمارت چینی خانه، مسجد جنت سرا، تالار دارالحفاظ، دارالحدیث، صحن اصلی، محوطه شهیدگاه، خانقاه یا چله خانه و حیاط باغ. گنبد الله الله بنای استوانهای شکل است که پس از مرگ شیخ صفی بنا شد. این مقبره از داخل به شکل هشت گوش منظم است که داخل آن با نقاشیهایی از گیاهان مزین شده است. در این قسمت صندوق قبر نفیس چوبی قرار دارد که با منبت کاری، خاتم کاری و کتیبههایی از ثلث و رقاع آراسته شده است. آرامگاه شاه اسماعیل اول از بناهای بقعه کوچکتر و بسیار زیباست. وجود گنبدهای تذهیب و کتیبههای گچبری و صندوق قبر خاتم کاری و منبت کاری، آن را به یکی از برجستهترین دیدنیهای این مکان تبدیل کرده است. از دید آنوبانینی چینی خانه از بر جستهترین شاهکارهای معماری در قرن 11 هجری در شهر اردبیل محسوب میشود. این بنا به شکل اتاق چهار گوش و به قطر 18 متر است که گوشههای آن خوابیده و دارای چند طاق نماست. در مقرنسهای توخالی گچی ایوانها، طاق نماها و شاه نشینها تعداد زیادی محوطه و طاقهای تزئینی به شکل انواع گلدانها، ابریقها و ظروف رایج قرن 11 هجری تعبیه شده است. این محوطه جهت قرار دادن چینیهای اهدایی به شاه عباس طراحی شده است. وضعیت کنونی بقعه سر در اصلی و کاشی کاری بقعه شیخ صفی الدین تا سال ۱۳۲۱ خورشیدی در ضلع شمالی میدان فعلی عالی قاپو قرار داشته که در آن سال بقایای سردر به دستور اداره کل باستان شناسی برداشته شد و کاشیهای معرق آن فعلا در انبار بقعه نگهداری میشوند. سردر مذکور در زمان شاه عباس دوم برای بقعه ساخته شد و زیر نظر اسماعیل نقاش اردبیلی در سال ۱۰۵۷ به اتمام رسید. در حال حاضر هیچگونه آثاری از این سردر مشهود نیست. امروزه از ضلع شرقی میدان عالی قاپو با گذشتن از در چوبی بزرگ وارد حیاط مشجر مستطیل شکل بقعه به ابعاد ۹۲*26.5 متر میشویم. دور تا دور این حیاط با دیوارهای آجری که از روی ازاره سنگی و به صورت تاقنما ساخته شده محصور گشته است. ضلع شرقی حیاط مذکور با دری به ابعاد 1450*570 سانتی متر غیر مسقف باز میشود. این راهرو بینابین حیاط بزرگ مشجر و صحن اصلی قرار دارد. راهروی مذکور با دری در ضلع شمالی به محوطه شهیدگاه و در ضلع جنوبی به محوطهای معروف به «چله خانه» یا قربانگاه مرتبط میشود که در سالهای اخیر در مشرف به شهیدگاه مسدود شده است. دیوارهای جانبی این راهرو دارای طاقنمای کاشی کاری بوده که به مرور زمان ریخته و اکنون قسمتی از آن بازسازی شده است. راهرو مذکور با گذشتن از محوطه کوچک درگاه سنگی به صحن اصلی متصل میشود. صحن اصلی حیاطی است مستطیل شکل به ابعاد 30.40*16.10 متر مفروش با تخته سنگهای صاف که حوضی در وسط آن قرار دارد. درگذشته در وسط این حوض چاه آبی بوده است که با استفاده از سطل و طناب برای وضو گرفتن از آن استفاده میشده است. این چاه در حال حاضر مسدود شده است. مسجد جنت سرا در سمت چپ سرسرای ورودی، مسجد جنت سرا قرار گرفته. جنت سرا به صورت فضای هشت ضلعی طراحی شده و فاقد محراب است. چنین به نظر میرسد که فضای جنت سرا بیشتر برای انجام مراسم صوفیانه و گرفتن مجالس سماع عارفانه بوده و سنگ میدان یا «میدان داشی» آن هنوز در مجموعه بقعه شیخ صفی الدین موجود است. مسجد جنت سرا در گذشته دور دارای سقف گنبدی بوده که پس از فرو ریختن در دوره قاجاریه، سقفی چوبی و مسطح روی آن ایجاد شد که بر ۱۶ ستون چوبی استوار شده است. مسجد جنت سرا از نمای بیرونی مشرف به صحن داخلی سرسرای عظیمی است که در مقابل آن پنجره مشبک گره چینی نصب شده و در جناحین آن دو نیم قوس در ورودی اتاق متولی قرار گرفته است. قندیل خانه این بخش در حقیقت قسمت اصلی بناست و دقیقا رو به روی سرسرای ورودی در دو طبقه قرار گرفته است. پنج پنجره چوبی در طبقه فوقانی و پنج پنجره در زیر آن نمای بسیار زیبایی را قندیل خانه بخشیده است. چینی خانه چینی خانه در قسمت شرقی قندیل خانه یا رواق اصلی قرار گرفته که با دو ورودی باریک با دارالحفاظ ارتباط مییابد. ساختمان چینی خانه دارای جهار شاه نشین و دارای تاقنماهای فوقالعاده زیبا و نفیس از نوع مقرنس گچی است که روی آن نقاشی و طلاکاری شده است. هماهنگی و توازن رنگها با سطوح مقرنس از اسلیمها و گلهای مختلف منظرهای شگفت انگیز را ایجاد کرده است. این مکان در دوره صفویه محل نگهداری نگهداری ظروف زرینه، سیمینه و ظروف سفارشی شاه عباس اول از کشور چین بوده است. گزارش از: علی انوار، خبرنگار ایسنا در اردبیل انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 88]