تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1815332785
جام جم ایام | سیر تحولات نظامی در تاریخ ایران
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
در 13 دی ماه 1300 شمسی رضاخان ساختار ارتش ایران را دگرگون کرد. وی بعد از این اقدام سروصدای زیاد راه انداخت اما ارتش رضاخانی در جنگ جهانی دوم با کمترین مقاومت در مقابل متفقین تسلیم شد. گزارشی که می‌خوانید به سیرتحولات نظامی در تاریخ ایران می‌پردازد. با تشکیل اولین حکومت‌های استبدادی در ایران، پادشاهان برای حفظ تاج و تخت خویش نیازمند نیروهایی بودند تا بتوانند آنها را در برابر مخالفان و شورشیان داخلی و خارجی حفظ‌کنند. تأمین نیروهای نظامی آنان یا از طریق افرادی بود که به صورت داوطلبانه وارد سپاه می‌شدند و یا به صورت اجباری یعنی نیروهای فردی که شامل اسرای جنگی و یا افراد بیگانه‌ای که به کار گرفته می‌شدند و به دلیل آن‌که عاری از حس وطن‌دوستی بودند در حفظ و استحکام حکومت‌ها عنصر بسیار مهمی به‌شمار می‌رفتند. استفاده از این نیروهای بیگانه در تاریخ کشورمان همیشه وجود داشته و از دوره سامانی بنابر شرایط سیاسی به طرز چشمگیری افزایش یافت. سامانیان به 2 دلیل ناگزیر از استفاده از این افراد بیگانه، بخصوص ترکان شدند. نخست منطقه جغرافیایی قلمرو حکومتی آنان که مدام محل هجوم اقوام ترک آسیای مرکزی بود، دوم گرایش سامانیان به سوی استبداد و تحکم به مردم، موجب شد تا حمایت‌های مردمی و دهقانان را از دست دهند و برای مقابله با دشمنان متکی به همان اسرا و یا افراد بیگانه شوند و بتدریج همین افراد توانستند حکومت‌های بزرگی چون غزنویان، سلاجقه، خوارزمشاهیان را تأسیس کنند اگر چه با اعتراض آنها توسط مغولان همچنان این رویه ادامه داشت و به‌طوری که این روند تا زمان صفویه به ویژه سلطنت شاه عباس اول به اوج خود رسید و نیروهای چریکی و ترک قزلباش ارکان اصلی نیروهای نظام راتشکیل می‌داد. می‌توان قاطعانه گفت بسیاری از حکومت‌هایی که در ایران تشکیل شدند متکی به این نیروهای نظامی بودند اما در ایران هیچ‌گاه ارتشی منظم به معنی امروزی آن که دارای شرایط و ضوابط خاصی باشد وجود نداشت، مگر تا زمان فتحعلی شاه قاجار که آن هم به دلیل شکست‌های پیاپی که از روسیه حاصل شده بود، فکر تشکیل قشون منظم مطرح شد. اما اولین ارتش متحد ایران در زمان ناصرالدین شاه، در سال 1258 با انعقاد قراردادی بین ایران و روسیه برای تشکیل ارتشی به سبک قزاقان روسیه، با نام بریگارد قزاق شکل گرفت. یعنی یک سپاه وارداتی برای یک کشور، اما تشکیل یک قوای متحدالشکل در دوره سردار سپه رضاخان شکل گرفت. روند نوسازی ارتش با رسیدن رضاخان به سلطنت در اسفند 1299 رضاخان (رضا میرپنج) توانست بالقب جدید سردار سپه وارد کابینه شود و با کنار زدن سید ضیاء، مقام وزرات جنگ را بر عهده بگیرد. و بعد از گذشت 9 ماه جایگاه خود را در ارتش تثبیت کند و ژاندارمری را از وزارت داخله به وزارت جنگ انتقال دهد و تشکیل قشون متحدالشکلی که در ذیل قرارداد 1919 مطرح شده بود را دوباره به جریان بیندازد، او توانست افراد خود را در قشون بریگارد قزاق جانشین افسران سوئدی و انگلیسی کند و بعد هم به سرکوب شورشیان ژاندارمری در تبریز و مشهد پرداخت و برای تثبیت موقعیت خودقیام‌های متعددی را که درگوشه و کنار برقرار بود مانند قیام کلنل پسیان در خراسان، قیام خیابانی در تبریز و همچنین با شکست دادن نهضت جنگل موقعیت نظامی خود را محکم تر کند. او به بازسازی ارتش در مدت 4 سال تا رسیدن به تخت سلطنت پرداخت و برای این منظور 7000 قزاق و 12000 ژاندارم را در ارتش 4000 نفره جدیدی با پنج قشون (لشکر) ادغام کرد. برای تأمین مخارج این تعداد اداره عواید اراضی دولتی و مالیات غیرسیستم را به دست بگیرد و با ارتش جدید به عملیات‌های نظامی جدیدی که مهم‌ترین آنها سرکوبی قیام شیخ خزعل در محمره دست یازد با این اقدامات که نشان می‌داد توانسته است ارتش را زیر سیطره خود در آورد و با پیروزی‌های فراوانی که برای او حاصل شد سرانجام در مهر 1302 به مقام نخست‌وزیری نایل آمد و در اواخر سال 1303 چنان قدرتمند بود که عنوان قانونی فرماندهی کل قوای مسلح را از مجلس کسب کرد و با تشکیل مجلس موسسان در سال 1304 تخت سلطنت را از آن خود کرد و سلسله قاجاریه را برای همیشه از میان برداشت. سلطنت رضا شاه (1320ـ1304) رضاخان به نرمی و آهستگی توانست به رضاشاه تبدیل شود و تاج سلطنتی را در سال 1304 بر سرگذارد و با آمدن او به پادشاهی، ایران شاهد نظم نوینی گردید. او سلطنت خود را به سه رکن ارتش جدید، بروکراسی دولتی و حمایت دربار بنا نهاد و آنچه او را از همان آغاز به قدرت رساند و در آینده هم برای حفظ آن کوشش کرد همان ارتش متحدالشکل بود که تغییراتی فراوان درآن به وجود آورد از جمله افزایش 5 برابری بودجه سالانه ارتش، امکان سربازگیری از مردم کشور به واسطه قانون نظام وظیفه و تأمین نیروی هوایی کوچک، هنگ مکانیزه با 100 تانک و چند ناوچه در خلیج فارس را بدان ضمیمه کرد. ارتشی که رضا شاه آن را تدارک دید بیشتر برای سرکوب مخالفان داخلی به کارگرفته شد و توان نظامی آنان برای مقابله با دشمن خارجی کفایت نمی‌کرد
او سعی کرد افراد بلندمرتبه نظامی را در رژیم خود داخل کند و برای پیوند بیشتر با نظامیان در همه مراسم لباس نظامی بر تن می‌کرد، او سطح زندگی و حقوق افسران را افزایش داد، با کوچک‌ترین نافرمانی به سختی برخورد می‌کرد و حتی فرزند خود محمدرضا را که به عنوان ولیعهد انتخاب کرده بود در موسسات نظامی به تحصیل واداشت و بعد از مدت کوتاهی آموزش در مدرسه «لاروزی» سوئیس در سال 1319 به عنوان بازرس ویژه نیروهای مسلح گماشت. قانون نظام وظیفه یکی از مسائل مهمی که سردار سپه در زمان وزارت جنگ تلاش‌های فراوانی انجام داد تا بتواند به تصویب مجلس برساند تهیه قانون نظام همگانی بود تا نیروهای ارتش را به صورت قانونی، تأمین کند به همین صورت شورای عالی قشون در 1301 لایحه‌ای برای تجدید نظر در مقررات سربازگیری در 23 ماده تهیه و توسط سردار سپه به مجلس تقدیم کرد، این لایحه که به تصویب مجلس رسید می‌توانست اندکی از احتیاجات قشون را تأمین کند اما فکر نظام اجباری هنوز در ذهن رضاخان وجود داشت و تا سال 1304 که توانست فرماندهی کل قوا را بر عهده بگیرد جرأت مطرح کردن آن را پیدا نکرد و بالاخره این لایحه با کمک شورای عالی قشون و مطالعاتی که بر روی آن انجام شد، تهیه و به مجلس داده شد. مفاد این لایحه مبنی بود بر آن که همه مردان باید دو سال در نیروهای مسلح خدمت کنند به نظر رضاخان خدمت وظیفه عمومی ارتش حرفه‌ای را به صورت ارتش ملی حقیقی در می‌آورد اما مورد مخالفت‌های بسیاری از جمله ملاکان بزرگ قرار گرفت آنها بر این عقیده بودند که این امر اقتدار آنان را زایل خواهد کرد و نیروی کار اصلی را از روستا خارج می‌کند.از دیدگاه روحانیون بویژه مرحوم مدرس دو سال آموزش نظامی در یک نهاد غیر مذهبی آن هم زیر نظر افسران ضدروحانی در اخلاق عمومی و دیانت مردم خلل وارد می‌کند و حتی بعضی از مجتهدان ابراز کردند که خدمت نظام وظیفه به اصول تشیع خدشه وارد می‌کند. اما رضاخان با وجود این همه مخالفت با حضور افراد متنفذ که در مجلس حضور داشتند به آنچه می‌خواست رسید و بالاخره در تاریخ 16 خرداد ماه 1304 این لایحه به تصویب مجلس شورای ملی رسید و بعد از گذشت یک‌سال از سلطنت او یعنی سال 1305 قانون نظام وظیفه اجباری با اعلام در جراید به اجرا در آمد. اقدامات رضاشاه برای تجهیز ارتش توجه بیش از حد سردار سپه به مساله ارتش اورا بر آن داشت تا آنچه می‌تواند برای مجهز کردن ارتش به‌کارگیرد، به همین علت عده‌ای دانشجوی نظامی برای تحصیل به اروپا اعزام کرد تا بتوانند از مدارس نظامی فرانسه آموزش‌های لازم را ببینند و در سال 1311 نیروی دریایی قشون متحدالشکل جزء رکن دوم ارکان حزب شد و زیر نظر سرتیپ عبدالرضا خان افخمی اداره می‌شد و برای تأمین نیروی دریایی چند افسر معلم از ایتالیا استخدام کرد و چند دانشجو نیز برای آموزش دریانوردی به اروپا فرستاد. هنگام تشکیل نیروی دریایی ایران حدود 4 ناوچه و ناو در خلیج فارس حضور داشت. فروپاشی ارتش پوشالی ارتشی که رضا شاه آن را تدارک دیده بود بیشتر برای سرکوب مخالفان داخلی خود به کار گرفته شد و توان نظامی آنان برای مقابله با دشمن خارجی کفایت نمی کرد، چرا که در خلال جنگ دوم جهانی عوامل و مأموران مخفی و آشکار آلمان در ایران فعال بودند و تمایلات دولتی شاه به آلمان‌ها را کاملاً نشان می‌داد و این دوستی موجب شد که آلمان ایران را پایگاهی برای مقابله با شوروی قرار دهد و از سوی دیگر نیروهای متفقین هم ایران را به عنوان یک منطقه مهم برای کمک به روسیه می‌دانستند. زیرا آنها می‌خواستند به وسیله راه آهن سراسری که شمال و جنوب را به هم متصل می‌کرد، روسیه را تقویت کنند. اما زمانی که انگلیس و روسیه از دولت ایران خواستار اخراج آلمانی‌ها شدند بامخالفت رضاشاه رو به رو شدند و قوای نظامی آنان خاک ایران را اشغال کردند. رضاشاه که مردی خود رأی و لجوج بود، می‌دانست صلاح در بی طرفی کامل است به همین علت سرسختی زیادی نشان داد اما بر این باور بود که از طرف یکی از کشورهای همسایه بخصوص روسیه مورد تهدید قرار می‌گیرد. با حمله آلمان به روسیه، اتحاد انگلیس و روسیه برای حفظ مشترکات خود یعنی چاه‌های نفت خلیج فارس و قفقاز برقرار شد. بعد از دست اندازی آلمان به روسیه ، طرح اشغال ایران در شهریور 1320 به مرحله اجرا در آمد و ارتش 120 هزار نفری ایران نابود گردید و نتوانست در مقابل حملات بیگانگان، ایران را حفظ کند و به دنبال آن فرمانده کل قوای ایران(رضاشاه) اسیر و به جزیره موریس تبعید شد. ارتشی که فقط برای سرکوبی مردم و عشایر زحمتکش به وجود آمده بود با میلیاردها ریال هزینه نتوانست 3 روز حالت دفاعی به خود بگیرد و با عقب‌نشینی یا فرار صحنه را برای متفقین خالی گذاشت. فاطمه هاشمی هزاوه
20 اسفند 1392 ساعت 18:48
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 148]
-
گوناگون
پربازدیدترینها