تبلیغات
تبلیغات متنی
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
بهترین دکتر پروتز سینه در تهران
محبوبترینها
راهنمای انتخاب شرکت‌های معتبر باربری برای حمل مایعات در ایران
چگونه اینورتر های صنعتی را عیب یابی و تعمیر کنیم؟
جاهای دیدنی قشم در شب که نباید از دست بدهید
سیگنال سهام چیست؟ مزایا و معایب استفاده از سیگنال خرید و فروش سهم
کاغذ دیواری از کجا بخرم؟ راهنمای جامع خرید کاغذ دیواری با کیفیت و قیمت مناسب
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
بهترین ماساژورهای برقی برای دیسک کمر در بازار ایران
آفریقای جنوبی چگونه کشوری است؟
بهترین فروشگاه اینترنتی خرید کتاب زبان آلمانی: پیک زبان
با این روش ساده، فروش خود را چند برابر کنید (تست‌شده و 100٪ عملی)
خصوصیات نگین و سنگ های قیمتی از نگاه اسلام
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1868799878
ضدانقلابیگری در نظام بین‌الملل: مبانی تئوریک
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
ضدانقلابیگری در نظام بین‌الملل: مبانی تئوریک
ساختار آنارشیک نظام بین‌الملل باعث شده است که بازیگران اصلی نظام جهانی به‌منظـور حفظ امنیت و برتری خود در عرصۀ بین‌المللـی دارای رفتار و خصلتی محافظه‌کارانه شوند.
بخش اول چکیده انقلاب‌های بزرگ، هنجارهای حاکم بر نظام بین‌الملل را به‌چالش کشیده و مدعی ارائۀ نظم نوینی در عـرصۀ روابط بین‌الملل براساس ایدئولوژی انقلابی می‌شـوند. درمقابل، مبانی نظام بین‌الملل که برحفظ وضع موجود مبتنی است، همواره تلاش می‌کند تا نوعی تعادل را بر اعضای سیستم بین‌الملل تحمیل کند. لذا، هر عاملی که معیارهای اساسی نظام موجود را دچار تحول کند و باعث عدم‌تعادل در سیستم بین‌الملل شود، به‌عنوان عنصری ضدسیستمی تلقی خواهد شد و با آن به‌مقابله برخواهند خاست. این مقاله، چگونگی و چرایی شکل‌گیری موجی از ضدانقلابیگری در نظام بین‌الملل علیه انقلاب‌های بزرگ را از منظر تئوری رئالیسم تدافعی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. واژگان کلیدی: ضدانقلابیگری، نظام بین‌الملل، انقلاب‌های بزرگ، قدرت‌های جهانی، سیاست خارجی، رئالیسم تدافعی. مقدمه آنچه که انقلاب‌های بزرگ را از سایر انقلاب‌ها جدا می‌سازد، تأثیراتی است که این انقلاب‌ها در عرصۀ بین‌الملل برجای می‌نهند. انقلاب‌های بزرگ ضمن ایجاد تغییرات و تحولات بنیادین سیاسی، اجتماعی و اقتصادی درون جامعة خود، تلاش می‌کنند تا نظام بین‌الملل و قواعد و اصول حاکم بر آن‌را نیز دچار تغییر و تحـول کنند. درواقع، این انقـلاب‌ها با ادعاهای فـرامرزی خود اصول و قوانین حـاکم بر نظام بین‌الملل را به‌چـالش می‌کشند و باعث برهم‌خـوردن وحـدت و همبستگی ایدئولوژیکـی حـاکم بر سیستم جهانی می‌شوند. از طرفی نیز چون منطق حاکم بر نظام بین‌الملل معطوف به «حفظ وضع موجود» است، بازیگران اصلی سیستم جهانی در ائتلاف با یکدیگر با انقلاب‌های بزرگ که اصول و قواعد حاکم بر این نظام و هژمونی قدرت‌های بزرگ را نادیده گرفته و تلاش می‌کنند تا اصول و قواعد ارزشی خود را بر نظام بین‌الملل تحمیل کنند، به‌عنوان یک «عنصر مختل‌کنندۀ» نظم بین‌المللی برخورد خواهند کرد. از این‌رو، دولت‌های خارجی و به‌ویژه قدرت‌های غالب در سیستم جهانی، تمامی ابزارها و اهرم‌های لازم را برای مقابله با تحکیم و تثبیت رژیم انقلابی به‌کار می‌گیرند؛ چراکه تقویت و گسترش ایده‌های انقلابی می‌تواند از منظر آنها خطری برای به‌هم‌زدن همگونی و تعادل موجود در نظام بین‌الملل تلقی شود و درنهایت، منافع و برتری آنها را در سیستم جهانی به‌خطر اندازد. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق این تحقیق با توجه به‌تئـوری‌های روابط بین‌الملل و تحلیل مبانـی اقدامات بازیگران اصلـی عـرصۀ بین‌المللی درصدد کشف و بررسی چرایی و چگونگی برخورد عناصر و اعضای قدرتمند نظام بین‌المللی با رژیم‌های انقلابی است. کشور ایران نیز در سه‌دهۀ گذشته دارای حکومتی برخاسته از یک انقلاب عظیم مردمی بوده است و نظام سیاسی موجود در این کشور طی این مدت، در دنبال‌کردن اهداف و مقاصد خود در عرصۀ بین‌المللی با چالش‌ها، مخالفت‌ها و منازعاتی از جانب قدرت‌های جهانی مواجه بوده است؛ لذا ضرورت دارد تا مبانی تئوریک رفتارها و گرایشات ضدانقلابی‌گرایانۀ نظام بین‌المللی و عناصر غالب آن، مورد بازبینی و بازشناسی قرار گیرند تا بتوان در پرتو این شناخت به‌ترسیم نقشۀ راه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل کشور نایل آمد و با درک اهداف و عملکردهای بازیگران عمدۀ صحنۀ جهانی، رفتارها و اهداف فرامرزی نظام انقلابی کشور را تنظیم و برنامه‌ریزی کرد. هدف تحقیق پژوهش حاضر درپی آن است تا دریابد که سیستم بین‌المللی و قدرت‌های غالب آن، به چه دلایلی و براساس چه مبانی تئوریکی به‌مقابله و مواجهه با انقلاب‌های دارای آمال و اهداف جهانی می‌پردازند. همچنین بررسی چرایی شکل‌گیری موجی از ضدانقلابیگری در مقیاسی بین‌المللی و چگونگی به‌کارگیری اهرم‌ها و ابزارهای مختلف به‌منظور مقابله با تحکیم و تثبیت رژیم‌های انقلابی، ازجمله اهداف این تحقیق است. سؤال تحقیق سؤال مهمـی که این تحقیق درصدد یافتن پاسخـی برای آن می‌باشد، این است که چرا و چگـونه نظام بین‌الملل و بازیگران و اعضای اصلـی آن با ایجاد موجی از ضدانقلابیگری، به‌مقابله با انقلاب‌هایی که دارای آمال و ایـده‌های جهانی هستند برمی‌خیزند؟ در همین راستا، این سؤال مهم مطـرح می‌شود که چنین انقلاب‌هایی چگونه بدبینی و خصومت عناصر غالب در نظام بین‌الملل را تحریک کرده و برمی‌انگیزند و چه جهت‌گیـری‌ها و اقداماتی از سوی آنها باعث واکنش سریع و شدید قـدرت‌های جهانی و عملکـردهای مقابله‌جویانۀ آنها که ماهیتی ضدانقلابی دارند، می‌شود؟ همچنین این تحقیق تلاش خواهد کرد تا دریابد که چه وضعیت‌ها یا رژیم‌های انقلابی به‌مخـدوش‌شدن نظم بین‌المللی منجـر نمی‌شوند و اساساً چه نوع انقلاب‌هایی خصومت و عداوت دولت‌های دیگر را تحریک نمی‌کنند؟ درنهایت، اینکه نظام بین‌المللی براساس چه مبانی تئوریکی به‌مقابله با رژیم‌های انقلابی دارای اهداف فرامرزی اقدام می‌کند، سؤال دیگری است که این تحقیق به جستجوی پاسخی مناسب برای آن می‌پردازد. روش تحقیق این تحقیق با استفاده از تئوری رئالیسم تـدافعی به تجزیه و تحلیل رفتارها و عکس‌العمل‌های سیستم بین‌المللی و بازیگـران اصلـی آن در قبال شکل‌گیری رژیم‌های انقلابی دارای ایده‌ها و اهـداف فـرامرزی می‌پردازد و به‌ویژه با مطالعه و بررسی مصادیق تاریخی از رفتارها و عملکردهای رژیم‌های برخاسته از انقـلاب‌های بزرگ و واکنش‌های خصـومت‌آمیز قـدرت‌های جهانی در قبال آنها، تلاش می‌کند تا قانونمندی‌هایی را در این‌زمینه کشف و ارائه کند. بدین‌منظور، این‌تحقیق در دوبخش اصلی تنظیم شده است؛ در بخش اول، براساس تئوری رئالیسم تدافعی، مبانی تئوریک ساختار نظام بین‌الملل و رفتارهای عناصر غالب آن بررسی خواهد شد و در بخش دوم، بنیان‌های نظری ضدانقلابیگری در سیستم بین‌الملل و بین بازیگران اصلی نظام جهانی مورد مطالعه و ارزیابی قرار می‌گیرد. بخش اول: چارچوب نظری یکی از مهم‌تـرین تئـوری‌هایی که رفتـار دولت‌ها را در عـرصۀ روابط بین‌الملل توضیـح داده و تبیین می‌کند، تئوری رئالیسم تـدافعی است. این تئوری، نخستین بار در سال 1979 توسط «کنت والتز» مطرح شد. از نظر والتز، ساختار حاکم بر نظام بین‌الملل، ساختاری آنارشیـک است که در آن، هیـچ منبع قدرت برتری در رأس نظام بین‌الملل وجود ندارد که بتواند دولت‌ها را مجبور کند تا از آن پیـروی کنند. از این‌رو در چنین سـاختاری، دستیابی به‌امنیـت، از اهـداف اولیه و اساسـی قـدرت‌های بزرگ به‌شمـار می‌رود. آنها برای دستیابی به این هـدف، به‌رفتارهای متنـوع و گاه متضـادی در سیاست بین‌الملل متوسـل می‌شوند. از یک‌طـرف، گاهی قـدرت‌های بزرگ با رفتاری تهاجمـی برای کسب قـدرت با یکدیگـر به‌رقـابت برمی‌خیزند و افزایش قـدرت را بهترین وسیله برای تضمیـن بقـای خود در ساختار آنارشیک نظام بین‌الملل می‌دانند و از طرف دیگر، همین خصلت آنارشیـک نظام بین‌الملل باعث می‌شود که این قـدرت‌ها زمانی هم در عـرصۀ روابط خارجی خود، رفتاری تدافعی در پیش گرفته و انگیزۀ چندانی برای افزایش بیش از حد قدرت خود نداشته باشند. (Waltz, 1979: 123) به‌عقیدۀ نظـریه‌پـردازان تئـوری رئالیسـم تـدافعی، اصـول و قـواعـد حاکم بـر نظـام بیـن‌الملل به‌گونه‌ای است که رفتـار تهاجمـی قـدرت‌های بـزرگ در چنین سـاختـاری با شکـست مـواجه خـواهد شـد. بنابراین، آنها به‌قـدرت‌های بـزرگ تـوصیه مـی‌کنند تا مـوازنـۀ قـوای مـوجـود در نظـام بین‌الملل را حفظ کرده و تلاشـی برای افزایش قـدرت خود و دگـرگونی ساختار موجود در نظـام بین‌الملل انجـام ندهند. (Snyder, 1991: 307-308) به‌عبارت دیگر می‌توان گفت براساس این تئوری، بازیگران اصلی در نظام جهانی دارای رفتارها و خصلتی محافظه‌کارانه هستند و ضمن تلاش برای حفظ وضعیت مـوجود، با بروز تغییرات و دگرگـونی‌های رادیکال و بنیادین در ساختار و مبانی تئوریک نظام بین‌الملل، مخالفت کرده و با عناصر اخلالگر و یاغی که نظم و ساختار موجود را به‌چالش می‌کشند نیز به‌مقابله برمی‌خیزند. بدین‌ترتیب، قدرت‌های عمدۀ نظام بین‌الملل به‌منظور حفظ وضع موجود و مقابله با افزایش قدرت رقیبانشان و یا ممانعت از به‌چالش کشیده‌شدن منافع و قدرتشان توسط آنها و یا هر بازیگر دیگری، از دونوع استراتژی «موازنه‌سازی» و «احالۀ مسئولیت» استفاده می‌کنند. البته باید گفت که اتخاذ هرکدام از استراتژی‌های مذکور، تابعی از ساختار نظام بین‌الملل و چالش‌های شکل‌گرفته علیه آن است. الف) استراتژی موازنه‌سازی: این استراتژی در نظام دوقطبی به‌کار برده می‌شود. در این استراتژی، کشورهای قدرتمند نظام بین‌الملل برای جلوگیری از برهم‌خوردن موازنۀ قوا، درمقابل عنصر مختل‌کنندۀ نظم بین‌المللی که هم اصول و قواعد حاکم بر سیستم را به‌چالش کشیده و هم منافع آنها را به مخاطره انداخته است، شخصاً اقدام کرده و عنصر اخلالگر را مهار می‌کنند؛ چراکه قدرت دیگری برای برعهده گرفتن مسئولیت مقابله با عنصر مختل‌کنندۀ نظام وجود ندارد. بدین‌منظور، بازیگر عمده‌ای که منافع یا موقعیت آن، مورد تهدید قرار گرفته است معمولاً برای مقابله با عنصر یاغی به‌منابعی که خود در اختیار دارد، اتکا می‌کند. البته درصورت امکان، این بازیگر می‌تواند به اتحاد و ائتلاف با دولت‌های دیگر نیز بپردازد. اقدام اولیه در این نوع استراتژی، ایجاد بازدارندگی در مهاجم، باتوسل به‌شیوه‌های دیپلماتیک و غیرخشونت‌بار است. بدین‌منظور در ابتدا، موازنه‌گر یک‌سری خطوط قرمز را برای مهاجم ترسیم می‌کند و به او هشدار می‌دهد که درصورت عبور از خطـوط مذکور با وی مقابله خواهد شد. چنانچه مهاجم به این هشـدار بی‌اعتنایی کند و عملاً اقداماتی تهدیدآمیز انجام دهد، مـوازنه‌گر می‌تواند به‌منظور مهار این بازیگر به ابزارها و شیوه‌های خشونت‌آمیز و یا جنگ متوسل شود. (Jervis & Snyder, 1991: 33) ب) استـراتـژی احـالۀ مسئـولیت: این استراتژی در نظام‌های چندقطبـی به‌کار برده می‌شود. در این نوع استراتژی، قـدرت‌های بـزرگ شخصـاً به‌مهار عنصری که اصـول و قـواعد حـاکم بر نظام بیـن‌المـلل را به‌چـالش کشیـده و یا منافـع آنها را با خطـر مواجه ساخته، اقدام نمی‌کنند؛ بلکه سعی می‌کنند به‌منظـور اجتناب از توسل به‌اقـدامات خشـونت‌آمیز و یا جنـگ با مهاجـم، بازیگران دیگـری را که منافع آنها نیز در معـرض خطر قـرار گـرفته به‌کنترل و مهار عنصر مختل‌کنندۀ نظم موجود تشویق کرده و یا حتی به‌پرداخت هزینه‌های این اقدام وادار کنند. این در حالی است که در این فرایند، معمولاً بازیگر اصلی، خود در حاشیه قرار گرفته و صـرفاً نظاره‌گر و هدایت‌کنندۀ امور است. آنچه که در این نوع استراتژی اهمیت دارد، این پیش‌فـرض است که همیشه حداقل یک دولت مسئولیت‌پذیر بالقوه در نظام بین‌الملل وجـود دارد که بتوان وظیفۀ مقابله با عنصـر اخلالگر و برقراری مـوازنه و حفاظت از وضع موجود در سیستم جهانی را به او احـاله کرد. در این صورت قـدرت‌های بـزرگ بدون آنکه صدمه و آسیبی ببینند و یا بـدون آنکه مجبـور شونـد هـزینه‌ای را متحمل شـوند، از منافع این اقدامات منتفع خواهند شد. (Christensen, 1990: 138) به‌طور کلی براساس نظریۀ رئالیسم تدافعی، اصل حاکم بر نظام بین‌الملل، ضرورت وجود تعادل و موازنۀ قواست. از این‌رو، تلاش برای دگرگونی این اصل توسط هریک از بازیگران عرصۀ جهانی، به‌معنای تهدید منافع بازیگـران اصلـی و قدرت‌های غالب در سیستم بین‌الملل تلقی می‌شود. بنابراین، دولت یا دولت‌هایی که در معرض تهدید قرار گرفته‌اند، مجاز خواهند بود براساس استراتژی موازنۀ قوا و یا استراتژی احالۀ مسئولیت، با عنصر یاغی، به‌منظور برقراری مجدد موازنۀ قوا در نظام بین‌الملل و حراست از نظم و وضعیت موجود، مقابله کنند. اینک براساس نظریۀ رئالیسم تدافعی می‌توان دلایل شکل‌گیری گرایشات و رفتارهای مبتنی بر ضدانقلابیگری در سیستم بین‌المللی را تبیین کرد. درواقع، می‌توان گفت که ضدانقلابیگری در نظام بین‌الملل، از یک‌طرف واکنش و عکس‌العمل قدرت‌های بزرگ به‌رفتار عنصری است که منافع حیاتی آنها را مورد تهدید قرار داده است و از طرف دیگر، ناشی از تلاش بازیگران اصلی سیستم برای برقراری مجدد همگونی و موازنۀ قواست. منابع و مآخذ 1. اسدیان، امیر، 1381، سیاست امنیتی آمریکا در خلیج‌فارس، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی. 2. امام خمینی، سیدروح‌الله، 1368، صحیفه نور: مجموعه سخنرانی‌ها و رهنمودهای امام خمینی، ج3 و10 و11، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 3. امین، بهزاد، 1361، تاریخ شوروی (از سال 1918 تا 1925)، تهران، میهن. 4. برژینسکی، زبیگینو، 1385، طرح بازی (چگونگی اداره رقابت آمریکا و شوروی)، ترجمه مهرزاد رضاییان، چاپ دوم، تهران، وزارت خارجه. 5. پور‌احمدی، حسین و همکاران، 1388، دیپلماسی نوین: جستارهایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، وزارت امور خارجه. 6. دوران، چارلز، 1374، «بحران در سیستم‌ها (نقد و بررسی)»، تهران، فصلنامه حقوق و علوم سیاسی، ترجمه داریوش اخوان زنجانی، ش34، زمستان 1374. 7. شاهنده، بهزاد، 1378، انقلاب چین، تهران، وزارت امور خارجه. 8. لیدز، سی. آ، 1363، تاریخ نیمه نخست قرن بیستم، ترجمه همایون حنیفه‌وند مقدم، تهران، پیک ایران. 9. منصوری، جواد، 1389، آمریکا و خاورمیانه، تهران، وزارت امور خارجه. 10. هالیدی، فرد، 1364، دومین جنگ سرد جهانی، ترجمه هرمز همایون‌پور، تهران، نشر آگاه. 11. 1378، «انقلاب و روابط بین‌الملل»، ترجمه مسعود اخوان کاظمی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، ش3، سال اول، مهر 1378. 12. Barnave, Antoine, 1988, De La Révolution et de La Constitution, Paris, Grenoble, Press Universitaires de Grenoble. 13. Brzezinski, Zbiginiew, 1983, Power and Principle, New York, Farrar, Straus, Giroux. 14. Carr, Edvard Hallet, 1969, La Révolution Bolchevique 1917-1923, Editions de Minuit, Paris, Vol 3. 15. Christensen, Thomas J, 1990, “Chain Ganging Problem in Chain Gangs and Passed Buck: Predicting Alliance Patterns in Multipolarity”, New York, International Organization 44, No.2, Spring 1990. 16. Cottam, Marthal, 1986, “Responding to Revolution: Why Do They Decide to Intervene?” in: Adelman, Jonathan, Superpowers and Revolution, New York, Praeger Publishers. 17. Evera, Stephan, 1999, Causes of War: Power and the Roots of Conflict, Ithaca, New York, NY:Cornell University Press. 18. Fiddic, Thomas C, 1990, Russia’s Retreat from Poland 1920, New York, St.Martin’s. 19. Holiday, Fred, 1997, Revolution and World Politics, London, Macmilan. 20. Hunter, Shireen, 1988, “Iran and the Spreed of Revolutionary Islam”, Third World Quarterly, Indiana, April, 1988. 21. Jervis, Robert & Jack Snyder, 1991, Dominoes and Bandwagons: Strategic Beliefs and Great Power Competition in the Eurasian Rimland, Oxford, Oxford University Press. 22. Jordan, Hamilton, 1982, Crisis: The Last Year of the Carter Presidency, New York, Putnam. 23. Katz, Mark, 2001, Revolutional Dimensions, Washington. D.C., Cq press. 24. Ramazani, R.K, 1986, Revolutionary Iran: Challenge and Response in the Middle East, London, Johns Hopkins University Press. 25. ____________, 1995, Iran’s Foreign Policy: Contending Orientations, Indiana, Indiana University Press. 26. Rosenau, James, 1961, International Politics and Foreign Policy: a Reader in Reasearch and Theory, New York, Free Press. 27. Rubin, Barry, 1980, Paved With Good Intentions: The American Experience and Iran, New York, Oxford University Press. 28. Sagan, Scott, 1986, “1914 Revisited: Allies, Offense, and Instability”, New York, International Security 11, No.2, Fall 1986. 29. Saivetz, Carol R, 1986, “The USSR and Khomeinie’s Revolution, in: Adelman”, New York, Superpowers and Revolution, Praeger Publishers. 30. Sick, Gary, 1985, All Fall Down, New York. 31. Snyder, Jack, 1991, Myths of Empire: Domestic Politics and International Ambition, Ithaca, NY: Cornell University Press. 32. Stempel, John, 1981, Inside the Iranian Revolution, Bloominigton, Indiana University Press. 33. Sullivan, Villiam, 1981, Mission to Iran, New York, Norton. 34. Tocqueville (de), Alexi, 1988, Lancien Régime et La Révolution, Paris, Flammarion. 35. Vance Cyrus, 1983, Hard Choice, New York, Simon and Schuster. 36. Waltz, Kenneth, 1979, Theory of International Politics, New York, Reading, MA:Addision-Wesley. مسعود اخوان کاظمی/ استادیار دانشگاه رازی. پروانه عزیزی/ کارشناس ارشد اندیشة سیاسی. منبع: فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی شماره 25 ادامه دارد............
92/11/13 - 00:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]
-
گوناگون
پربازدیدترینها