محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1846556716
5/ایران گشت/اصفهان شستشوی خاطرات در گرمابه‌های به جا مانده اصفهان / خزینه‌ها در انتظار تخریبند
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: 5/ایران گشت/اصفهان
شستشوی خاطرات در گرمابه‌های به جا مانده اصفهان / خزینه‌ها در انتظار تخریبند
گرمابه‌‌هایی که روزگاری مکانی برای شستشوی جان و تن مردمان دیار زنده‌رود بودند، اکنون خاطراتی هستند که در خزینه‌ها نشسته و در انتظار کلنگ تخریبند.
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، با پرسه در کوچه پس کوچه‌های قدیمی اصفهان شاید بتوان اثری از گرمابه‌های قدیمی را پیدا کرد، آنهایی که جان سالم از دست ساخت و سازهای مدرن به در برده باشند و هنوز چراغ کورسوی آن روشن است تا خستگی را از جان و تن مردم امروز نیز بزدایند یا نه، خودش نیز با تنی خسته از سالیانی بلااستفاده بودن در انتظار کلنگ تخریب یا که نه نوازش دست مرمتگران میراث فرهنگی نشسته است. گرمابه یا حمام چیزی نبود که چند عدد آن برای یک شهر کافی باشد بلکه هر محله بستگی به عیان و فقیرنشین بودن آن چندتایی پیدا می‌شد. علی هنرور در این مورد تصریح کرد: به دلیل اینکه در منازل قدیم حمام وجود نداشت وجود حمام‌ها در هر محله‌ای لازم بود. وی با بیان اینکه گرمابه مبین اهمیت پاکیزگی نزد مردمان قدیم اصفهان بود، ادامه داد: علاوه بر پاکیزگی حمام‌ها محل انجام سنت‌های خاصی مانند، حمام زائون، عافیت، حنابندان، گلریزان برای بیماران و گرفتاران و یا انجام بسیاری از معامله‌ها و نوشتن قولنامه‌ها بود، به غیر از آن مکانی برای گذراندن اوقات فراغت، گفتگو و تبادل نظر، رفع خستگی و گرد آمدن دوستان و حل و فصل مسایل زندگی بوده است. این کارشناس تاریخ در مورد حمام‌های عمومی و حمام‌های خصوصی در قدیم تصریح کرد: حمام‌های خصوصی در واقع همان حمام‌هایی بود که برخی از ثروتمندان مانند سلاطین و شاهزاده‌ها و درباریان و امام جمعه‌ها در منازل خود داشتند. وی افزود: حمام‌های عمومی که مورد استفاده عامه مردم بوده است بنا به امکانات مالک یا واقف در سه سطح عالی، متوسط و معمولی تقسیم می‌شد اما تمامی آنها از نظر ساختمانی و اسلوب دارای قسمت‌های مشخص و معینی بوده است. گرمابه‌های قدیمی چه خصوصی و چه عمومی از معماری یکسانی برخوردار بودند که شامل سربینه، گرم خانه، جلو خان، گربه رو، تون، خزینه و گلجام می‌شد. "بینه یا سربینه"، رختکن و جای آماده شدن برای استحمام یا خروج از حمام بود و بیشترین تزیینات حمام، همیشه در بینه و غرفه‌های اطراف آن دیده می‌شد. گرم خانه اغلب فضایی ساده‌تر از بینه است که گوشه‌هایی برای نشستن و شستشو دارد و خزینه آب گرم و حوض آب سرد و فضاهایی خصوصی‌تر برای استحمام در مجاورت گرم خانه قرار دارد. روشنایی گرم خانه از نور گیرهای سقفی تأمین می‌شود، نورگیرهایی با شیشه‌های عدسی مانند وجود دارد تا نور کافی وارد حمام شده و داخل حمام دیده نشود و به آنها "گلجام" می گویند. خزینه، در حمام، اتاقی کوچک برای شست و شو، در کنار گرم خانه و برروی گلخن، که در آن تا نیمه آب می‌ریزند. بعضی از حمام‌ها علاوه بر خزینه آب گرم، خزینه آب ولرم یا سرد هم دارد. مجاری موجود از لوله‌های سفالی در کف حمام برای دفع رطوبت و انتقال گرما از تون به همه قسمت‌ها را گربه‌رو گویند. "تون" یا "گلخن"، مجموعه راهرو، اتاقک و ظرفی مسین، که در کف و زیر خزینه تعبیه می‌شود، و در زیر تون مشعل گازی یا هیزم افروخته می‌شد. گویند زمانی در اصفهان بیش از 270 حمام وجود داشته که حالا تنها بقایای 80 حمام باقی مانده و کمتر از 10 حمام باز است و به مردم خدمات می‌دهد. در زیر تنها به تعدادی از آنها اشاره می‌شود که برخی از آنها شاید دیگر هیچ اثری از آن باقی نمانده باشد و تعدادی با تغییر کاربری پابرجا باشند و تعدادی دیگر نیز در انتظار تخریب هستند. حمام خسروآقا:
این حمام در شمال شرقی خیابان سپه فعلی و در شمال میدان چهار حوض قدیم اصفهان قرار داشت و توسط یکی از خواجه‌سرایان سلاطین صفویه به نام «خسروآقا» با اسلوب و استحکام خاصی ساخته شده بود، این حمام از نظر معماری و مصالح ساختمانی و وسعت، جزء بناها و آثار تاریخی محسوب می‌شد و آب مصرفی آن از چاه تأمین می‌گردید و هم سطح زمین ساخته شده بود و از نظر اکسیژن و بهداشت کمبود نداشت. چند سال قبل افرادی ناشناس این حمام را شبانه با بهانه تعریض خیابان خراب کردند، که هم از طرف مردم و هنرمندان و علاقمندان تاریخ و فرهنگ و آثار معماری ایران و هم از سوی سازمان یونسکو بسیار اعتراض و سر و صدا ایجاد کرد. حمام شاه:
این حمام در بازار اصفهان قرار دارد اگرچه بانی و سازنده آن معلوم نیست اما از مجلل‌ترین و زیباترین حمام‌های اصفهان بوده است. حمام شاه با سنگ‌های مرمر و کاشیکاری‌های زیبا و نقاشی‌های ارزشمند تزئین یافته است. در این حمام چاله حوض‌هایی جهت آب‌بازی و شنا وجود داشته که در حال حاضر هم وجود دارد، ولی چند سالی است که از آن استفاده نمی‌شود. حمام خواجه‌ها: این حمام در پشت مطبخ و جنب عمارت دولتی ساخته شده که یادگاری از دوران صفویه است. گویند زمانی که سیف‌الدوله، سلطان محمدمیرزا، شالوده بنای عمارتی را در این محل می‌ریخته، در حین کند و کاوی که به عمل آمده، این حمام از زیر خاک بیرون آمده و عجب اینکه سالم و بدون عیب باقی مانده بود. این حمام که یکی از بهترین و زیباترین حمام‌های زمان خود بود، از سنگ‌های مرمر عالی و کاشی‌های مرغوب و دیگر مصالح خوب ساخته شده بود. چند سال قبل آزمندان، به طمع مصالح گرانبهای آن، حمام را خراب کرده و مصالح آن را تاراج کرده و به فروش رساندند. حمام بزرگ رهنان:
گرمابه تاریخی رهنان در منطقه 11شهرداری واقع شده و این بنا توسط یکی از رجال سلسله زندیه به نام حاج آقا محمد رنانی ساخته شده است. به دستور ایشان، این مجموعه و شاهکار بی‌نظیر، در میان چهار محله قدیمی رهنان (زاگان، چهارشاه، طاحونه، ماشاده) و در کنار بازارچه و مسجد ذوقبلتین جهت دسترسی اهالی هر چهار محله بنا شده است. گرمابه رهنان، با یک‌هزار و 467 متر مربع مساحت شامل دو حمام بزرگ و کوچک برای استفاده جداگانه اما همزمان زنان و مردان است، از این روی به «حمام دو قلو» معروف است. برخلاف سایر بینه‌های حمام‌های تاریخی که سکوها در اطراف آن قرار دارند، در حمام تاریخی رهنان سکوی تعویض لباس در میانه بینه بزرگ واقع شده و راهروها در اطراف هستند و تنها حمام با پلان شبستانی در ایران می‌باشد. بینه بزرگ و زیبای این حمام دارای پوششی گنبدی است که 16 ستون سنگی و آجری، بار پوشش طاق را تحمل می‌کند و به نشانه کثرت یا تکرار تصویر آن ستون‌ها در آب حوض‌های سکوی میانی، به «حمام چهلستون» نیز معروف است. دور تا دور دیوارهای بینه حمام بزرگ با تزئینات آهک و گچ‌بری پوشیده شده است. نقوش آن طرح‌های اسلیمی و هندسی است که در آن سه رنگ سفید، سیاه و قرمز بکار رفته است. راه ورود به حمام یک هشتی کوچک و راهرویی پر پیچ و خم است که مانع خروج سریع هوای گرم داخل حمام به بیرون و ورود هوای سرد بیرون به داخل می‌شده است. انتهای راهرو، به وسیله درگاهی کوتاه به بینه‌ای بسیار بزرگ باز می‌شود و گرمترین نقطه حمام، گرم خانه بزرگ آن می‌باشد که در آن دو شاه‌نشین وجود داشته است. این اثر تاریخی به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و چندی پیش مرمت شده است. حمام علیقلی آقا:
از معروف‌ترین حمام‌های تاریخی اصفهان که اکنون به موزه تبدیل شده حمام «علیقلی آقا» است. این حمام در منطقه بیدآباد اصفهان به وسیله علیقلی آقا از درباریان دو پادشاه صفوی یعنی شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی در مجموعه‌ای که خود، بانی آن بوده، به سال 1125 هجری قمری ساخته شده است. دارای تزئینات و نقاشی‌‌هایی از سه دوره تاریخی صفوی با تلفیقی از کاشی‌کاری و آهکبری، نقاشی و کاشی‌کاری قاجار و نقاشی کوچه بازاری دوره پهلوی است که این مجموعه تزئینات از جاذبه‌های بسیار در خور توجه این حمام تاریخی است . بنای حمام شامل دو حمام بزرگ و کوچک و فضای چال حوض است. هر یک از این دو حمام از دو بخش اصلی سربینه و گرم خانه تشکیل یافته است، به طوری که در آن دوره مردان و زنان به صورت جداگانه می‌توانستند از آن استفاده نمایند. شکل قائده سربینه حمام بزرگ، به شکل هشت ضلعی منتظم طراحی شده است و در اطراف سربینه سکوهائی طراحی شده که فضاهای پشت آنها با طاق نماهای مدور تزئین یافته و همچنین گنبد میانی سربینه بر هشت ستون بزرگ سنگی استوار است. تزئینات سقف حمام به صورت رسمی‌بندی است و نورگیرهای سقف به صورت منظم از فضای اطراف به سمت مرکز سقف به صورت منظم طراحی شده‌اند که در مواقع مختلف روز با ایجاد سایه روشن بر زیبائی تزئینات سقف می‌افزاید. این بنا هم اینک به صورت موزه در معرض دید عموم گردشگران قرار گرفته است. * حمام جارچی‌باشی
این حمام پس از بازسازی به سفره خانه سنتی«ملک سلطان جارچی باشی»تغییر کاربری داده است. حمام جارچی‌باشی که متعلق به دوران صفوی است در زمینی به متراژ 2 هزار متر واقع شده که حدود 950 متر از آن بازسازی شده و در فاز دوم، تمام زمین به شکل سفره‌خانه سنتی در می‌آید. مکان این سفره‌خانه وقف بوده و سید احمد افتخاری، سرمایه‌گذار این طرح، سرقفلی آن را خریداری کرده و پس از 9 سال بنای مخروبه حمام را به سفره‌خانه سنتی جارچی باشی تبدیل کرده است. این مجموعه در خیابان حکیم اصفهان واقع شده و پیش از این حمام جارچی باشی بوده که به یک خرابه تبدیل شده بود. * حمام دردشت حمام دردشت معروف به حمام بازارچه در محله دردشت و نزدیک مسجد آقانور (خیابان ابن سینا) واقع گردیده است. حمام در زمان سلطنت شاه عباس و شاه صفی توسط آقا مومن بنا گردیده و وقف مسجد آقانور شده است. حمام از لحاظ معماری در بردارنده ورودی و بخش‌های مربوط به آن، بینه و فضاها جانبی است. سردر حمام ساده و فاقد تزئینات خاص است. این حمام که مرمت و احیا شده اکنون به عنوان مرکز هنرهای سنتی و صنایع دستی بانوان اصفهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. *حمام شاهزاده‌ها
حمام شاهزاده‌ها در بازار رنگرزان و مجاور مدرسه شاهزادگان واقع شده است و به ظاهر توسط یکی از شاهزادگان صفوی بنا گردیده است. این حمام نیز هم مانند سایر حمام‌های ایرانی متشکل از ورودی و بخش‌های مربوط به آن، بینه و گرمخانه و قسمت‌های جانبی است. کاشیکاری‌های متعلق به عصر صفوی، تزئینات آهکبری و نقاشی‌های مربوط به دوره قاجار زینت‌بخش این حمام تاریخی است. این حمام که در دست تعمیر و مرمت است قرار است به عنوان موزه فرش تغییر کاربری دهد. * حمام شیخ بهایی حمام شیخ بهایی مربوط به دوره صفوی و قاجار است و در اصفهان، خیابان عبدالرازق، کوچه شیخ بهائی واقع شده و این اثر در تاریخ 29 تیر 1377 با شمارهٔ ثبت 2063 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. حمام شیخ بهایی معروف‌ترین حمام شهر اصفهان، توسط شیخ بهایی در عهد شاه عباس، طراحی و ساخته شده است. مردم اصفهان از دیرباز عقیده داشته اند که گلخن این گرمابه را شیخ بهایی چنان ساخته که با شمعی گرم می‌شد و در زیر پاتیل گلخن، فضای تهی تعبیه کرده و شمعی افروخته در میان آن گذاشته و آن فضا را بسته بود و شمع تا مدت‌های مدید همچنان می‌سوخت و آب حمام بدان وسیله گرم می‌شد. جدی‌ترین نظریه در باب سوخت این گرمخانه، سیستم سفالینه لوله کشی زیرزمینی هست که حد فاصل آبریزگاه مسجد جامع و این حمام وجود داشته که احتمالا با روش مکش طبیعی گازهایی چون متان و اکسیدهای گوگردی به مشعل خزینه حمام هدایت می‌شده و به عنوان منبع گرما در مشعل می‌سوخته و یا اینکه مستقیما این گازها را از مواد زاید دفع شده در خود حمام جمع آوری می‌کردند و مورد استفاده قرار می‌دادند. از جمله حمام‌های معروف دیگر اصفهان حمام‌های زیر را می‌توان نام برد: حمام بیگدلی در شمال شرقی میدان نقش جهان، حمام خواجو در مغرب چهارباغ صدر اصفهان، حمام چیت‌سازها در محله نو، حمام ذوالفقار در بازار بزرگ نزدیک مسجد و مدرسه‌ای به نام ذوالفقار، حمام رستم‌خان و حمام سیف‌الدین و حمام میرزا روح الله در قلعه بزرگ، حمام الله بیک در بازار بزرگ، حمام ساروتقی در بازار ساروتقی، حمام شیخ لطف‌الله در ظلع شرقی میدان نقش جهان، حمام تراش‌ها در نزدیکی مسجد جامع عتیق، حمام مشیرالملک و حمام شیرعلی که از شهرت خاصی برخوردار بوده است. حمام کربلایی که نام یکی از دلقک‌های معروف شاه عباس است و از شهرت خاصی برخوردار بوده نیز در دردشت قرار دارد. از حمام‌های دیگر دردشت حمام ملاشمس، حمام جوجی، حمام وزیر، حمام شورا، حمام شیخ و حمام آقاشیر را می‌توان نام برد. در محله خواجو حدود 20 حمام وجود داشته است، از جمله حمام تیمور بیک و حمام میرقاسم بیک، حمام عباسی نیز از حمام‌های مشهوری بوده که در دروازه عباسی قرار داشت. در میدان کهنه که محله قدیمی و پرجمعیت اصفهان است حمام میرزا صدر جهان مستوفی الممالک از همه مهمتر بوده و حمام‌های دیگری نیز بوده از جمله حمام کمرزرین، حمام تخت، حمام میرزا کوچک، حمام میرآخورباشی، حمام فراشباشی، حمام نقشیان، حمام میرزافصیح، حمام رخت‌شویان، حمام میرزاصدر، از حمام‌های دیگر حمام پایدار در هارون ولایت، حمام خاصه تراش، سلمانی مخصوص شاه عباس در نیماورد، حمام میرزا باقر در مسجد سید و حمام میرزا اسماعیل در دارالبطیخ را می‌توان نام برد. در دیگر محله‌های اصفهان می‌توان به وجود حمام اسفندیاربیک نزدیک پل بابارکن که به دست اسفندیار بیک سردار شاه عباس ساخته شده است. حمام سعادت‌آباد واقع در کاخ سعادت‌آباد به دست یکی از سلاطین صفویه ساخته شده و حمام سلطنتی بوده است. در جلفای اصفهان هفت باب حمام اختصاصی وجود داشته که هر کدام در یکی از محلات جلفا به همان نام شهرت داشته است. به گزارش فارس، حکایت گرمابه‌ها ادامه تفکر و فرهنگ غنی است که چاپارخانه، کارورانسرا، زورخانه و بسیاری موارد دیگر را در کشور به وجود آورد و در طول قرن‌ها نه تنها قوام و استحکام یافت بلکه به الگوهای اصلی جوامع جهان نیز مبدل شد. بنا به شرایط امروز که دیگر از گرمابه‌ها و حمام‌های عمومی چندان برای امر و شست‌وشو استفاده نمی‌شود نباید با آنها دست و روشسته هم رفتار کرد و با تخریب آنها و بی‌اعتنایی بوته فراموشی بسپاریمشان بلکه با تغییر کاربری می‌توان از آنها استفاده بهینه کرد و برای نسل‌های آینده زنده نگهداریم. ................................ گزارش از: مریم ایروانی ................................ انتهای پیام/63007/صا40
92/12/14 - 00:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 65]
-
گوناگون
پربازدیدترینها