واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
روایت چهرههای ماندگار علمی ایران از شوکتیه تا بیرجند
در کتاب از شوکتیه تا بیرجند، چهرههای ماندگار علمی ایران در خراسان جنوبی و روند ایجاد و گسترش آموزش و پرورش رسمی در بیرجند به رشته تحریر آمده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، در حاشیه همایش ملیِ تغییر برنامه درسی دورههای تحصیلی آموزش و پرورش در دانشگاه بیرجند که 14 و 15 اسفندماه جاری برگزار شد، از کتاب « از شوکتیه تا دانشگاه بیرجند با رویکردی به زمینههای استقرار آموزش نوین در ایران» رونمایی شد. این کتاب که برآمد یکی از طرحهای پژوهشی رسمیِ دانشگاه بیرجند است، در قالب 440 صفحه در قطع وزیری و به اهتمام آقایان محمدرضا میری و محمدامین ناصح و با مقدمه علیاصغر فانی وزیر آموزش و پرورش منتشر شده است. در این اثر که با همیاری و مشارکت ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی و مؤسسة مطالعات تاریخ معاصر ایران فراهم شده است، پس از مروری بر کیفیت شکلگیری و بسط آموزش جدید در تهران و نیز برخی استانهای بزرگ کشور در 150 سال گذشته، به تشریح روند ایجاد و گسترش آموزش و پرورش رسمی در بیرجند و چند شهر منتخب خراسان جنوبی پرداخته شده است. در ادامه این کتاب به زمینههای اتصال این مدرسه تاریخی به دانشگاه بیرجند نیز پرداخته شده است. همچنین در بخش پیوست، اسناد و عکسهای تاریخیِ چاپ نشدهای از فرهنگ بیرجند و حومه به همراه نمایهای از نام دانشآموختگان دورههای مختلف مدارس شوکتیه و نیز چند مدرسه شهری و روستاییِ دیگر برای مزید استحضار خوانندگان ارائه شده است. در بخشی از مقدمه وزیر آموزش و پرورش بر این کتاب آمده است:«مدرسۀ شوکتیه بیرجند یکی از مدارس نوینی است که در سال 1325 قمری/ 1286 شمسی توسط حاکم وقتت بیرجند تأسیس شد. در ادامه این مقدمه آورده است: این مدرسۀ تاریخی و شعبات اقماری آن در نواحی مختلف خراسان جنوبی که زمینۀ تحصیل رایگان دانشآموزان طبقات مختلف شهری و روستایی آن دیار را در خلال بیش از هفتاد سال ارائه خدمات مستمر آموزشی، مهیا ساخته بود، سبب تحولات اجتماعی و فرهنگی مثبتی در مناطق محروم شرقی ایران شد و دهها دانشآموختۀ فاضل و چهرۀ ماندگار علمی را که هر یک نقش پدری برای رشتۀ تخصصی خود ایفا کردهاند، مانند استادانِ فقید دکتر محمدحسن گنجی (جغرافیا)، دکتر کاظم معتمدنژاد (ارتباطات) و دکتر غلامحسین شکوهی (تعلیم و تربیت) به کشور تقدیم کرد.» مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی نیز در بخشی از مقدمه خود بر این اثر آورده است: « در طلیعۀ جنبش مشروطه، موهبت ورود رسمی آموزش نوین به قلمرو جنوبی خراسان و استقرار آرام مراکز آموزشی به سبک جدید در بیرجند حادث شد و نسیم روحبخش دانش و خردورزی در این خطه از میهن وزیدن گرفت. محمد مطهریفر آورده است: این اتفاق خودانگیخته و مبارک در شرایطی که دولتمردانِ کشور در بیخبری میزیستند، برای ساکنان نواحی شرقی ایران، عطیهای ارزنده و ثمربخش محسوب میشود و به تدریج، موجبات آشنایی آنان را با برخی مظاهر تمدن روز و ارتقای سطح بینش عمومی فراهم میکند، همان عطر دلانگیز فرهنگ که اینک سبب فخر و بالندگی مردمان این سامان شده است. در این مقدمه آمده است: باید یادآور شد که رخداد این مهم و برپایی عَلَم آموزش نوین، متکی بر پیشینۀ مدید آموزش مذهبی در مکاتب کهن قهستان، به ویژه مدرسۀ تاریخی معصومیه بیرجند(قرن 12 هجری قمری) بود که در دامان خود، جمعی از علمای بصیر و روشنبین این دیار را پرورش داده است. این علمای پیشتاز نه تنها با استقرار مدارس نوین در حاکمنشینِ بیرجند معاندتی نورزیدند، بلکه عمدتاً در صف مشوقین ایجاد و توسعۀ این مراکز در بخشهای پیرامون شهر قرار گرفتند. حضور تنی چند از علمای روحانیِ منتخب در پیشبرد امر آموزش در مدارس پسرانه و دخترانۀ شوکتیه و نیز شعب اقماری آنها در برخی نواحی پیرامونی شهر، گواهی بر این ادعاست». رئیس دانشگاه بیرجند نیز در مقدمه خود بر اثر مزبور انگیزة تدوین این پژوهش را چنین بازگو کرده است: « آنچه جای تأسف دارد این که با تورق صفحات اغلب کتابهای مرجع در باب تاریخ آموزش و پرورش نوین ایران، شاهدیم که یا در برخی از این آثار، به طور اساسی به پیشینۀ متقدم و درخشان فرهنگی منطقه وسیع قاینات و سیستان و بلوچستان به مرکزیت بیرجند و خدمات خالصانۀ صورتگرفته در آن سامان تا آغاز دهه 1320 شمسی پرداخته نشده و یا به دلیل ضعف اطلاعرسانی در باب فرهنگ رسمیِ این دیار، به شکلی گذرا مورد اشاره قرار گرفته است! محمدرضا میری آورده است، با عنایت به سابقۀ مدید و افتخارآمیز تعلیم و تربیت در نواحی یاد شده و به منظور پرتو افکندن به ویژگیها و زوایای مختلف آموزش و پرورش در این مناطق، ضرورت تدوین اثری جامع که دربرگیرنده تاریخچۀ ورود آموزش نوین به مناطق جنوب خراسان و سیستان و بلوچستان است و در ضمن، امکان مقایسۀ عینیِ مدارس این دیار را با برخی مدارس دیگر در خراسان یا سایر استانها فراهم کند، بیش از پیش احساس میشد. خوانندگان پس از مطالعۀ اطلاعات مندرج در کتاب حاضر میتوانند با روند استقرار آموزش نوین در استانهای بزرگ کشور و سپس برخی شهرهای خراسان و مصائب پیشروی آنها به طور مستند آشنا شده و آنگاه با در نظر گرفتن محرومیتهای حاصل از شرایط اقلیمی و دوری از مرکز در مرزهای شرقی کشور، به مقایسۀ کیفیت فراگیر شدن تعلیم و تربیت جدید در مدارس آن نواحی با مدارس شوکتیه بیرجند پرداخته و آنگاه به ظرفیتها و توانمندیهای فرهنگی این خطه از کشورمان وقوف بیشتری یابند و به زحمات خالصانۀ خادمین و پایهگذاران فرهنگ نوین در این گوشه از میهن اسلامی با دیدۀ افتخار بنگرند». انتهای پیام/69017/ش30
92/12/18 - 16:54
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 51]