واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: چهارشنبه ۲۱ اسفند ۱۳۹۲ - ۰۹:۵۵
عمارت مفخم بزرگترین و شاخصترین اثر معماری از دوره قاجار در خراسان شمالی است که در شمال شرق شهر بجنورد واقع است. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان شمالی، در دوره قاجار عمارت مفخم همراه با بناهای دیگری از جمله آئینهخانه، کلاه فرنگی، حوضخانه و سردر در باغ بزرگی قرار داشته که مجموعه دارالحکومه مفخم را تشکیل میدادهاند. بنای عمارت در دهه ۱۳۰۰هجری قمری، همزمان با دوره حکومت ناصرالدین شاه به دستور یارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شده و محل سکونت خانواده وی و پذیرایی از مهمانان دولتی و رجال سیاسی بوده است. معروف است که نقشه ساختمانی عمارت به دست میرزا مهدی خان شقاقی، نخستین استاد معماران ایرانی تعلیم یافته در فرنگ که معماری مدرسه سپهسالار تهران از جمله کارهای او است، طراحی شده است. بنای عمارت در دو طبقه و به ابعاد تقریبی ۵۰ در ۲۳متر و به ارتفاع حدود ۹متر ساخته شده و در مجموع ۳۴ اتاق و دو تالار بزرگ دارد که زمانی با آئینهکاری، کاشیکاری و گچبری تزیین شده بود. عمارت مفخم در هر طبقه دو ایوان، یکی در ضلع شمالی و یکی در ضلع جنوبی دارد که در جلوی هر یک ردیفی از ستونها برای نگهداری سقف ایجاد شده و پنجره، در اتاقهای بنا به این ایوانها باز میشود. در ضلعهای شرقی و غربی عمارت نیز فقط دو در ورودی وجود دارد که با ۱۸ پله به طبقه فوقانی راه پیدا میکند، ایوانهای طبقه اول ۳۸ متر طول و 3.14 متر عرض دارند و در جلوی هر یک ۹ ستون سطبر هشت ضلعی و دو نیم ستون آجری با نمای ساده، بار سقف و طبقه فوقانی را به دوش میکشند. در عوض ستونهای طبقه فوقانی استوانهای هستند و به ویژه در ایوان جنوبی تمام بدنه آنها با انواع کاشی تزیین شده است. پس از سقوط سلسله قاجار بخش اعظم املاک خانواده شادلو از جمله ساختمان عمارت که در آن زمان محل سکونت سردار معزز نوه سردار مفخم بود به تصرف رضاشاه درآمد و سرهنگ رخشا فرماندار و رئیس کل املاک پهلوی بجنورد در آن اقامت گزید، در سال ۱۳۱۶نیز در طبقه فوقانی بنا آتشسوزی رخ داد و سقف عمارت که با تیر ارس و پوشش سفالی ساخته شده بود نابود گردید و سقف شیروانی کنونی با پوشش ورق گالوانیزه ایجاد شد. در دهه ۱۳۲۰بنای عمارت از سوی ورثه سردار مفخم به عنوان بیمارستان به اداره بهداری واگذار شد. در شهریور ماه ۱۳۷۰این عمارت در اختیار اداره وقت میراث فرهنگی بجنورد قرار گرفت که پس از انجام تعمیرات و تغییرات جزئی طی چند سال آینده به موزه مردم شناسی شهرستان بجنورد تبدیل شده است. بیشتر تزئینات عمارت مفخم در نمای جنوبی بنا تمرکز یافته و شامل انواع کاشیکاری است. سرتاسر نمای ضلع جنوبی، از بالای ستونهای هشت ضلعی ایوان طبقه پایین تا زیر سقف طبقه دوم و حتی ساقههای ستون های ایوان فوقانی با کاشیکاری های معرق، معقلی و کاشی های هفت رنگ و ابعاد خشتی تزیین شده است. جالب است که نقوش به کار رفته در کاشیهای هر ستون، لچکیها و قابهای روی هر چشمه طاق در طبقه فوقانی طرحی نو را عرضه میکند و از تکرار نقوش و طرحها پرهیز شده تا نمایی الوان و متنوع ایجاد شود. دو ستونی که پایههای چشمه طاق مرکزی بر آنها استوار است با کاشیهای معرق تزئین شده ولی ستونها و نیم ستونهای طرفین آن کاشیکاری معقلی دارند. چشمنوازترین تزئینات، در لچکیهای چشمه طاق بزرگ مرکزی، در مقابل پنجره تالار بزرگ و در فضای مثلثیشکل افریز مرکزی دیده میشود. در دو سوی طاق بزرگ، نقش دو فرشته بالدار در تلفیق با نقوش گیاهی و پیچکها ایجاد شده که به نوعی تداعیکننده نقش فرشتگان بالدار و نقوش گیاهی در طرفین مغارههای بزرگ طاق بستان است که در عین حال از تاثیرگیری از شمایلنگاری هنر اروپایی برکنار نمانده است. بر بالای این طاق و در وسط سنتوری مثلثی شکل مرکزی نقش شیر و خورشید به رنگ زرد بر کاشیهای هفت رنگ تصویر شده است. بنای عمارت مفخم به شماره ۹۵۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 117]