واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
ادامه تفاسیر متفاوت از یک توافق برد - برد - بابک جعفری برداشت ها و ارزیابی های متفاوت از توافق ژنو تا حدی ناشی از نقص آگاهی از زوایا و وجوه گوناگون آن است که ورود بیشتر چهره های علمی به حوزه عمومی برای تبیین و توضیح توافق می تواند به روشن تر شدن جنبه های مثبت آن برای افکار عمومی کمک کند.
از فردای امضای توافق هسته ای ژنو در روز سوم آذر ماه (24 نوامبر سال گذشته میلادی) ، نواهای موافق و مخالف از هر سو برخاست و رفته رفته به امواجی از حمایت و انتقاد در عرصه رسانه ای و گمانه زنی های مطبوعاتی تبدیل شد.
صرفنظر از انگیزه های سیاسی و جناحی برخی از منتقدان و مخالفان توافق ژنو در ایران و غرب که عامدانه بر طبل مخالفت می کوبند، وجود نقصان معرفتی نسبت به وجوه مختلف توافق ژنو در چارچوب فرایندهای کلان ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک را که یکی از دلایل تعابیر متفاوت و گوناگون از توافق ژنو است، نمی توان نادیده گرفت.
از همان اولین روزهای اعلام توافق ژنو برخی از چهره های دانشگاهی در ایران و آمریکا به انتقاد از این توافق پرداختند. در نگاهی کلی می توان محور انتقادهای منتقدان داخلی در ایران را حول محور ˈمحدود شدن ظرفیت غنی سازی اورانیوم و فناوری هسته ای ایرانˈ و ˈبر جاماندن ساختار تحریم هاˈ جمع بندی کرد.
نقطه مقابل، در غرب نیز محور اصلی انتقادها حول ˈبه رسمیت شناخته شدن حق غنی سازیˈ ایران و ˈسست شدن تحریم ها و به تبع آن کاهش فشارها بر ایرانˈ بوده است.
شاید یکی از دلایل این تفاسیر متفاوت به ماهیت ˈبرد - بردˈ توافق ژنو بازگردد که مورد تاکید دیپلمات های ایران نیز بوده است. از این دیدگاه، منتقدان و مخالفان در هر طرف معادله بیشتر به جنبه برد طرف مقابل توجه می کنند.
در این میان، نکته مهم خلط نکردن دو نوع انتقاد با دو رویکرد و هدف متفاوت است. انتقاد نوع اول برخاسته از دغدغه های منافع ملی و پاسداری از حقوق ملت ایران است که هر انسان منصفی از چنین انتقاداتی استقبال می کند، زیرا کمترین فایده چنین انتقادها و تحلیل هایی، افزایش حساسیت و دقت مذاکره کنندگان هسته ای پشت میز مذاکره با طرف غربی است.
اما انتقادهای نوع دوم برخاسته از تنگ نظری های جناحی و گروهی و معطوف به ارجحیت ملاحظات خاص سیاسی و گروهی بر منافع ملی است که البته چنین انتقادهایی نمی تواند در تصمیم گیری های کلان ملی محلی از توجه داشته باشد و چنین منتقدانی تنها عرض خود می برند و زحمت دستگاه دیپلماسی کشور می دارند.
در طرف غربی معادله نیز منتقدانی از میان چهره های دانشگاهی هستند که به زعم خود از نگاهی واقعبینانه از اشاعه تهدید هسته ای ابراز نگرانی می کنند و از چنین منظری به انتقاد از توافق ژنو می پردازند. اما بخش قابل ملاحظه ای از انتقادها در غرب به توافق ژنو تحت تاثیر سیاست ˈایران هراسیˈ لابی های رژیم صهیونیستی و از سوی اندیشکده هایی مانند ˈموسسه واشنگتنˈ و ˈامریکن اینترپرایزˈ صورت می گیرد که هدف اصلی آنها ، از ریل خارج کردن و به شکست کشاندن مذاکرات با هدف داغ نگاه داشتن تنور ایران هراسی و فضای تنش در منطقه است.
خلط کردن دو نوع انتقاد یاد شده با هدف گل آلود کردن فضای رسانه ای و سوء استفاده از حساسیت های مردمی در جهت منافع جناحی ، یکی از شگردهای برخی محافل رسانه ای مخالف و منتقد دولت است که با وجود ادعای اصولگرایی فراموش می کنند که ناخدای فرزانه کشتی انقلاب از تیم مذاکره کننده هسته ای حمایت کرده اند.
اظهار نظر اخیر حسن روحانی رییس جمهوری نیز دستاویز این جریانات قرار گرفته است. رئیس جمهوری در اجلاس روسای دانشگاهها، پژوهشگاهها و پارک های علم و فناوری در دانشگاه شهید بهشتی، ضمن دفاع از تیم مذاکره کننده هسته ای ، ˈداد و فریاد صهیونیست ها و برخی کشورهای همسایهˈ را نشانه ای از این دانست که ˈاقدام مهم و کار بزرگیˈ انجام شده است.
روحانی همچنین با کاربرد توصیفی از برخی منتقدان - توصیفی که با تحریف و تعبیر خارج از متن جنجال آفرین شده است - خواستار حضور علنی تر چهره های دانشگاهی در عرصه عمومی برای تبیین دستاوردهای توافق ژنو شد.
به نظر می رسد که اشاره دکتر روحانی به طیف دوم شبه منتقدان ذکر شده در بالا بوده است. مجید انصاری معاون پارلمانی رئیس جمهوری هم در گفت و گو با یکی از روزنامه های کشور تاکید کرده که صحبت های رئیس جمهوری به هیچ عنوان خطاب به نمایندگان مجلس نبوده و فرد خاصی را خطاب قرار نداده اند.
در صداقت طیف دوم شبه منتقدان توافق ژنو همین بس که برای محکم کاری! ، با انتساب جملاتی مجعول به یک مقام آمریکایی ، موضوع حواشی ˈسبد کالاˈ را هم به بحث پرونده هسته ای و توافق ژنو سنجاق کردند.
در ارتباط با طیف اول منتقدان توافق ژنو ، چنانکه پیشتر گفته شد به نظر می رسد که جهل معرفتی نسبت به زوایا و وجوه گوناگون توافق ژنو منشاء اختلاف برداشت ها و تفاسیر از یک متن واحد است.
در این ارتباط تمثیل مثنوی مولانا به ذهن متبادر می شود که چگونه افراد مختلف با لمس فیل در اتاقی تاریک توصیف های کاملا متفاوتی از آن به دست می دهند. فیل توافق ژنو اکنون در تاریکی ناشی از ناآگاهی از تمام وجوه مذاکرات و ریزه کاری های مباحث دیپلماتیک در پیش روی ناظران داخلی و خارجی قرار گرفته و کارشناسان مختلف از ظن خود یار آن شده و تفاسیری از آن ارائه می دهند. اما باید توجه داشت که شاید تمام داده های ناظران بیرونی برای تحلیل و تفسیر توافق ژنو وافی به مقصود نباشد.
توافق ژنو را باید از جنبه های گوناگون و با در نظر گرفتن تحلیل کلی هزینه - فایده برای منافع ملی کشور ارزیابی کرد. آنچه مسلم است اینکه تیم مذاکره کننده هسته ای در چارچوب منافع کلی نظام و کشور و با رهنمودها و نظر موافق رهبری معظم انقلاب برای حل موضوع هسته ای ایران وارد عرصه کارزار دیپلماتیک شده و دولت تدبیر امید نیز بنا به گفته ریاست محترم جمهوری از نقدهای سازنده در تمام زمینه ها از جمله موضوع توافق ژنو استقبال می کند.
در این میان ورود بیشتر چهره های دانشگاهی به حوزه عمومی برای تبیین و توضیح جنبه های مختلف توافق ژنو می تواند به روشن تر شدن جنبه های مثبت این توافق برای منافع ملی کشور کمک کند.
اروپام**1078**1516
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
20/11/1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 115]