واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: آسیب شناسی و مرمت منابع در کتابخانه مجلس
کد خبر: ۳۸۲۴۲۶
تاریخ انتشار: ۰۷ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۲:۳۳ - 26 February 2014
همزمان با نودمین سالگرد افتتاح کتابخانه مجلس همایشی به همین مناسبت برگزار خواهد شد.
به گزارش خانه ملت، همزمان با نودمین سالگرد افتتاح کتابخانه مجلس همایشی به همین مناسبت برگزار خواهد شد. به همین مناسبت در گزارشی بخشهای مختلف کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی معرفی خواهد شد.
بخش اول این گزارش مربوط به «گنجینه نسخ خطی و چاپ های سنگی و سربی» بود و بخش دوم «فراهم آوری منابع»، بخش سوم مربوط به «فناوری اطلاعات و منابع دیجیتال» و بخش چهارم گزارش با معرفی «کتابخانه ایرانشناسی» پیگیری شد.
هم اینک بخش پنجم به معرفی «بخش آسیب شناسی و مرمت» در کتابخانه مجلس میپردازد.
آسیب شناسی و مرمت
بخش آسیب شناسی و مرمت امروزه یکی از اصلیترین قسمتهای کتابخانههای بزرگ که مجموعههای نفیس تاریخی دارند را شامل میشود. همچنین فعالیتهای چنین بخشهایی در مراکز دیگر که دارای آثار تاریخی و نفیس میباشند، به صورت حرفهای و با توجه به نیاز هر مرکز برنامهریزی میشود.
در بین کلیه مجموعههای تاریخی، کتابخانههایی که دارای آثار نفیس از جنس کاغذی میباشند، حساسیت خاص خود را دارند؛ زیرا این آثار در مقابل نور و رطوبت بسیار آسیب پذیرند. همچنین همیشه در معرض میکروارگانیزمها، حشرات و یا جوندگان میباشند. علاوه بر آن اکثر اسناد و کتب تاریخی تنها جنبه نمایشی، هنری و تاریخی ندارند و همواره در راه پژوهش و تحقیق در حال استفاده از سوی محققین و پژوهشگران میباشند و این امر مسئله را حساستر مینماید.
از سوی دیگر آسیبپذیر بودن آن و همچنین قابل استفاده بودن اثر شرایط خاصی را فراهم میآورد که در این راستا مرمتگران باید به کمک مجموعه داران امکاناتی را فراهم نمایند که اثر قابل استفاده باشد.
در این بین کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی از جمله مجموعههای فرهنگی باسابقه و پرکار کشور میباشد که در حوزه نگهداری از آثار و اسناد کتب تاریخی سابقهای طولانی دارد و به همین جهت بخش مرمت این مجموعه نیز دارای سابقهای طولانی و پرکار در این حوزه میباشد که همواره از اساتید فن به بهترین نحو ممکن بهره برده است.
مدیریت حفاظت و مرمت یکی از واحدهای فعال کتابخانهی مجلس است که با همت مرمتگران و کارشناسان مربوطه و با بهرهگیری از ابزار پیشرفته و مواد مناسب و برگشتپذیر به صورت فنی و تخصصی منابع کاغذی از جمله کتب خطی، سنگی، سربی و نوین، اسناد و نشریات را از گزند عوامل مخربِ محیطی همچون نور، رطوبت، دما، و نیز عوامل بیولوژیک مثل قارچ، کپک و میکروب و عوامل فیزیکی از قبیل پارگی و چسبیدگی اوراق و... نجات داده و محافظت مینماید.
تقسیمبندی کاری بخش مرمت در کتابخانه، نحوه سرویس دهی و مخزن داری بر اساس اصول علمی کتابداری در مجموعه مرتبط میباشد، به این معنا که در مرحله اول اصول اولیه حفاظت از آثار و اسناد باید رعایت شود و سپس براساس اولویتبندیهای مختلف کار مرمت روی آثار انجام گیرد.
در این راستا کارشناسان این بخش با کنترل رطوبت، دما و شرایط دیگر لازم جهت نگهداری از اسناد و کتب در مخازن، همواره سعی در نگهداری هرچه بهتر از آثار را دارند و همواره با دیگر کارشناسان در دیگر بخشهای کتابخانه به صورت هماهنگ همکاری مینمایند.
گذشته از بحث حفاظت و نگهداری اصولی و علمی از آثار وظیفه دیگر این بخش مرمت کردن آثار آسیب دیده یا در معرض آسیب ابتدایی میباشد.
اصولاًحوزه کاری این بخش را دو قسمت «مرمت آثار خطی» و «صحافی آثار چاپی» تشکیل میدهد که هرکدام در راستای یکدیگر کار خود را انجام میدهند.
در حوزه صحافی سالهاست که با بهترین تجهیزات و امکانات و با به کارگیری ماهرترین صحافان کتب چاپی که در هنگام مطالعه آسیب میبیند صحافی میشود. همچنین کلیه مجلات، روزنامهها و هفتهنامههایی که در کشور منتشر میشوند و در آرشیو کتابخانه نگهداری میشود با هماهنگی بخشهای دیگر کتابخانه در این بخش به صورت ماهانه صحافی میشود تا نگهداری و استفاده از آن آسانتر باشد.
همچنین انجام کارهای نفیس و هنری و یا ساخت لوح سپاس و دیگر موارد نیز از سایر فعالیتهای این بخش است.
در قسمت مرمت آثار خطی کلیه کتب خطی، اسناد تاریخی، روزنامهها و مجلات قدیمی توسط مرمتگران ماهر و حرفهای تحت شرایط خاص خود ضدعفونی و مرمت میشود.
این مجموعه شامل تجهیزات پیشرفتهای میباشد که توسط همکاران فارغالتحصیل رشته مرمت آثار تاریخی و با استفاده از روشهای مختلف مرمتی و همچنین استفاده از لوازم و تجهیزات آزمایشگاهی موجود در بخش هر اثری در بدو امر مورد بررسی قرار میگیرد و بعد از بررسیهای اولیه که روی آن انجام میپذیرد، تصمیم نهایی برای نحوه و نوع مرمت آن گرفته میشود و کار مرمت آن آغاز میگردد.
غالب آثاری که در این حوزه مرمت میشوند نسخههای خطی هستند که مربوط به دورههای تاریخی مختلف هستند.
به جز آن اسناد موجود در مجموعه مرکز اسناد کتابخانه مجلس نیز در این بخش مرمت میشود و در کنار آن نیز نقشههای قدیمی و آثار مشابه.
این مرکز همچنین یک کارگاه جهت مرمت آثار تاریخی موجود در موزه مجلس دارد که در آن آثار چوبی، چرمی و یا موارد مشابه مرمت می شود. از جمله فعالیتهای صورت گرفته در این کارگاه میتوان به مرمت تخصصی آثار نقاشی اشاره کرد که طی سالهای اخیر این فعالیت انجام میشود و آثاری از استاد کمالالملک و محمود ولیا و دیگر هنرمندان که در مجموعه مجلس موجود است مرمت و آسیب زُدایی میشود.
همچنین باید از همکاری با دیگر مراکز موجود در کشور و سایر کشورها چون عراق اشاره کرد که همواره تعاملات خوبی را در جهت حفاظت و مرمت آثار تاریخی داشته و آموزش دیگر مراکز و یا همکاری در جهت ترمیم نسخ خطی از جمله فعالیتهای سالهای اخیر این مرکز می باشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 59]