واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/
خرس زخمی شده/احتمال تکرار تجربه گرجستان این بار در اوکراین
کارشناسان با توجه به اهمیت اوکراین برای مسکو بعید نمیدانند در صورت بحرانی تر شدن شرایط مقامات کرملین اقدامی مشابه آنچه در گرجستان انجام دادند را انجام دهند.
به گزارش خبرگزاری فارس، دولت اوکراین به رهبری ویکتور یانوکوویج جهت عضویت این کشور در اتحادیه اروپا، اوکراین را از چند ماه قبل در مسیری خطرناک و بدون درک صحیح از آینده خود قرار داد، تصمیمی که مخالفان آن را ناشی از فشارهای مسکو می دانستند. اما این روزها با تسلط مخالفان بر پایتخت و ارکان حکومتی و در نتیجه فرار یانوکوویج رئیس جمهور این کشور که بر اساس انتخابات به قدرت رسیده بود، حوادث و سیر تحولات اوکراین وارد مرحله جدیدی کرد. تحولات اخیر یادآور حوادث سال 2004-2005 این کشور معروف به انقلاب نارنجی است از این جهت که در این مورد نیز می توان دخالت و حضور کشورهای غربی و در راس آنها ایالات متحده آمریکا را به وضوح مشاهده کرد به طوری که بر اساس گفته بال کریگ رابرتز معاون سابق خزانه داری ایالات متحده و نویسنده نشریه وال استریت ژورنال از هزینه پنج میلیارد دلاری این کشور در پروژه «سقوط کی یف» خبر می دهد. ایالات متحده این بار با تمام قوا و به شکلی آشکار وارد تحولات اوکراین شد و هدفی جز محدود کردن حوزه سنتی روسیه و محصور کردن بیشتر این کشور در صحنه بین المللی ندارد. ایالات متحده و اتحادیه اروپا با برگزیدن کلیچکو رهبر حزب (Udar) که در کنار برادرش افرادی محبوب در اوکراین هستند توانستند سیر حوادث را در جهت منافع خود هدایت کنند. دلایل تلاش های متعدد آمریکا برای جذب بیشتر اوکراین در مدار غرب را باید در اهمیت فراوان این کشور برای غرب و به ویژه آمریکا دانست. واشنگتن به خوبی می داند که موقعیت جغرافیایی اوکراین و قرار گرفتن این کشور میان روسیه و اروپا چه اهمیت فوق العاده ای برای این کشور ایجاد کرده است. آمریکا که پروژه قرار دادن اوکراین در مدار کشورهای غربی را از سال 2004 آغاز کرد با روی کار آمدن دوباره یانکوویچ که بیشتر متمایل به مسکو بود با شکست مواجه شد، در نتیجه تحولات اخیر بهترین فرصت برای آمریکا جهت تکمیل کردن موضوعی بود که از چند سال قبل آن را آغاز کرده بود. اما اوکراین برای روسیه نیز از اهمیت فوق العاده استراتژیکی برخوردار است. از نظر پوتین فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی یک فاجعه بزرگ تاریخی بود. اوکراین با بیش از پنجاه میلیون نفر جمعیت بخش عمده ای از خاک روسیه بلشویکی را تشکیل می داد که در جریان فروپاشی از اتحاد جماهیر شوروی جدا شد و به همین علت ، پوتین نمی تواند در قبال تحولات اوکراین بی تفاوت بماند. روس ها نگاهی تاریخی به اوکراین دارند و اساسا نمی توانند بدون اوکراین باشند. اوکراین هم نقش ژئوپلتیک برای روس ها دارد و حائل بین روسیه و اروپا است و ازطرف دیگر بزرگترین خط لوله صادرات گاز روسیه به اروپا از این کشور می گذرد و روسیه نمی تواند اوکراین را فراموش کند؛ با نگاهی بیطرفانه به اوکراین داشته باشد لذا روسیه با همه امکانات خود وارد این ماجرا شده است تا اوکراین را به هر نحو ممکن حفظ و دولت طرفدار روسیه را در کیف نگه دارد. از سوی دگر به لحاظ احساسی اوکراین برای روسیه اهمیت بیشتری در مقایسه با اهمیت که این کشور برای اروپا دارد. در اوکراین 13 میلیون نفر زندگی می کنند که در اصل روسی هستند. امکان رویارویی شرق و غرب به شیوه ای جنگ سردی با توجه به دلایل اهمیت اوکراین برای جهبه غرب به رهبری آمریکا در مقابل روسیه میتوان پیش بینی کرد که رویارویی کرملین با کاخ سفید آتلانتیک شرایط بحرانی تری به خود بگیرد. حضور ناوگان دریای سیاه روسیه که اهمیت بسیار بالایی برای این کشور دارد در کریمه و همچنین تعداد بسیار بالای جمعیت روس ساکن در اوکراین به خصوص در شرق این کشور موجب شده است که مقامات روسی اقدامی مشابه آنچه در گرجستان انجام دادند را در صورت بحرانی تر شدن شرایط اوکراین به هیچ وجه دور از ذهن نمی دانند که همین موضع گیری مقامات روسی موجب شد که سوزان رایس مشاور امنیت ملی کاخ سفید نسبت به اقدام نظامی مسکو در قبال حوادث اوکراین هشدار دهد. رقابت شدید دیگر میان مسکو و جبهه غربی در حوزه مسائل مالی و اقتصادی است. اوکراین از مشکلات مالی و بدهی های سنگین خارجی رنج می برد که حوادث اخیر نیز به شدت آنها افزود. بر اساس آخرین برآوردها بدهی های این کشور رقمی در حدود 64.5 میلیارد دلار است که بیش از 36 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است. از سوی دیگر با ادامه این روند خرید گاز از روسیه با قیمت گذشته دیگر برای کییف ممکن نخواهد بود(روسیه قیمت هر متر مکعب گاز برای اوکراین را از 400 دلار به حدود260 دلار کاهش داد که در صورت چرخش سیاسی در دولت اوکراین ادامه این روند بعید به نظر می رسد) که این موضوع نیز مشکلات اوکراین را تشدید خواهد کرد. با درک همین موضوع و نیاز شدید این کشور به کمک های مالی، کشورهای غربی با توجه به توان مالی بالاتر خود نسبت به روسیه، آمادگی خود را در حمایت از این کشور اعلام کنند. ایالات متحده، اتحادیه اروپا، بریتانیا و صندوق بین المللی پول آمادگی خود را جهت فراهم کردن کمک های مالی به این کشور اعلام کردند. در مجموع باید گفت که سیر حوادث و روند اتفاقات در اوکراین، این کشور را در شرایط حساس و بحرانی قرار داده است. احتمال فروپاشی و جدا شدن شرق این کشور از سرزمین مادری، حضور نظامی روسیه، مشکلات متعدد مالی و اقتصادی که در روزهای آینده قطعاً تشدید خواهد یافت، درگیری عمومی در خیابان ها و افزایش تلفات می تواند بخشی از مشکلات این کشور باشد. اما به هر حال پیش بینی دقیق از آینده حوادث این کشور کار دشواری است زیرا همان گونه که اشاره شد اوکراین به دلایل موقعیت ژئوپلیتیکی خود نمی تواند چندان مستقل بماند و ناچار است که یا به سوی غرب و آمریکا و یا روسیه متمایل شود. پیشنهادات مختلف غرب از یک سو، نیاز تاریخی اوکراین به مسکو و پیوند هویتی، تاریخی، اقتصادی و اجتماعی اوکراین به روسیه از سوی دیگر دو متغییر اصلی تاثیر گذار در تصمیم نهایی اوکراین است. در نتیجه باید منتظر ماند که کدام یک از این دو پارامتر نهایت مسیر این کشور را مشخص خواهد کرد و در دوره انتقالی حکومت اوکراین به رهبری «الکساندر تورچینوف» که خواهان یک رابطه برابر و مساوی با روسیه شده است چه تصمیماتی را اتخاذ خواهد کرد. سهیل خیری- کارشناس ارشد مطالعات منطقه ای
92/12/05 - 14:31
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]