واضح آرشیو وب فارسی:فارس: چرا القاعده دیگر مانند گذشته منسجم نیست؟ اگرچه فعالیتهای داعش در سوریه در چارچوب پازل کلی القاعده معنا مییابد، اما عدم تبعیت البغدادی از الظواهری نشان داد سیستم هرمی از بالا به پایین القاعده که با بیعت با راس هرم معنا مییابد، نقض شده است.
این روزها القاعده محور بسیاری از خبرها، گزارشها و تحلیلها قرار گرفته است. امتداد یافتن حضور خشن آنها از آفریقا تا یمن و عراق و سوریه و لبنان و چچن و … قدرت مانور میدانی این گروه تروریستی را به شدت افزایش داده است. حالا صهیونیستها هم ادعا کردهاند که چند تن از نیروهای القاعده را در سرزمینهای اشغالی بازداشت کردهاند که البته صحت این خبر با شک و تردید مواجه است. القاعده مبتنی بر سیاست نقطهای سعی در ایجاد یک شبکه دارد. آنها تلاش میکنند در نقاط مختلفی که امکان حضور دارند، یک امارت اسلامی تشکیل داده و در نهایت با برقراری ارتباط میان این امارتها، امارات اسلامی را با سیستم حکومتی خشن خود برقرار سازند. تا کنون این مساله در فلوجه عراق و برخی مناطق سوریه رخ داده است. اما با همه این قدرتنماییها که برای اولین بار در تاریخ این گروه با این وسعت رخ میدهد، به نظر میرسد این گروه مانند گذشته از انسجام داخلی و سیستم مدیریت و تبعیت هرمی از کسی که مورد بیعت واقع شده، برخوردار نیست. حداقل دو مورد وجود دارد که این عدم انسجام درونی را نشان میدهد. نافرمانی داعش از رهبری القاعده دولت اسلامی در عراق و شام که حالا با نام اختصاری «داعش» شناخته میشود، اگرچه در شدت خشونت و کشتار، اصلیترین گروه تروریستی در سوریه است اما واقعیت این است که داعش فرزند ناخلف القاعده در سوریه محسوب میشود. دولت اسلامی در عراق و شام قبل از اینکه وارد بحران سوریه شود، صرفا «دولت اسلامی در عراق» بود. ابومصعب الزرقاوی اردنی الاصل که سابقه حضور در افغانستان و نبرد با نیروهای «کافر» شوروی را هم داشت، پس از حمله آمریکا به عراق در سال 2004 یک گروه نظامی در این کشور را تشکیل داد که توانست به شاخه القاعده در عراق تبدیل شود. دیری نگذشت که اقدامات سختگیرانه زرقاوی در مناطق سنینشین و کشتار غیرنظامیان موجب اختلاف میان گروههای سنی و القاعده شد. این اختلافات از سال 2005 آشکار شد اما زرقاوی توانست با تشکیل شورای مجاهدین به عنوان سازمانی فراگیر و متشکل از القاعده و پنج گروه شورشی دیگر در آپریل 2006 بر این اختلافات فائق آید. او البته چند ماه بعد و در ژوئن همان سال با حمله آمریکاییها کشته شد. القاعده عراق حداقل تا زمان مرگ زرقاوی زیر نظر این شورا عمل میکرد. پس از مرگ زرقاوی اختلافات دوباره افزایش یافت و نهایتا ابوایوب المصری به رهبری شورای مجاهدین و القاعده رسید. در اکتبر 2006 المصری تشکیل سازمان «دولت اسلامی در عراق» را اعلام کرد که القاعده و سایر گروهها را در بر میگرفت. در آپریل 2007 کابینه این دولت با ریاست شخصی به نام البغدادی تشکیل شد.(1) پس از گذشته چند ماه از بحران سوریه و در حالی که جبهه النصره به عنوان شاخه القاعده در سوریه به فعالیتهای تروریستی میپرداخت، ابوبکر البغدادی عنوان شام را به انتهای سازمان خود که در قبضه القاعده بود افزود تا «دولت اسلامی در عراق و شام» یا همان «داعش» حضور گستردهای در عراق و شام داشته باشد. البغدادی مدعی بود که جبهه النصره باید زیر لوای داعش فعالیت کند که البته نیروهای النصره که بیشتر از داعشیها سوریالاصلاند، این درخواست را نپذیرفتند. این در حالی بود که الجولانی سرکرده جبهه النصره تا قبل از بحران سوریه، در عراق و زیر نظر البغدادی فعالیت میکرده است. نزاع سیاسی و حتی نظامی میان این دو گروه افزایش یافت تا جایی که ایمن الظواهری با ارسال نامهای به رهبران این دو گروه از البغدادی خواست که از این ادعای خود دست بردارد که البته با مخالفت او مواجه شد. و حالا دیگر داعش در سوریه مورد حمایت معنوی القاعده نیست اگرچه همچنان در عراق مایه افتخار القاعده است کما اینکه چند روز قبل، الظواهری در پیامی به فعالیتها و قدرتنمایی این گروه در عراق اشاره کرده بود. بر این اساس داعش که در عراق در قبضه القاعده است، در سوریه برخلاف نظر صریح رهبر اصلی القاعده عمل کرده است. اگرچه فعالیتهای داعش در سوریه در چارچوب پازل کلی القاعده معنا مییابد، اما عدم تبعیت البغدادی از الظواهری نشان داد که سیستم هرمی از بالا به پائین القاعده که با بیعت با راس هرم معنا مییابد، نقض شده است. حتی اگر البغدادی مورد حمایت القاعده هم باشد، باز هم این نافرمانی او از رهبر القاعده، یک خدشه بر فعالیتهای تشکیلاتی آنها محسوب میشود. کشتار شیعیان؛ از نهی الظواهری تا تشویق البغدادی ایمن الظواهری به کشتار وسیع مردم غیرنظامی اعتقادی ندارد. این مساله حداقل دوبار طی سالهای اخیر علنی شده است؛ 9 سال قبل زمانی که ابومصعب الزرقاوی، القاعده عراق را تشکیل داد، راهبردش ایجاد جنگ داخلی تمام عیار بین گروههای شیعی و اعراب سنی بود. او میخواست با این جنگ، روند سیاسی رو به پیشرفت عراق که در آن شیعیان به قدرت میرسند را متوقف کرده و جنگ مذهبی را به تمام منطقه تسری دهد. تاکتیک زرقاوی نیز بمبگذاری و عملیاتهای انتحاری در میان جمعهای شیعی بود تا غیرنظامیان شیعه را کشته و نظامیان شیعه را وادار به واکنش کند. اما یک سال پس از تشکیل القاعده عراق، ایمن الظواهری که آن روزها، پس از اسامه بن لادن، نفر دوم القاعده محسوب میشد، زرقاوی را از این کار بر حذر داشت. ظواهری در ژوئیه 2005 طی نامهای، استراتژی و تاکتیک زرقاوی را با این استدلال که اعمال خشونت در مقابل غیرنظامیان شیعی، نهادهای مذهبی و کشتار مردم میتواند حمایت مردم عراق از القاعده و به صورت وسیعتر حمایت مردمی از گروههای مبارز سنی را تضعیف کند، زیر سوال برد. اگرچه زرقاوی به هشدار ظواهری عمل نکرد، اما چندی بعد، آنچه مرد شماره دو القاعده آن روزها و مرد شماره یک این روزها، گفته بود محقق شد. اقدامات سختگیرانه زرقاوی در مناطق سنینشین و کشتار غیرنظامیان موجب اختلاف میان گروههای سنی و القاعده شد. زرقاوی اگرچه توانست با زیرکی مانع از گسترش این اختلافات شود اما نکتهبینی ظواهری در این ماجرا عیان بود. اما حالا و پس از سالها از آن پیام، ایمن الظواهری طی پیامی در مهرماه، از اعضای القاعده خواسته تا از قتل شیعیان، مسیحیان، هندوها و صوفیها پرهیز کرده و فعالیتهای خود را برای ضربه زدن به آمریکا متمرکز کنند. این پیام اگرچه با برداشتهای کلی که از القاعده در رسانهها مطرح شده و تا کنون نیز به صورت عملی از سوی این گروه پیاده شده، متفاوت است اما به معنای یک تغییر در استراتژی محسوب نمیشود بلکه صرفا یک تغییر تاکتیک است. همین مسئله که ظواهری شیعیان را در کنار هندوها و مسیحیان نام میآورد و اساسا آنها را از دایره اسلام خارج میداند، یک دلیل برای این مدعا است. اما باز هم این خواسته از سوی جبهه النصره و داعش و حتی کتائب عبدالله عزام که خود را شاخه لبنانی القاعده معرفی میکند، عملی نشده است. در جدیدترین رویکردی که از سوی البغدادی سرکرده داعش مطرح شده است، در پیامی از گروههای مسلحی که با گروه وابسته به وی میجنگند، خواست با یکدیگر صلح کرده و با علویها بجنگند و تروریستهای داعش در عراق را هم به کشتار شیعیان ترغیب کرد. این خواستهها دقیقا خلاف آن چیزی است که الظواهری درخواست کرده است. شتاب تحولات و عدم انسجام القاعده شتاب تحولات منطقهای همراه با آسیبپذیری برخی کشورها موجب شده است تا القاعده قدرت مانور بسیاری دست پیدا کند. این گروه تروریستی اما با مواردی که ذکر شد، دیگر آن انسجام داخلی را ندارد. القاعده که سابق از این سعی میکرد تا با هدف قرار دادن نمادهای غربی و یا عربی که وابسته به غرب بودند، برای خود مشروعیت ایجاد کند، حالا آنچنان به مردمکشی مشغول شده که برخی اصول تشکیلاتیاش مورد خدشه وارد شده است. پی نوشت: 1٫ اسدی، علیاکبر (1388)؛ «ظهور و افول القاعده در عراق». فصلنامه راهبرد. سال هجدهم. شماره 51٫ سعید ساسانیان منبع: رصد لینک را کپی کنید رصد
قصه گذشته به شكل ديگري تكرار ميشود قصه گذشته شوراي خريد كتاب به گفته كامران شرفشاهي شاعر و مدير مسئول انتشارات تجلي مهر با معرفي اعضاي جديد اين شورا به شكل ديگري تكرار ميشود كامران شرفشاهي شاعر و مدير مسئول انتشارات تجلي مهر در گفتگو با خبرنگار حوزه ادبيات باشگاه خبرنگاران
افشارزاده با رفتنش اشک همه را درآوردمشحون با حضور کیومرث هاشمی دیگر خبری از اختلافات گذشته نخواهد بودعضو هیئت اجرایی کمیته ملی المپیک گفت کیومرث هاشمی یکی از مدیران موفق و خوش نام ورزش است و بعید میدانم با حضور او دیگر خبری از اختلافات گذشته باشد محمود مشحون در گفتوگو با خبر
تحريمها عليه ايران ديگر تاريخ گذشتهاند چين هند و اروپا به دنبال افزايش همكاريهاي تجاري خود با جمهوري اسلامياند نشريه صهيونيستي آلگماينر در مقالهاي با عنوان تحريمها تاريخ گذشتهاند تصريح كرد تحريم ديگر كارساز نيست و آمريكا بايد به گونهاي ديگر با ايران تعامل كند به
چرا زنجانی نتوانست مانند خاوری فرار کند فرار محمودرضا خاوری از چنگال قانون که با حرف و حدیثهای بسیاری در محافل رسمی و غیر رسمی همراه بود تجربه ای بود تا دستگاه قضایی و امنیتی با آگاهی از اهمیت ماجرا تدابیری را اتخاذ کند تا دنبال بابک زنجانی ینگه دنیا را نگردند آفتاب دستگیر
القاعده لیکس راز درگیری های داعش و النصره فاش کرد چرا البغدادی با جولانی دیدار نکرد یک حساب کاربری در سایت های اجتماعی به افشای پشت پرده مناسبات سران القاعده بویژه واکاوی شخصیت ابوبکر البغدادی رهبر داعش و ابعاد درگیریهای وی با جبهه النصره پرداخت به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبر
چرا ایرانیها دیگر به هم پول قرض نمیدهند یک کارشناس اقتصاد گفت اگر بخواهیم علت افول سرمایه اجتماعی در کشور را طی سالهای اخیر بررسی کنیم باید علت آن را در مسایل اقتصادی جست که از دو طریق تاثیر بر معیشت مردم و تاثیر بر توزیع ناعادلانه درآمد و ثروت بر سرمایه اجتماعی اثر گذاشته ا
نگاهي ديگر به سخنان اخير حجاريان خطر رسوخ اپورتونيسم در سياست ورزي چرا يك ليبرال خواستار افزايش قدرت قوه مجريه است اشاره سخنان آخر حجت الاسلام اكرمي هشداري نسبت به چنين مواضعي است كه پيش از اين نيز برخي از آگاهان نزديك به دولت نسبت به رسوخ پديده اپورتونيسم در ساختار آن هشدار دا
چرا بعضي از ستارهها از بعضي ديگر بزرگترند دانشمندان با تلسكوپهاي ابر قدرت با مطالعه روي ساختار هستهاي هزاران ستاره دريافتند كه هر كدام از آنها شكلگيري خاصي دارند به گزارش خبرنگار علمي باشگاه خبرنگاران از آنجا كه اين هستهها پر از جرم و تراكم هستند و تحت شعاع فشار گاز هستند
سوال هفته نامه 9 دی از ضرغامی چرا دیگر خاتمی را سران فتنه معرفی نمیکنید عزتالله ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیما در گفتوگویی مفصل با هفته نامه 9 دی از رسانههای وابسته به جبهه پایداری به مسائلی درخصوص حوادث انتخابات 88 پرداخت به گزارش نامه نیوز در بخشی از این مصاحبه خبر
اگر دايي حقم را نگيرد ديگر سر تمرين هم نميرومدهنوي نبي هر شب يك خواب برايم ميبيند نگرانم تبخال بزند نميدانم چرا مشكلم حل نميشود هافبك تيم فوتبال پرسپوليس گفت نبي هر شب يك خواب برايم ميبيند و چون قيافهام كمي ترسناك است ميترسم تبخال بزند به گزارش خبرگزاري فارس قاسم دهن
خسرو سینایی چرا بهترین فیلمسازان ما را باید دیگران کشف کنند خسرو سینایی در نشست نقد و بررسی فیلم دستگاه گفت چرا بهترین فیلمسازان ما را باید اول دیگران کشف کنند چرا ما جرات نداریم که بگوییم فلان فیلمساز خوب است و آن را بهدنیا معرفی کنیم به گزارش حوزه سینما باشگاه خبرن
فرهنگ و ادب ادیبات ایران کارکرد نشریات امروز کودک و نوجوان-13 چرا آموزش و پرورش بجز رشد نشریه دیگری نمیخرد به گفته سردبیر نشریه شهرزاد امروز با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر مملکت دولت توان انحصارگرایی ندارد و بهتر است درهای آموزش و پرورش را باز کند تا علاوه بر نشریات
سفیر سابق ایران در چین مطرح کرد القاعده صدامی دیگر در عراق استقرار شاخههای فعال طالبان در اروپا سفیر سابق ایران در چین گفت زمانی که تاریخ مصرف دیکتاتور سابق عراق برای غرب به پایان رسید وی را حذف و به جایش القاعده و طالبان را به کار گرفتند جواد منصوری در گفتگو با خبرنگ