واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: اربعين است و دل از سوگ شهيدان خون است*
![](http://images.hamshahrionline.ir/images/position36/2013/12/13-12-22-9322813-2.jpg)
يادواره سالار شهيدان در قاب هنر
از اينرو درسهاي فراي زمان و مكان مكتب عاشورا از بنياديترين اعتقادات جامعه هنري ايراني محسوب ميشود كه در طول سال و در هر مجموعه رد پاي فرهنگ والاي آن را ميتوان بازشناخت. اگر در دوران صفوي و حتي پيش از آن همه تلاشهاي تصويري در بازنمايي اصل واقعه عصر عاشورا و به اسارت كشيدن خاندان خورشيد امامت معطوف بود، رفتهرفته كنش نقاشانه به القاي هنريتر اين حماسه هميشهجاويد پرداخت تا آن سان كه اشكال پيشرو از هنر عاشورايي در جنبش سقاخانه حوالي دهه٤٠ شمسي پا گرفت؛ اين جنبش هنري گرچه صرفا يك جنبش هنري - مذهبي نبود اما بهره جستن بسياري از هنرمندان آوانگارد از نماد سقاخانه خود گوياي عمق نفوذ عاشورا ميان جامعه ايراني بود؛ ويژه آنكه در آن سالها هنرمندان ايراني در تلاش بودند تا راه خود را از موج نقاشي مدرن آمريكايي- اروپايي جدا كنند. از همين رهگذر جنبش سقاخانه را با المانهاي معروف و جهانيشده ايراني اسلامي برگزيدند.
اين تحول ادامه يافت تا با رشد بينش بصري مردم و ارتقاي سواد تجسمي، در روزگار معاصر گاه با يك تاش رنگي سرخفام در بستري از سپيدي بوم هم ميتوان يك دنيا حرف در وادي عاشورا زد. هر چند به درستي، هنوز هم نقاشي، عكس و پوستر عاشورايي سهمي پررنگ در خلق محصولات هنري ما دارند، اثر شاخص همان نگارگري جاويدان استاد محمود فرشچيان است كه از ظهر عاشورا خلق شده است. در آستانه اربعين حسيني دهها رويداد تجسمي در سراسر ايران برپا ميشود كه چند نمونه آن از نظر شما ميگذرد.
روز پاياني عكسهاي كربلا
فرهنگسراي بهمن كه از عاشورا ميزبان نمايشگاه عكس سجده صاحبنظران بود تا عصر فردا از اين زيارتنامه تصويري، ميزباني ميكند. اين نمايشگاه شامل تصاوير كمتر ديده شده از كربلا و اماكن زيارتي عراق است و بهخاطر استقبال اقشار مختلف مردم تا اربعين حسيني تمديد شده است. عكسها حاصل سفرهاي محمد خوشرو بين سالهاي ١٣٨٨ تا ١٣٩٠ به عتبات عاليات عراق است كه دوربين در آن بسان يك زائر، جلوههاي معنوي و زيباييشناسي حرمهاي مطهر ائمه را به تصوير كشيده است. مجموعه اين عكسها در قالب كتاب نفيس «سجده صاحبنظران» توسط مؤسسه توسعه ايرانيان به زيور طبع آراسته شد. اينك ٣٦ تصوير برگزيده اين عكسها با محوريت ضريح نوراني امام حسين(ع) و بينالحرمين و حرم مطهر ابوالفضل(ع) در جنوب تهران در معرض ديد همگان است. اين عكسها بهطور ضمني تاريخ معماري اسلامي، از قديميترين ضريح مربوط به دوران آل بويه تا آخرين ضريح طراحيشده توسط استاد فرشچيان را مرور ميكند.
سوگواره عصر سوره
همزمان با اربعين حسيني، سوگواره عصر سوره شامل نمايشگاه عكس و نقاشي، تعزيه و تئاتر در روزهاي دوم تا چهارم ديماه در حوزه هنري برپا ميشود. نمايشگاه برگزيدگان پنجمين جشنواره پوسترهاي عاشورايي، نمايشگاه نقاشي آثار عاشورايي و همچنين نمايشگاه عكس برگزيدگان جشنواره شورش رنگها و جوشش دلها ازجمله برنامههاي بخش تجسمي عصر سوره در روزهاي پايانيماه صفر است. در كنار اين رويدادهاي تجسمي، تكيه هنرمندان در فضاي باز حوزه هنري برپا ميشود كه تعزيههاي مجلس حر، حضرت عباس(ع) و بازار شام و شهادت حضرت رقيه(س) در 3شب آخرماه صفر در اين تكيه به اجرا درميآيد. پردهخواني و مراسم مداحي و عزاداري و شب شعر از ديگر بخشهاي اين سوگواره است.
نقاشيهاي معرفت صدف
در آستانه اربعين حسيني نقاشيهاي عاشورايي علي شيخي در نگارخانه ابوالفضل عالي حوزه هنري روي ديوار رفته است. معرفت صدف عنوان اين نمايشگاه است كه در آن هنرمند، تلاش كرده با سبك آبستره و زاويه نگاه نمادين و فراواقعگرايانه مفاهيم بلند و آسماني عاشورا را منعكس كند. به گفته شيخي، خلق اين آثار 3 سال زمان برده و توجه ويژه او در اين آثار به مبارزه عاشورا معطوف بوده است: در يكي از آثارم حركت ماهيها را خلاف جريان آب كشيدهام تا با اين نماد نشان بدهم براي رسيدن به بارگاه امام حسين(ع) بايد مسير سختي را طي كنيم. نفر برگزيده نقاشان پيرغلامان اهلبيت در اردبيل با بيان اينكه سعي كرده پيام عاشورا را با نمادها و به زبان تصوير بيان كند، افزود: بيشتر در آثارم از نماد گل استفاده كردم و خون را كمتر در آثار به تصوير كشيدم. عقيده دارم واقعه عاشورا را نبايد تنها با كشيدن خون به نمايش گذاشت؛ وقتي گلي پرپر كشيده ميشود، تأثيري بهمراتب بيشتر بر مخاطب ميگذارد.
* مطلع شعري از آيتالله صافي گلپايگاني
يکشنبه 1 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 45]