محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832339220
فاخری: گفتمان «مدبرانه و امیدوارانه»راهگشای روابط با اتحادیه اروپا است
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
سفر اشتون به تهران از نگاه استاد دانشکده روابط بین الملل فاخری: گفتمان «مدبرانه و امیدوارانه»راهگشای روابط با اتحادیه اروپا است تهران-ایرنا-«مهدی فاخری» استاد علوم سیاسی دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه در گفت و گو با ایرنا با تاکید بر نیاز متقابل ایران و اتحادیه ی اروپا به یکدیگر، هدف از سفر «کاترین اشتون» به ایران را حل موضوع هسته یی و بهبود روابط اقتصادی-تجاری عنوان کرد.
چند ماه بیشتر از روی کار آمدن دولت یازدهم با شعار تدبیر و امید در ایران نمی گذرد که تهران به کانون دیپلماسی مقام های ارشد کشورهای اروپایی و دیگر کشورها و همچنین مدیران شرکت های اروپایی تبدیل شده است.
کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا و نماینده ی گروه 1+5 در گفت و گوهای هسته یی با ایران، دیشب ( شنبه 17 اسفند) وارد تهران شد. این سفر در پاسخ به دعوت «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه ی شصت و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک صورت گرفته است.
این نخستین سفر اشتون به تهران در مقام مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از زمان قرار گرفتن در این سمت در سال 2009 میلادی است.
پیش از اشتون نیز تهران میزبان وزیران امور خارجه ی کشورهای اروپایی ایتالیا، سوئد، بلژیک، لهستان و اسپانیا بود؛ این در حالی است که وزیر امور خارجه ی یونان نیز ششمین وزیر امور خارجه ی اتحادیه ی اروپا است که قرار است ۲۴ اسفند ماه سفری دو روزه به تهران داشته باشد.
به منظور تحقیق و بررسی سفر اشتون به ایران، محور گفت و گوهای وی با مقام های کشورمان و همچنین بررسی پیامدهای این سفر بر حل موضوع هسته یی و بهبود روابط تجاری- اقتصادی با اتحادیه ی اروپا، گروه پژوهش های خبری ایرنا با «مهدی فاخری» مدرس علوم سیاسی و روابط بین الملل در دانشکده ی روابط بین الملل وزارت امور خارجه به گفت و گو نشست.
در این گفت و گو که به صورت حضوری و در دفتر وی واقع در دانشکده ی روابط بین الملل صورت گرفت، مسایل مهم مرتبط با اشتون به ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
فاخری در این گفت و گو ضمن تاکید بر لزوم بهبود روابط ایران با اتحادیه ی اروپا، اهمیت این سفر را به خاطر حضور اشتون در دو سمت مهم (مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا و نماینده ی گروه 1+5) دوچندان دانست.
رایزن اقتصادی پیشین ایران در ژنو با اشاره به اهمیت روابط تجاری و اقتصادی ایران و این اتحادیه، گفت و گو پیرامون موضوع هسته یی را از مهم ترین موضوع هایی دانست که در این سفر بدان پرداخته خواهد شد. وی در ادامه افزود: سفر مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا محتاطانه صورت خواهد گرفت و دو طرف گفت و گو، تجارت را زیر تاثیر توافق نامه ی هسته یی مورد بررسی قرار خواهند داد.
معاون پیشین امور بین الملل اتاق بازرگانی ایران ضمن اشاره به حمایت های اتحادیه ی اروپا از فعالیت های اقتصادی کشورمان، مهم ترین حمایت این اتحادیه را در سال 1384 و دفاع از عضویت ناظر ایران در «سازمان جهانی تجارت» (WTO) عنوان کرد که ضمن مخالفت آمریکایی ها سرانجام بعد از 9 سال تلاش مقام های ایرانی، کشور ما در نهایت عضویت ناظر را در این سازمان به دست آورد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه بین کشورهای اروپایی برای بهبود روابط با ایران در زمینه ی تجاری شدت و ضعف وجود دارد و همه به یک میزان از بهبود روابط حاصل شده استقبال نمی کنند، افزود: وقتی اشتون به ایران سفر می کند به این معنی است که اتفاق نظر کلی در بین کشورهای اتحادیه پیرامون پیشرفت روابط با ایران شکل گرفته است.
فاخری سفر اشتون به ایران را بیش از آنکه به خاطر بهبود روابط اقتصادی یا حل موضوع هسته یی با اهمیت بداند، اهمیت آن را در شناسایی گرایش جدیدی دانست که در ایران روی کار آمده است.
فاخری سه عامل مهم را باعث استقبال اتحادیه ی اروپا از بهبود و گسترش روابط با ایران عنوان کرد: دستیابی به بازارها و انرژی ایران (نفت و گاز)، گرایش جدید در ایران و در نهایت حل موضوع هسته یی از طریق گفت و گو.
وی ضمن امیدواری به برطرف شدن تحریم ها و گسترش روابط با جهان، انتظار حل زودهنگام این موضوع را غیر منطقی دانست و اظهار داشت: به نظر اینجانب حتی در صورت رسیدن به توافق نهایی باز هم چندین سال برای برطرف کردن کل موارد تحریمی زمان لازم است.
دبیر کل مرکز تحقیقات و اطلاع رسانی اتاق اسلامی (ICRIC) از گفتمان جدیدی که با اتحادیه ی اروپا در حال شکل گیری است به عنوان گفتمان «مدبرانه و امیدوارانه» یاد و تاکید کرد این گفتمان، نویدبخش و راهگشای حل موضوع هسته یی و همچنین تعامل سازنده با جهان است.
در ادامه متن کامل گفت و گوی ایرنا با مهدی فاخری آمده است؛
***ایرنا: آقای فاخری به نظر شما مهمترین مسایلی که در سفر اشتون به تهران مورد گفت و گوی مقام های دو طرف قرار خواهد گرفت، کدامند؟
**فاخری: محور اصلی گفت گوهای مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا با مقام های ایرانی بیشتر پیرامون موضوع هسته یی شکل می گیرد. اما ما با توجه به منافع ملی کشورمان، موضوع های دیگری را جهت مطرح کردن در این گفت و گوها در نظر خواهیم داشت. متاسفانه امروز روابط ایران و اروپا در سطح پایینی قرار دارد. اتحادیه ی اروپا نزدیک به 20 سال شریک نخست تجاری ما بود اما اینک جای خود را به چین داده است.
برخی از کشور ها نیز به خاطر تحریم هایی که علیه کشور ما شکل گرفته، روابط خود را با ایران کاهش داده اند؛ به طور مثال تراز تجاری آلمان با ایران که به حدود پنج میلیارد یورو می رسید امروز به نصف (2 میلیارد و 300 میلیون یورو) رسیده و روابط انگلیس و فرانسه با ایران هم به شدت کاهش یافته است. البته برخی از کشورها چون اسپانیا و ایتالیا به خاطر قراردادهای نفتی، به صورت محدود با ایران ارتباط داشته اند.
***ایرنا: بسیاری از مخالفان در ایران، اتحادیه ی اروپا را دنباله رو سیاست های آمریکا قلمداد می کنند و معتقدند بدون رضایت آمریکا بهبودی در روابط اتحادیه ی اروپا با ایران حاصل نخواهد شد. آیا مواضع و اولویت های اروپا و آمریکا در مقابل ایران یکسان است؟
**فاخری: در ارتباط با آمریکا ما اکنون خواستار مطرح شدن بحث دیگری در کنار موضوع هسته یی نیستیم؛ اما در ارتباط با اتحادیه ی اروپا این وضعیت کمی متفاوت است. در اوضاع کنونی هم ما تمایل به بازگشت به وضعیت گذشته با اتحادیه اروپا داریم و هم این اتحادیه در عمل به دنبال بهبود روابط با ایران برآمده است. برای ایجاد بهبود در وضعیت و روابط لازم است که تئوری و عمل به یکدیگر بپیوندند و در یک مسیر قرار گیرند.
در مقام عمل نیز خیز نخستین توسط شرکت های اروپایی برای راهیابی به بازارهای ایران برداشته شده است و کشور ما در ماه های گذشته عرصه ی حضور چندین شرکت اروپایی بود که به خاطر واقعیت یابی (Fact-finding) و برآورد وضعیت با هدف ایجاد زمینه برای گسترش روابط اقصادی به ایران سفر کرده بودند.
***ایرنا: آیا این سفرها به تنهایی برای گسترش روابط اقتصادی صورت گرفته یا مسایل دیگری را نیز مورد توجه قرار داده است؟
**فاخری: بله. برآورد از وضعیت روابط تجاری با ایران یک موضوع است و موضوع دیگری که در این ارتباط از اهمیت زیادی برای کشورهای اروپایی برخوردار است، تلاش برای حضور در ایران پیش از حضور رقیبا است. بنابراین هر کشوری که زودتر در این مسیر گام نهد، از اولویت و ماندگاری بیشتری برخوردار خواهد بود و سهم بیشتری را از روابط تجاری با ایران خواهد برد.
برداشت من این است که کشورهای اروپایی با این نگرش که توافق نهایی گفت و گوهای هسته یی در حال تدوین است، پس می توانند ضمن ادامه ی گفت و گوهای هسته یی، به صورت محتاطانه یی وارد روابط تجاری با ایران شوند. سفر اشتون نیز خارج از این قاعده نیست.
***ایرنا: اما «سید عباس عراقچی» معاون حقوقی و بین الملل وزارت امور خارجه ی کشورمان درباره ی سفر اشتون به تهران در حاشیه ی ییست و چهارمین نشست «اکو» در تهران در جمع خبرنگاران تاکید کرد که وی به عنوان نماینده ی گروه 1+5 به ایران سفر نمی کند، بلکه این سفر در چارچوب سمت وی به عنوان مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا صورت می گیرد. نظر شما در این ارتباط چیست؟
**فاخری: بله. اتحادیه ی اروپا به خاطر تاثیر توافق نامه ی هسته یی اقدام به لغو برخی از تحریم های خود در مورد ایران کرد. از نظر اینجانب، مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا در ارتباط با موضوع هسته یی قصد سفر به ایران را دارد تا با این سفر، انگیزه ها و مشوق های احتمالی که مغایرت (مخالفت) و مباینتی (ناسازگاری) با تحریم ندارند را مورد توجه و بررسی قرار دهد.
یک مثال ساده در بیان این موضوع بهتر می تواند گویای بحث باشد؛ مواد غذایی و دارو هیچ زمانی جزو تحریم ها نبودند؛ ولی چون روابط بانکی و پرداخت های بین المللی مشمول تحریم ها شدند، بنابراین اتحادیه ی اروپا نیز از صدور مواد غذایی و دارو به ایران خودداری می کند. حمل و نقل نیز یک عامل مهمی جهت انتقال کالاها محسوب می شود؛ از این رو، ممکن است کالایی جزو کالاهای تحریمی نباشد، ولی اگر حمل و نقل از موارد تحریمی باشد، بنابراین هیچ زمان کالایی به مقصد معین شده انتقال نخواهد یافت.
امروز موضوعی که اتحادیه ی اروپا به دنبال آن است و تا حدودی نیز اقدام به اجرای آن کرده، تسهیل بخشیدن به خدماتی است که روی کالاهای غیرتحریمی تاثیرگذار است و در کنار آن موارد دیگری همچون خدمات بانکی که برای پول های آزاد شده و برخی از پرداخت های نفتی انجام می شود، از جمله ی این اقدام ها است. اگر سفر اشتون به ایران را در شرایط غیر تحریمی در نظر بگیریم، این موضوع موفقیت بسیار بزرگی برای ما است و نشان دهنده ی آن است که اتحادیه ی اروپا بعد از این همه سال تصمیم به نهادینه کردن روابط خود با ایران گرفته است و حتی به دنبال گسترش آن نیز است.
اتحادیه ی اروپا 22 سال نخستین شریک تجاری کشور ما بوده و به دلیل مسایل سیاسی که ایران با سایر کشورها داشته است، هیچ زمانی روابط نهادینه یی بین ایران و اتحادیه ی اروپا شکل نگرفته است. هشت دور گفت و گوهای تجارت سرمایه گذاری میان کشور ما و این اتحادیه برگزار شد؛ ولی متاسفانه هیچ وقت به ایجاد یک توافق نامه منجر نشد. از این رو سفر مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا بسیار محتاطانه صورت خواهد گرفت و تجارت را زیر تاثیر توافق نامه ی هسته یی مورد بررسی قرار خواهند داد.
این اتحادیه در سال 1384 در ارتباط با تشویق ایران به حل مساله ی هسته یی خواستار حمایت آمریکا از عضویت ناظر ایران در سازمان جهانی تجارت (WTO) شد تا با این روند پیشرفت در نظام اقتصادی ایران حاصل شود. ایران اکنون هشت سال است عضو ناظر است اما به خاطر مخالفت های آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی هنوز رییس گروه کاری ایران هنوز تعیین نشده است.
سفر اشتون به تهران فرصت و موقعیت بسیار خوبی است که از وی خواسته شود سران اتحادیه ی اروپا حمایت خود را نسبت به مشخص شدن اعضای گروه کاری ایران و همچنین رییس این گروه اظهار دارند و مقام های آمریکایی را نیز نسبت به این امر تشویق کنند. بحث هایی از این قبیل بیشتر از نظر اقتصاد سیاسی مفهوم پیدا می کند؛ ولی آنچه پرواضح به نظر می رسد این موضوع است که رسیدن به پیشرفت چشمگیر در زمینه ی گسترش روابط تجاری و اقتصادی در اولین سفر اشتون به ایران دور از ذهن است.
***ایرنا: ماه پیش وقتی چند هیات اقتصادی اروپایی از جمله 100 نفر از مدیران شرکت های فرانسوی برای ارزیابی وضعیت اقتصاد و بازارهای ایران برای برقراری روابط تجاری-اقتصادی به تهران سفر کردند، این سفر با مخالفت های برخی از کشورها از جمله آمریکا همراه شد؛ از این رو، مخالفان ادامه ی سفر هیات های اقتصادی به ایران را موجب کاهش فشار بر ایران تلقی کردند که رسیدن به توافق نهایی در گفت و گوهای هسته یی را با مشکل جدی مواجه خواهد کرد. به نظر جنابعالی پس چرا امروز شاهد سفر یک مقام رسمی و بلندپایه اروپایی به منظور بهبود روابط اقتصادی به ایران هستیم؟
**فاخری: وقتی تعداد زیادی از کشورها در داخل یک مجموعه قرار بگیرند، این به معنای اتفاق نظر در مورد موضوع های گوناگون نمی تواند تلقی شود. هر چند که ممکن است اعضای مجموعه در زمینه ها و موضوع های مختلف به اجماع دست یابند، ولی هر عضو نیز می تواند نظر و رویکرد مخصوص به خود داشته باشد. به عنوان مثال می توان از مواضع متفاوت آمریکا و اتحادیه ی اروپا نام برد و همچنین مشاهده می کنیم که روسیه و چین نیز با اینکه عضو گروه 1+5 هستند، اما موضعی متفاوت از سایر اعضای گروه دارند.
حتی در داخل مجموعه ی اتحادیه ی اروپا به عنوان مثال، نظر کشورهای جنوبی این قاره با کشورهای شمالی متفاوت است؛ اگر به کشورهایی از جمله اسپانیا، ایتالیا و یونان نگاهی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که آنها نسبت به برخی از کشورهای دیگر اروپایی مثل انگلیس، ایرلند و فرانسه تمایل بسیار بیشتری برای تعامل با ایران از خود نشان می دهند. اما وقتی اشتون به ایران سفر می کند به این معنی است که اتفاق نظر کلی در بین کشورهای اتحادیه پیرامون پیشرفت روابط با ایران شکل گرفته است.
نکته ی مهم دیگری که نسبت به سفر اشتون به عنوان مسوول سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا به ایران نیازمند تامل است، صرف نظر از اهمیت زیاد موضوع گفت و گوهای هسته یی و بهبود روابط تجاری، شناسایی دوفاکتو (موقت و مشروط)، گرایش سیاسی جدیدی است که در ایران روی کار آمده است. از نظر اینجانب، اهمیت این موضوع مانند اهمیت موضوع هسته یی و روابط تجاری است.
مشاهده می کنیم که وزیران امور خارجه ی سوئد، ایتالیا، اسپانیا و لهستان که در این مدت به ایران سفر کرده اند و وزیر امور خارجه یونان نیز 24 اسفند ضمن سفر یک روزه به ایران با مقام های کشورمان در مورد موضوع های مختلف به گفت و گو خواهد نشست. این سفرها از جمله سفر اشتون به ایران حاکی از تمایل فزاینده ی کشورهای اروپایی برای بهبود مناسبات در زمینه های مختلف بخصوص در زمینه ی تجاری با ایران است. این نشانه ی خوبی برای کشور ما محسوب می شود و برنامه ریزی نسبت به این موضوع از اهمیت زیادی برای کشور ما برخوردار است.
***ایرنا: به نظر برخی، مخالفت آمریکا نسبت به پیشگامی اتحادیه ی اروپا نسبت به برقراری روابط با ایران، موجب به نتیجه نرسیدن گفت و گوهای میان ما و این اتحادیه 28 عضوی خواهد شد. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
**فاخری: همان طور که گفتم این سفر به معنای توافق 28 عضو اتحادیه ی اروپا نسبت به بهبود روابط تجاری با ایران است. حتی اگر مقام های آمریکایی با حضور شرکت های فرانسوی در ایران موافق نباشند باز هم این روابط به قوت خود باقی است. حتی «نیکولا سارکوزی» رییس جمهور پیشین فرانسه، به شرکت های کشور خود نسبت به برقراری رابطه با ایران هشدار می داد، ولی با وجود این مشاهده می شد که برخی از این شرکت ها در ایران مشغول به فعالیت بودند.
به طور اساسی در غرب شرکت ها ملزم به فرمان پذیری نسبت به همه سیاست های دولت های خود نیستند؛ گاهی وقت ها ممکن است حتی خلاف این موضوع نیز اتفاق بیفتد و منافع شرکت ها است که موتور دولت ها را به حرکت در می آورد. به نظر اینجانب اکنون این اتفاق در غرب و بخصوص اتحادیه اروپا رخ داده است. شرکت های اروپایی در حال تشویق مقام های سیاسی کشورهای خود جهت گسترش روابط با ایران و دستیابی به بازارهای ما هستند.
***ایرنا: اگر دسترسی به بازارهای ایران از این درجه اهمیت بالا برخوردار است و از طرف دیگر مقام های کشورهای اروپایی زیر فشار شرکت های خود، اقدام به بهبود روابط با ایران کرده اند، پس چرا تا کنون با وجود این دو عنصر، اقدامی جدی صورت نگرفته است؟
**فاخری: نمی توان بازار ایران را به صورت جدا از سایر بازارهای سودآور جهان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد؛ به این معنی که وقتی شرکت های اروپایی برای برقراری روابط تجاری با ایران و استفاده از بازارهای کشور ما با تهدید از دست دادن بازارهای بزرگ جهانی مواجه می شوند، بنابراین ترس محروم ماندن از منافع سرشار حاصل از بازارهای جهانی، آنها را از بازارهای ایران دور می کند.
فشارهایی که تاکنون مقام های آمریکایی و حتی کشورهای اروپایی بر این شرکت ها وارد کرده اند بسیار سنگین بوده است؛ زمانی که از طرف اوباما گفت و گوهایی پیرامون تحریم های جدید علیه ایران در جریان بود، اولین نهاد آمریکایی که به مخالفت پرداخت اتاق بازرگانی آمریکا بود. بنابراین در برخی از موارد، جامعه ی تجاری کشورها از نظر و عقیده یی متفاوت نسبت به رهبران سیاسی خود برخوردارند. هرچند که شرکت های تجاری در سیاست های کلان مجبور به اطاعت از سیاست های کشور خود هستند.
در مجموع چند موضوع نیاز به یادآوری است: نخست اینکه، بازار ایران در خاورمیانه برای اروپاییان از اهمیت بالایی برخوردار است. دوم اینکه انرژی ایران (نفت و گاز) بر اهمیت هر چه بیشتر ایران نزد کشورهای اروپایی افزوده است. سوم اینکه گرایش جدید ایران است که فرصت بهبود رابطه میان ایران و اتحادیه اروپا را فراهم کرده است و اروپاییان به دنبال استفاده سریع تر از این فرصت به دست آمده هستند. چهارم اینکه اگر در ادامه گفت و گوهای هسته یی بین ایران و کشورهای 1+5 این احساس شکل بگیرد که موضوع هسته یی کشورمان در حال حل شدن است، موجب برنامه ریزی اتحادیه ی اروپا برای ورود جدی به بازارهای ایران و گسترش روابط در سایر زمینه ها خواهد شد.
***ایرنا: در حالی که ما به طور دایم در حال اعتمادسازی هستیم و در این چند ماه نیز فعالیت های صلح آمیز ما مورد تایید کارشناسان و گروه (تیم) بازدید کننده هسته یی بوده است؛ چرا مقام های رسمی کشورهای اروپا به تنهایی یا با یک اقدام مشترک و گروهی اقدام و حمایت از کشور ما نمی کنند و حتی برخی مواقع نیز با تندگویی ها و زیاده خواهی های آنها مواجه می شویم؟
**فاخری: به نظر اینجانب ضرورت دارد که موضوع هسته یی ما در کنار سایر موضوع های مرتبط با ایران مورد بررسی قرار گیرد. لازم است توجه شود مهم ترین عواملی که باعث قضاوت درست در این باره می شود توجه به عوامل گوناگون در یک قضیه است؛ از دیدگاه یک فرد خارجی زمانی کشوری مورد اعتماد واقع می شود که سیاست خارجی آن قابل پیش بینی باشد؛ نوسانات تندرو (رادیکال) نداشته باشد؛ سیاست اقتصادی آن به سمت منطق و ثبات اقتصادی، برنامه مدار و هدفمند حرکت کنند و سیاست تجاری و اقتصادی آن کشور از شفافیت لازم برخوردار باشد.
در زمینه ی مسایل اجتماعی نیز وجود آزادی های اجتماعی، شکل گیری و تقویت نهادهای مردم سالاری (دموکراسی) و احترام به حقوق بشر از موضوع ایجاد شرایط اعتمادسازی و حمایت محسوب می شوند. در مجموع سه مجموعه ی سیاست خارجی، سیاست اقتصادی و بحث های اجتماعی سه رکنی هستند که یک کشور را از دید خارجی ها مورد قضاوت قرار می دهند. به نظر اینجانب، در دو مورد نخست (سیاست خارجی و سیاست اقتصادی) دولت توانسته است امنیت نسبی و آرامش ایجاد کند و به شریکان خارجی خود نیز تفهیم کند که در ایران دولتی قابل پیش بینی روی کار آمده است.
***ایرنا: به اعتقاد برخی از مخالفان، تجربه نشان داده است که اعتمادی به طرف غربی گفت و گو کننده نیست و از طرف دیگر در ازای امتیازهایی که به اتحادیه ی اروپا می دهیم امتیاز ناچیزی دریافت می کنیم. اگر این فرض مخالفان را بپذیریم، چرا کشور ما بر ادامه گفت و گوها تاکید دارد؟
**فاخری: باید به وضعیتی که امروز در آن گرفتار آمده ایم توجه کنیم؛ امروز به طور تقریبی تمام کشورهای پیرامون ما از نبود تعامل و رابطه میان ایران و غرب سود می برند. محیط پیرامونی ما پر است از گروه های تندرو و اختلاس کننده های چندین میلیاردی داخلی گرفته تا رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی. حتی چین و روسیه که بیشترین حمایت ها را تا کنون از ایران انجام داده اند از این خلأ، تحریم و نبود اعتماد به طور فزاینده یی بهره برداری می کنند و بنابراین آنها از هیچ اقدامی برای اعتماد حاصل نشدن میان ایران و غرب فروگذار نمی کنند. این خرد رهبران گفت و گو کننده است که ضمن خنثی کردن این توطئه ها، برای رسیدن به هدف نهایی و تامین منافع ملی ما نهایت تلاش خود را بکار گیرند.
البته لازم است مشخص شود که در این وضعیت هدف نهایی ما چیست؟ اگر هدف نهایی ما ایجاد تعامل و روابط با جهان باشد، روابط با غرب در جریان است و تعامل با جهان نیز به طور خودکار ایجاد خواهد شد؛ اما اگر هدف نهایی کشور ما حل موضوع هسته یی باشد، ارتباط و تعامل با غرب ممکن است از این طریق حاصل نشود. بنابراین ابتدا لازم است هدف نهایی تعیین شود و سپس راه رسیدن به این هدف نیز مشخص شود تا نتیجه مورد قبولی حاصل شود که البته در این مسیر چالشهایی در ایران و غرب وجود دارد.
***ایرنا: شما اشاره کردید که کشورهای پیرامونی ما از جمله چین و روسیه از تداوم بحران و وضعیت تحریم بر کشور ما نهایت استفاده را برده اند؛ پس چطور در جریان حل موضوع هسته یی ایران که می تواند سبب بهبود روابط کشور ما با جهان شده و تحریم ها نیز از بین بروند، این دو کشور بیش از سایر کشورها تا کنون از سیاست های تهران حمایت به عمل آورده اند؟
**فاخری: نکته ای که توجه به آن اهمیت زیادی دارد بحث زمان حل تحریم ها و رفع مشکل ها است. بنابراین، تحریم هایی که در طول سال ها برقرار شده است، در طول زمان محدود قابل حل شدن نیست. به نظر اینجانب حتی در صورت رسیدن به توافق نهایی باز هم چندین سال برای برطرف کردن کل موارد تحریمی زمان لازم است.
***ایرنا: به هر حال با حل این موضوع و رفع تحریم ها حتی در طول چندین سال، چین و روسیه انحصار بازار و تجارت با ایران را از دست خواهند داد.
**فاخری: روسیه و چین در این مدت امتیازهای زیادی به دست آورده اند و جایگاه خود را در ایران محکم کرده اند. آنها تمامی مقام های ایرانی را می شناسند و حتی تمام نیازهای اقتصادی ما را درک کرده اند. بنابراین در شرایطی که چین و غرب به اتفاق هم وارد ایران شوند این چینی ها هستند که برنده ی این رقابت خواهند شد. آن ها مدت ها است که بازار ایران را در انحصار خود داشته اند و از این لحاظ به میزان قابل توجهی از اروپاییان در این وضعیت جلوترند.
***ایرنا: آنچه اشاره شد بیشتر راجع به چین بود، در مورد روسیه که خط مقدم جبهه ی حمایت از حقوق ایران در توافق ژنو بوده است وضعیت را پس از بهبود روابط ایران با جهان چطور ارزیابی می کنید؟
**فاخری: این موضوع که در مورد چین بیان شد در ارتباط با روسیه نیز صحیح است. به نظر من این بازی زیرکانه یی است که چینی ها و روس ها در طول این چند سال تحریم بر ایران آن را به اجرا گذاشته اند و هنوز نیز این بازی ادامه دارد. آنها در این مدت موضعی را اتخاذ کرده اند که چه در صورت برطرف شدن تحریم ها و چه در صورت تداوم این وضعیت، در هر دو صورت برنده ی این بازی هستند؛ به طوری که با رفع نشدن مشکل تحریم ها، این دو کشور بازارهای ایران را همچنان در اختیار خود دارند و در صورت برداشته شدن تحریم نیز تا غربی ها در بازار ایران جا بیفتند، این دو کشور با در انحصار گرفتن چند پروژه ی بزرگ دیگر، دایره ی انحصار خود را وسیع تر خواهند کرد.
***ایرنا: از شکل گیری نظام جمهوری اسلامی، ما روابط پر فراز و نشیبی با اتحادیه ی اروپا داشته ایم و این روابط نوع گفتمان های اروپا را نسبت به کشور ما تعیین می کرد. گفتمان انتقادی در زمان دولت سازندگی و گفتمان سازنده در دولت اصلاحات مطرح بود. با شروع موضوع هسته یی در اواخر ریاست جمهوری خاتمی گفت گوها از سازنده به مشروط (مشروط به موضوع هسته یی) تغییر یافت؛ این در حالی است که در دولت قبلی شاهد قطع گفتمان بین ایران و اتحادیه ی اروپا بودیم. بنابراین تجربه ی گفتمان ما با اتحادیه اروپا نشان داده است که فرهنگ گفتمانی بین این دو طرف از ویژگی تداوم و پایداری پیروی نمی کند. به نظر جنابعالی آیا گفتمان جدیدی برای روابط دولت تدبیر و امید با اتحادیه اروپا قابل تعریف است یا شاهد همان گفتمان های شکست خورده ی گذشته و در نهایت بن بست آن خواهیم بود؟
**فاخری: امروز دولتی در ایران روی کار آمده است که با شعار تدبیر و امید، رویکرد تعامل سازنده با جهان را در پیش گرفته است، بنابراین گفتمان «مدبرانه و امیدوارانه» بهترین گفتمانی است که در این دوره می تواند شکل بگیرد و راهگشای برون رفت از بحران پیش رو باشد.
***ایرنا: آینده پژوهی شما از نتیجه گفت و گوهای هسته یی از یک طرف و بهبود روابط با اتحادیه اروپا چیست؟ و چه راهکاری در این زمینه کارساز است؟
**فاخری: برای حل مشکل های شکل گرفته نیاز است تا مقام های مسوول کشور ما قضاوت ها و ارزش گذاری های طرف غربی را مورد توجه قرار دهند. روابط ایران با کشورهای باستانی این قاره سبز از جمله یونان و روم به چندین هزار سال پیش می رسد و با کشورهای جدید این قاره نیز چند سده است که روابط نزدیکی در زمینه های مختلف داشته ایم. اما اروپای امروزی دچار تحول عمده شده و تغییرات زیادی در زمینه های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و غیره در آن صورت گرفته است. به طوری که نگاهی هر چند گذرا به سایت این اتحادیه، دگرگونی سلیقه ها در نوع صحبت های سیاستمداران، مدل لباس، مو، ماشین، موسیقی و غیره را نسبت به گذشته به روشنی نشان می دهد. اروپا جامعه یی در حال «شدن» است و کشورهای دیگر از جمله ایران را نیز در قالب موضوع «شدن» خودشان مورد ارزیابی قرار می دهند؛ در حالی که بحث «شدن» برای کشور ما نیز اهمیت زیادی دارد که با توجه به ویژگی های خودمان ما را قبول کنند که البته این موضوع منطقی نیز هست.
بنابراین، هم ما نیاز داریم که اروپایی ها را آن چنان که هستند بفهمیم و درک کنیم و هم اروپاییان ایران را آن طور که هست قبول کنند. به عنوان مثال لازم است که توجه داشته باشیم مسایلی از جمله بهداشت (رعایت استاندارد)، حقوق بشر، آزادی های اجتماعی برای اروپایی ها اموری مقدس و مهم محسوب می شوند. آنها نیز لازم است بدانند ما حقوق بشر و آزادی های اجتماعی مربوط به خود را داریم که این نقطه فهم از گفت و گو ناشی خواهد شد.
***ایرنا: برخی بر این عقیده اند که غرب با تسری دادن مسایل هسته یی و اقتصادی به سایر موضوع ها از جمله موضوع حقوق بشر سعی در رسیدن به نیت های سیاسی خود دارند تا این که به این موضوع ها به عنوان امری مقدس و ارزشی نگاه کنند. حتی چندی پیش وزارت امور خارجه ایران در بیانیه ای، انتشار گزارش تازه ی وزارت امور خارجه آمریکا در مورد نقض حقوق بشر در ایران را براساس داده های گروه های معاند علیه جمهوری اسلامی ایران خوانده و تنظیم این گزارش را در جهت مقاصد سیاسی دولت آمریکا اعلام کرده است. آیا موضع گیری اتحادیه ی اروپا نسبت به وضعیت حقوق بشر در ایران همانند آمریکا بهره گیری سیاسی جهت تحمیل فشار بر کشور ما نیست؟
**فاخری: بله؛ به طور حتم برای مقاصد سیاسی استفاده می شود. اما زمانی که در کشوری فشار حقوق بشری وجود دارد به این معنی نیست که بدترین وضعیت حقوق بشری در آن کشور است و عکس آن نیز وجود دارد به این معنی جایی که فشار حقوق بشری وجود ندارد به معنی این نیست که حقوق بشر در آن جا مورد احترام است و مورد نقض واقع نمی شود.
فشار بر ایران با عنوان نقض حقوق بشر جنبه ی سیاسی آن برجسته است؛ به طوری که وضعیت حقوق بشر در ایران نسبت به برخی از کشورهای دیگر به طور غیر قابل مقایسه ای مطلوب تر است. ولی با این حال مشاهده می کنیم که آن ها توسط مدعیان حقوق بشر مورد بازخواست قرار نمی گیرند. اما این به معنای برآورده شدن همه نیازهای حقوق بشری در کشور ما نیست.
***ایرنا: با وجود تفاوت میان نگرش در کشور ما به وضعیت حقوق بشر و درخواست های اتحادیه ی اروپا در این خصوص که موضوعی به شدت حساس و پیچیده است، مشکل روابط ایران با اتحادیه ی اروپا به دنبال سفر مقام های اروپایی از جمله سفر اشتون به ایران حل خواهد شد یا خیر؟
**فاخری: امیدوار هستم که نه تنها موضوع هسته یی از کلاف در هم تنیده خود خارج شده و به نتیجه نهایی برسد و از طرف دیگر بهبود روابط نه تنها با اتحادیه ی اروپا، بلکه با سایر کشورهای جهان با یک سرعت خاصی صورت گرفته و به نتیجه برسد.
* گفت و گو از: حسن شکوهی نسب (گروه پژوهش های خبری)
پژوهش**ح.ش**2054
انتهای پیام /*
18/12/1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]
-
گوناگون
پربازدیدترینها