محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829851189
نگاه امام(س) به رسانه با بسیاری از رهبران جهان فرق می کرد
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
نگاه امام(س) به رسانه با بسیاری از رهبران جهان فرق می کرد تهران - ایرنا - شاید محمدرضا شاه پهلوی در زمان تبعید امام فکر می کرد با بستن راه های ارتباطی رسمی و سلطه بر رادیو تلویزیون می تواند مانع رسیدن پیام امام خمینی به مردم ایران شود. غافل از اینکه انقلاب ایران توسط رسانه های کوچک و سنتی مانند نوارکاست، اعلامیه، منبر و مسجد در حال پی ریزی و شکل گیری بود.
«تحولات رسانه ها بعد از انقلاب» موضوع گفت و گوی شفقنا دکتر عبدالله ناصری، استاد دانشگاه و مدیر عامل اسبق خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) است.
در ادامه مشروح گفت وگو با دکتر ناصری را می خوانید:
در جریان انقلاب اسلامی، رسانه ها رسانه های کوچک و سنتی مانند نوار، منبر و مساجد بودند و در طول سال های گذشته رسانه های موثر رسانه های اجتماعی، شبکه های اجتماعی و وبلاگ ها و ماهواره ها شده اند. به طور کلی رسانه ها بعد از انقلاب چه روندی را طی کردند؟
رسانه های کشور پس از انقلاب اسلامی روند چندگانه ای را پشت سر گذاشته اند. اولا طبیعت انقلاب و تحول در عرصه سیاسی-اجتماعی از یک سو و نوتجربگی در اداره و همراهی با رسانه به عنوان رکن اصلی دموکراسی، فراز و نشیب زیادی در این عرصه بر جامعه تحمیل کرد. درست است که به مرور منبر و نوار جای خود را به فناوری های جدید دادند و جامعه از این دگردیسی ناگزیر بود، اما رویکرد به رسانه با افت و خیز همراه بود. اهمیت و اولویت جنگ تحمیلی در کشور شرایطی را پدید آورد که اساسا نگاه به رسانه و وظایف و حدود آن در سال های اولیه انقلاب آنچنان مطلوب نبود. علاوه بر برخی تنگ نظری ها، رسانه ها هم به جای روشنگری به انتقام گیری سیاسی می پرداختند. البته توجه کنیم وقتی از رسانه در آن دوره سخن می گوییم منظور بیشتر مطبوعات است، ولی در دهه اخیر شاهد عرصه های نوینی هستیم که کاملا پدیده های کهن قبلی را تحت الشعاع قرار داده است. امروز اگر یک واعظ یا خطیب بخواهد همان منبر سنتی خود را موثرتر جلوه دهد، باید فایل آن را روی نت بگذارد وگرنه کم اثر خواهد بود.
اگر بخواهم در یک جمله جمع بندی کنم، امروز ما با تحول رسانه ای نه در سخت افزار و نه در نرم افزار متحول نشده ایم. هنوز فیلترینگ دغدغه بزرگی است، خود محوری و بداخلاقی که تاج رسانه است، در رفتار رسانه ای چه در برخی منابر سنتی و چه در فضای سایبر موج می زند. فکر می کنم در هیچ پهنه ای از رسانه های جهان به اندازه ایران دروغ و تهمت زده نمی شود. رفتاری که در فضای سایبر و بعد از قرعه کشی جام جهانی برزیل با لیونل مسی از ناحیه بعضی مخاطبان نادان و غیر متخلق ایرانی شد، از همین دست بداخلاقی هاست. البته به نظر من این نتیجه بدآموزی های بعضی از رسانه هاست.
اجازه بدهید دو خاطره از امام بگویم. رادیو و تلویزیون در سال های اولیه انقلاب تا حدودی روحیه تهاجمی داشت و ادبیات خاصی به کار می برد. امام(س) یک روز در دیدار با شورای سرپرستی اولیه به آنها انتقاد می کنند و می فرمایند ادب را از رادیو اسراییل یاد بگیرید. خاطره دوم من مربوط به زمانی است که مدیر واحد مرکزی خبر بودم، به همراه مدیر عامل و سایر مدیران صدا و سیما خدمت امام بودیم؛ ایشان انتقاد کردند چرا هر وقت پیچ اخبار را باز می کنم اول همیشه خبر من است، آیا در این مملکت جز من شخص دیگری نیست، چرا خبر رزمندگان ابتدا نمی آید، چرا اول از مشکلات مردم نمی گویید. ببینید نگاه امام به رسانه با بسیاری از رهبران جهان فرق می کرد. این رویکرد اساسا ناشی از نگرش انسانی و اخلاقی به رسانه است.
امام خمینی(س) در اهمیت رسانه ها فرمودند «رسانه ها دانشگاهی بزرگ و سراسری هستند» بعد از انقلاب رسانه ها چقدر در جهت اهداف و آرمان های اولیه انقلاب گام برداشتند؟
پاسخ به این سوال منوط است به این که انقلاب را چگونه ببینیم؟ برخی انقلاب را یک انقلاب فرهنگی و برخی سیاسی و بعضی اجتماعی می دانند، در هر کدام از این سه نگاه یک هدف جلوه می کند. مثلا در نگاه فرهنگی، دین و توسعه دین داری هدف می شود. در نگاه سیاسی، استقلال مهم تر می شود و در نگاه اجتماعی شاید آزادی اهمیت یابد، اما من اساسا انقلاب را با حفظ مراتب آن ترکیبی می دانم. به این معنا که انقلاب اسلامی اولا اجتماعی است، سپس سیاسی و سوم فرهنگی. لذا نامش را با سه وجه حروف اول آن انقلاب ˈاسفˈ می گذارم. شاید به این اولویت بندی انتقاد کنید. ببینید امام خمینی چندان با نماز و بی نمازی شاه کاری نداشت و همیشه به بحث استقلال کشور، آزادی و عدالت انتقاد داشت. اگر به سوره قریش در قرآن توجه کنیم، در گفتمان الهی، امنیت و عدالت بر بندگی اولویت دارد. «فلیعبدوا رب هذاالبیت، الذی اطعمهم من جوع و امنهم من خوف.» البته از این نام گذاری ˈانقلاب اسفˈ منظور دیگری هم دارم. چون از یک سو فاصله زیادی میان هدف انقلاب و تعامل حکومت با رسانه دیده می شود و از سوی دیگر نتیجه کارکرد اجتماعی-سیاسی-فرهنگی رسانه در ایران تا نقطه مطلوب فاصله زیادی داشته است. در این رویکرد همه جانبه به انقلاب، هدف رسانه همان شعار اصلی انقلاب: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی می شود. کارکرد اصلی رسانه تبیین استقلال، توسعه فرهنگ آزادگی و آزادی خواهی و تفسیر در هم تنیدگی جمهوریت و اسلامیت می شود. چه زمانی رسانه می تواند استقلال را تبیین کند؟ وقتی که خود مستقل باشد. اگر رسانه آزاد نباشد نمی تواند مروج آزادی و آزادی خواهی باشد و اگر حکومت در منظومه ˈقانون اساسیˈ به رسانه نگاه نکند، رسانه نمی تواند مثلا ادعا کند اصلی یا فصلی از قانون اساسی مسکوت مانده است. چرا؟ زیرا نمی تواند در دفاع از یک راهپیمایی مسالمت آمیز یا یک تجمع بنویسد. اجازه دهید از منظر دیگری هم به این پرسش شما نگاه کنیم. رسانه اساسا بستر گفت وگوست. در حکومت های توتالیتر تک گویی به جای گفت وگو ترویج می شود. در نظام های تک گویی، به تعبیرˈ میخاییل باختینˈ نظریه پرداز مشهور ادبی روس، تک گو وجود خارج از خود را با عنوان آگاهی دیگری با حقوق و مسوولیت برابر انکار می کند. تک گو خود را کلام آخر می داند، در صورتی که در سازواره گفت وگو کلام آخر وجود ندارد. کلام آخر کلام سلطه است. در نظام تک گویی پرسشگری هم معنا ندارد. اینجا رابطه، رابطه سوژه و ابژه است، شناسنده یا گوینده یک طرف و پذیرنده یا شنونده در طرف دیگر، خروجی هم مشخص است ˈحقیقت از پیش تعیین شدهˈیعنی فقط یک قرائت رسمی از حقیقت.
در تاریخ اسلام بنیانگذار این روند امویان بوده اند. قدرت استبدادی آنها با ترویج فرهنگ تک گویی، یک قرائت را الهی و خدایی می دانست، همان دین رسمی ساخته اموی که قرائت رسمی بود و به تعبیر هگل ˈشریعت ایجابیˈ در این شریعت علی ولی خدا تارک نماز است و حسین ولی خدا خارجی یا در تاریخ ایران خودمان، ناصرخسرو چون پرسش می کند مطرود و تبعیدی غزنویان است. او نباید از سلطان جبرگرای غزنوی که مترفین را تکریم می کند این ابهام را پرسش کند:
ˈاگر بزرگی جاه جلال به درم است/ ز کردگار به مردان بی درم ستمستˈ
در حال حاضر در چهارمین دهه انقلاب هستیم. چرا هنوز رسانه های مستقل و موثر جهانی نداریم و خبرنگاران همچنان از رسانه های خارجی برای منبع اخبار خود استفاده می کنند؟
علت اینکه رسانه مستقل نداریم این است که رسانه، اساسا قدرت دارد یا به بیان دیگر رسانه فی ذاته عین قدرت است. اگر رسانه مستقل باشد چالش میان آن و ˈقدرت سیاسیˈ امری محتوم و همیشگی است. اساسا در کشورهای توسعه نیافته این چالش قابل تحمل نیست. رسانه قدرتمند، رقیب قدرت سیاسی است. در رسانه مستقل و طبعا قدرتمند ˈانتقاد مشروعˈ یک اصل است، اما قدرت سیاسی به بهانه ˈرعایت مصالح
عمومیˈ یا به دلیل ˈامنیت کشورˈ انتقاد را طرفی نمی بندد.
به علاوه پدیده جهانی شدن یا جهانی گری که بر انسان تحمیل شده است و از آن گریزی نیست تا حدودی موجب به هم ریختگی سنت های فرهنگی، دینی و حقوقی جوامع شده. حال چگونه می توان اسلامیت و ایرانیت خود را حفظ کرد؟ در صورتی که از ساحت جهانی حقوق خود را طلب کنیم. این مطالبه با پرسشگری از افکار عمومی جهان آغاز می شود. رسانه مستقل و دور از قدرت است و خود را در عرصه پرسشگری می داند. رسانه های وابسته و غیر مستقل-چه وابسته به قدرت سیاسی ملی و چه جهانی- همیشه خود را در مقام پاسخ و باور می بینند. اگر رسانه ها این روند استقلال را حفظ نکنند، اعتماد خود را در میان جامعه از دست می دهند. گام اول برای جلب اعتماد مخاطب دوری از قدرت است.
اخیرا در گزارش هایی مشخص شده است برخی اخبار منتشر شده از رسانه های خارجی اصلا واقعیت نداشتند. در واقع این گزارش ها مشخص کرد جنسیت، اسلام و جنگ طعمه های خوبی برای رسانه های غربی هستند. نمونه آن ˈامینه عرافˈ فردی که خود را یک دختر سوری معرفی کرده بود و از قایع سوریه خبر می داد و بعد مشخص شد مردی مقیم اسکاتلند است. در این فضا رسانه های جهان اسلام چه وظیفه ای بر عهده دارند و چطور باید واقعیت را برای مخاطبان خود آشکار سازند؟ مردم که در جنگ یا در حال آبادانی کشور خود هستند چطور می توانند اخبار درست را تشخیص دهند؟
توجه داشته باشیم و از خود سوال کنیم چرا ˈجنسیتˈ،ˈاسلامˈ وˈجنگˈهمیشه طعمه مناسبی برای غرب بوده است؟ چونˈبرابریˈ،ˈدینˈ و ˈصلحˈ دغدغه همیشگی بشر بوده است. البته تاکید کنم این سه حربه اولیه که گفتید فقط مساله غرب نیست، مساله تندروهای مسلمان مثل طالبان و سلفی ها هم بوده است. تندروهای غرب، مسلمانان را مانع توسعه جهان و جهانی شدن می دانند و تندروهای مسلمان هم با رویکرد سطحی به قرآن مثل ˈان الدین عندالله الاسلامˈ مسیحی و یهودی را دین دار نمی دانند و لذا خونش را مباح می دانند. در دوران اخیر اوج گرفتن ˈمنازعه سنت و مدرنیتهˈو نیز منازعه جدایی دین از سیاست این رویکرد تند طرفین را تشدید کرده است. رهایی از این رویکرد تند درنگ در زیست اجتماعی جهانی و هم زیستی اجتماعی در عصر جهانی شدن است. در نگاه اصیل قرآنی ادیان سه گانه توحیدی، یعنی یهودیت، مسیحیت و اسلام هر سه بشارت الهی هستند و هر سه در برابر خدا تسلیمند. در این نگاه پلورالیسم دینی یک مفروض الهی است. خداوند به پیامبر اسلام می فرماید ˈولو شا ربک لامن من فی الارض کلهم جمیعا افانت تکره الناس حتی یکونوا مومنین.(یونس 99) یا در جای دیگرˈو علی الله قصدالسبیل و منها جائر ولو شا لهدیکم اجمعینˈ(نحل 9) این آیات به اصالت ادیان توحیدی تاکید دارد. جنگ رسانه ای غرب و شرق یا اسلام و مسیحیت هم تابع این کج فهمی های تاریخی از اسلام و مسیحیت است. باید حق همزیستی و متعاقب آن گفت وگو برای مسلمان و مسیحی در محمل رسانه های جهانی به رسمیت شناخته شود. رسانه های جهان اسلام در قدم اول باید اعتماد مخاطبان مسلمان را جلب کنند. توجه کنیم این تنوع و تکثر مجاری اخبار، یک نعمت بزرگ است. امروز فضای مجازی فردی مثل ˈفیس بوکˈو.... تا حدودی رسانه ها را به خود آورده است. دیگر رسانه ها مثل گذشته و به حجم گذشته دروغ پردازی نمی کنند. امروز هر فرد یک رسانه است. امروز نمی توان رسانه را محدود کرد. فقط باید ˈاخلاق رسانه ای ˈرا گسترش داد. فناوری جدید باعث شده است ˈپدیده ای نامعینˈ شکل بگیرد، پدیده ای که از پیش نمی توان برایش برنامه تعیین کرد. این فناوری جدید همان قدر که عمومی است خصوصی هم هست و تابع نظام خاصی نیست. فقط باید درصدد تقویت ˈاخلاق اجتماعی ˈبود.
این اتفاقات چه تاثیری در اعتماد مخاطبان به رسانه ها دارد و در این فضا مخاطب چطور می تواند به رسانه ها اعتماد کند؟
چطور ما به یک انسان اعتماد می کنیم. لحظه لحظه رفتار او و ذره ذره برداشت ما از او اعتماد ما را شکل می دهد. رسانه هم در گذر زمان اعتماد می آفریند. در مورد ˈبی بی سیˈ نکته ای را عرض کنم، صد در صد این رسانه را تایید نمی کنم، ولی ببینید بخشی از اعتماد برخی ایرانیان به این رسانه ناشی از عملکرد آنها در بحبوبه انقلاب است. رادیو بی بی سی رسانه قابل اعتماد ما در زمان انقلاب بود. از سوی دیگر ببینید اعتماد مردم خصوصا نخبگان و تحصیلکرده ها در سال های اخیر به رادیو تلویزیون ایران کم شده است.
چه راهکارهایی برای بهبود کارکرد رسانه های ایران و افزایش اعتماد مخاطبان به رسانه های داخلی دارید؟
شاید بهتر باشد در همان پاسخ سوال قبل کمی تامل کنیم. رفتار صدا و سیما و مخصوصا برنامه های سیاسی و خبری مخدوش و دور از اخلاق حرفه ای است. خیلی وقت ها صدا وسیما کاملا حزبی عمل می کند. اجازه بدهید باز هم یک مثال بزنم: چند سال پیش یک استاد دانشگاه در شهری سخنرانی کرد و مطالبی گفت. بدون ارزیابی آن سخنان و نظر در مورد محتوای آن، فضایی که در کشور توسط بعضی از رسانه ها ایجاد شد اصلا در حد آن سخنرانی نبود. یکی از شاگردان ما به عراق رفته بود و در آن ایام شرفیاب محضر مرجع بزرگوار حضرت آیت الله العظمی سیستانی شده بود؛ برای من نقل می کرد که متن آن سخنرانی جلوی ایشان بود و معلوم بود آن را خوانده بودند. پرسیدند چه جو نامطلوبی برای این سخنرانی ایجاد شده است. در داخل بعضی اظهارنظر کردند در صورتی که متن را نخوانده بودند. غالبا آن فضای غیر متناسب را برخی رسانه ها دامن زدند. بدیهی است در این فضا اعتماد به رسانه ها کاهش یابد.
اول1516
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
19/11/1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]
-
گوناگون
پربازدیدترینها