واضح آرشیو وب فارسی:فارس: 5/ایرانگشت/خراسانجنوبی
قلعه باغ مود قلعهای پر از شگفتی و زیبایی
قلعه باغ مود با داشتن آثار هنری و تاریخی در دل خود سبب شگفتی گردشگران میشود.
به گزارش خبرگزاری فارس از بیرجند، قلعه یا دژ مکانی بوده که توسط گذشتگان برای حفظ و حراست از مردم منطقه توسط پادشاهان ساخته میشده است. این قلعهها در مکانهای بلند ساخته و دارای بخشهای مختلفی بوده و هر یک از این بخشها متعلق به افراد خاص در قلعه بوده است. قلعهها هر کدام به شکل ویژه توسط معماران ساخته میشده و با توجه به شرایط آب و هوایی و بودن مصالح ویژه در منطقه به گونههای مختلف ساخته میشده است. ایران با قدمت تاریخی فراوان و طی کردن تاریخی پر از فراز و نشیب قلعههای فراوانی را در دل خود جای داده است. خراسان جنوبی با توجه به موقعیت ویژه خود از این امر مستثنی نبوده و با توجه به تاریخچهای کهن دارای قلعههای فراوان با انواع ویژه بوده که اکنون به عنوان جاذبه گردشگری شناخته میشود.

در حال حاضر چندین قلعه در شهرستانهای مختلف استان وجود دارد که از آن جمله میتوان به قلعه بیرجند، قلعه فورگ، قلعه نهبندان، قله کوه قاین، قلعه کوه فردوس، قلعه شاهدژ نهبندان، قلعه برکوه سربیشه، قلعه درخش، قلعه طبس مسینا، قلعه دختر بشرویه، قلعه کل(حسن صباح) اسدیه و دیگر قلعهها اشاره کرد. هر یک از این قلعهها، فرهنگی به قدمت تاریخ را دلهای خود جای داده است. یکی از قلعههای معروف خراسان جنوبی قلعه باغ مود سربیشه است. باغ مود بنای بزرگی بوده که مدتهای طولانی مورد استفاده قرار میگرفته است. آنچه در بررسی نخستین بنا مشخص میشود این است که این بنا در طول دوران دارای دو کاربری جداگانه بوده است. قسمتهای اصلی بنا شامل حصار، برجها، دروازههای ورودی و عمارت قدیمی میشود. باغ، قلعه مود بنایی است منحصر به فرد با ویژگیهای خاص معماری و هنری، که یکی از ویژگیهای این بنا تغییرات صورت گرفته در طول تاریخ است. آنچه از بررسی بنا به دست میآید این است که این بنا در اصل قلعهای دفاعی بوده که وجود حصار قوی و قطور با برجهای متعدد دلیل این مدعا است. این بنا در مجموع دارای بیست برج مدور بوده و علاوه بر برجها و حصار یک خندق نیز دور تا دور قلعه برای دفاع بیشتر حفر شده است.

ورودی اصلی قلعه در میانه ضلع شمالی آن واقع شده و دو طرف ورودی، دو برج و دو اطاق کوچک برای سکونت نگهبانان دیده میشود. مصالح استفاده شده در ساخت حصار و برجها خشت و چینه است که البته حدفاصل چند رج آجر کار شده تا سبب افزایش استحکام حصار و برجها شود. در داخل قلعه تنها اثری که از بناهای قدیمی به جای مانده بقایای عمارتی تشریفاتی با ویژگیهای برجسته معماری و هنری است. این بقایای به جای مانده شامل چند ایوان، بقایای یک هشتی راهروها و برخی اتاقها میشود. این عمارت دارای تزئینات بسیار هنرمندانه نقاشی روی گچ بوده که شامل نقوش گل، بته و پرندگان میشود. البته عوامل جوی از قبیل برف، باران، وزش باد و آفتاب سبب کمرنگ شدن نقوش شده اما به هر حال وجود این نقوش هنرمندانه از ارزشهای والای این عمارت است. همچنین در جبهه جنوبی این عمارت حفرهای در داخل زمین دیده میشود که بسیار شبیه راهروهای آب انبارها است. این عمارت دارای یک حیاط مرکزی نیز بوده که بقایای از اطاقهای اطراف آن اکنون باقی مانده است. این بنا بر روی سکویی نسبت به زمینهای اطراف ساخته شده و ورودی بنا دارای یک ایوان با دو ستون قطور چهارضلعی است. پس از ایوان یک تالار وسیع قرار دارد، سه طرف تالار ورودیهایی قرار دارد که دو طرف شرق و غرب تالار، دو اطاق و ضلع جنوب یک تالار دیگر درست به اندازه تالار نخستین قرار دارد. در دو طرف شرق و غرب تالار دوم نیز دو اطاق دیده میشود. نقشه این بنا به گونهای طراحی شده که با تعبیه درهای متعدد دستیابی به فضاهای گوناگون به راحتی صورت میگیرد.

مطبخ بنا در گوشه جنوب شرق آن واقع شده که دسترسی به آن از طریق ضلع جنوبی بنا امکانپذیر است. در مقابل عمارت استخری درست در وسط خیابان اصلی باغ واقع شده است. باغ دارای دو خیابان اصلی بوده که در مرکز باغ یکدیگر را قطع و درست در همین قسمت عمارت مرکزی باغ واقع شده است. درختان باغ به طور عمده شامل کاج، سپیدار و درختان میوه شامل زردآلو ، زرشک و غیره است. برای آشنایی بیشتر با این اثر تاریخی خبرنگار فارس با سرپرست نمایندگی میراث فرهنگی و گردشگری سربیشه به گفتوگو پرداخته است. سعید مکرمیفرد اظهار داشت: قلعه باغ مود در فاصله 30 کیلومتری بیرجند و در شهر مود یکی از شهرهای توابع شهرستان سربیشه واقع شده است. وی تصریح کرد: این بنا دارای یک حصار و 20 برج مدور بوده که با فاصلههای مشخصی از یکدیگر در حصار باغ قرار دارد. سرپرست نمایندگی میراث فرهنگی و گردشگری سربیشه ادامه داد: علاوه بر برجها این قلعه دارای یک خندق به عرض تقریبی 10 سانتیمتر در دور تا دور حصار حفر شده که دفاع از قلعه را آسانتر میکرده است. مکرمیفرد با بیان اینکه در داخل قلعه بقایایی از یک بنای قدیمی که عمارتی تشریفاتی بوده بر جای مانده است، یادآور شد: این بنا شامل چند ایوان، بقایای یک هشتی راهروها و اتاقها میشود.

وی اذعان داشت: بر روی دیوارها و طاقنماهای ایوان عمارت تزئینات بسیار هنرمندانه نقاشی روی گچ دیده میشود که دارای نقوش اسلیمی، گل، بوته و نقش پرندگان است. سرپرست نمایندگی میراث فرهنگی و گردشگری سربیشه متذکر شد: همچنین این عمارت دارای طاقنماهای تزئینی و تزئینات رسمیبندی است. مکرمیفرد به قدمت این بنا اشاره کرد و افزود: قدمت این بنا حداقل به دوره زندیه بر میشود. وی با بیان اینکه در مرکز باغ عمارتی ساخته شده که ویژگیهای معماری آن تداعی کننده نوع معماری اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی است، اضافه کرد: همچنین در بنای عمارت تزئیناتی شامل قرنیزهای گچی که البته به عنوان سر ستون نیز محسوب میشود به چشم میخورد. سرپرست نمایندگی میراث فرهنگی و گردشگری سربیشه تصریح کرد: قلعه باغ و عمارت مود در سال 1379 با شماره 3462 ثبت ملی شده است. ---------------------------- گزارش از سمیه محمدی ---------------------------- انتهای پیام/22481/ق40
92/12/07 - 12:43
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 91]