واضح آرشیو وب فارسی:سياست روز: ايران ركورد دار مصرف بنزين و گاز جهان
با ورود به چهارمين سال اجراي هدفمندي يارانهها، مصرف حاملهاي مختلف انرژي نه تنها كاهش نيافته كه ايران در مصرف گازوئيل، برق، گاز طبيعي و بنزين ركوردهاي جديدي را در بين كشورهاي مختلف جهان با توجه به نسبت جمعيتي و مصرف فعلي به نام خود ثبت كرده است.
مديريت و اصلاح رفتار مصرف حاملهاي مختلف انرژي به ويژه بنزين، گازوئيل، گاز طبيعي و برق مهمترين اهداف اجراي فاز اول قانون هدفمندسازي يارانهها بود اما با گذشت سه سال از اجراي اين قانون كه از آن به عنوان يك جراحي تمام عيار اقتصادي ياد مي شد، و به دليل اجراي شتابزده و نادرست نه تنها كاهش مصرفي حاصل نشد كه ايران به ركوددار مصرف فرآوردههاي نفتي، گاز و برق جهان تبديل شده است.
از سوي ديگر با وجود افزايش قيمت حاملهاي مختلف انرژي در طول ماههاي نخست اجراي اين قانون هدفمندي يارانهها شاهد كاهش مصرف سوخت و انرژي در بخشهاي مختلف كشور بوديم اما از ابتداي سالجاري مصرف اكثر حاملهاي انرژي پرطرفدار در ايران با ثبت ركوردهاي جديد به نوعي افسار پاره كرده است.
در اين بين افزايش مصرف حاملهاي مختلف انرژي علاوه بر اينكه منجر به افزايش حجم توليد آلايندهها، تخريب محيط زيست، قاچاق و انحراف به كشورهاي همسايه، خروج ارز و افزايش حوادث مختلف شده است، با گراني قيمت حاملهاي مختلف انرژي به نوعي يك تورم چند درصدي به اقتصاد كشور تحميل كرده است.
ثبت ركوردهاي جديد مصرف و آغاز واردات بنزين
بنزين بدون شك پرطرفدارترين فرآورده نفتي در ايران است كه از دوران قاجاريه با ورود اولين خودروهاي بنزين از اروپا جايي براي خود در اقتصاد وابسته به درآمدهاي نفتي ايران بازكرده است كه حتي از اين محصول استراتژيك نفتي به عنوان به عنوان دماسنج اقتصاد كشور هم ياد ميشود.
آمارهاي شركت ملي پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي ايران حاكي از آن است كه از ابتداي سالجاري متوسط مصرف بنزين معمولي و سوپر كشور در مجموع به بيش از ۷۰ ميليون ليتر رسيده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشدي حدود ۷.۵ درصدي را تجربه مي كند.
در ايام نوروز و برخي از روزهاي گرم تابستان سالجاري كه بازار سفرهاي برون شهري حسابي داغ شده بود، ركوردهاي جديدي در مصرف بنزين در ايران به ثبت رسيد به طوريكه در برخي از روزها شاهد عبور مصرف اين فرآورده نفتي حتي از مرز ۱۰۰ ميليون ليتر در روز بوده ايم.
همزمان با رشد مصرف بنزين، در شرايط فعلي به طور ميانگين روزانه ۱۹ تا ۲۰ ميليون مترمكعب CNG در جايگاهها عرضه ميشود كه مصرف اين حجم CNG معادل ۲۰ ميليون ليتر بنزين است، علاوه بر اين در حاشيه كلانشهرها جايگاههاي غيرمجاز عرضه كپسولهاي گازمايع «ال. پي. جي» هم نسبت به پيش از اجراي فاز اول هدفمندي يارانهها رونق گرفته است.
از اين رو در حال حاضر مجموع مصرف سوخت در ناوگان حمل و نقل خودروهاي سواري كشور به معادل ۱۰۰ ميليون ليتر بنزين در روز افزايش يافته است كه اين ميزان مصرف با توجه به جمعيت كشور يك ركورد بدون رقيب جهاني محسوب ميشود.
رشد مصرف بنزين موجب شده است كه هم اكنون توليد اين فرآورده نفتي در واحدهاي پتروشيمي به ميزان ۸ تا ۱۰ ميليون ليتر در روز ادامه يابد كه در كنار توليد بنزين در پتروشيميها، روزانه ۵ تا ۷ ميليون ليتر بنزين و اكتان افزا هم از خارج كشور وارد ميشود.
در كنار افزايش مصرف بنزين، قاچاق و انحراف اين فرآورده نفتي به تركيه، افغانستان، پاكستان، مهاجرت كارتهاي بنزين به مبادي مرزي، تقلب و سوءاستفاده از كارتهاي سوخته و غير فعال از ديگر پيامدهاي منفي اجتماعي رشد اين محصول ميان تقطير پالايشگاهي در كشور است.
گازوئيل جاي گاز در نيروگاهها را گرفت
از ابتداي سالجاري تاكنون به طور متوسط روزانه بين ۱۰۰ تا ۱۰۵ ميليون ليتر گازوئيل در كشور مصرف شده است و نكته قابل توجه آن است كه تا چند سال گذشته مسئولان دولت نسبت به مصرف بيش از ۹۰ ميليون ليتر گازوئيل در كشور اظهار نگراني ميكردند اما امروز مصرف بالاي ۱۰۰ ميليون ليتري اين فرآورده نفتي به موضوعي عادي تبديل شده است.
در اين بين كاهش شديد گازرساني به نيروگاهها به دليل مصرف بالاي اين انرژي پاك در بخش خانگي و تجاري، از ابتداي امسال ميزان مصرف گازوئيل در نيروگاهها افزايش يافته است كه اين موضوع علاوه بر تحميل هزينه سالانه ۲۰ تا ۲۵ ميليارد دلاري به اقتصاد كشور، آلودگي شديد هوا و افزايش هزينه توليد برق را هم براي كشور به ارمغان آورده است.
با وجود رشد مصرف گازوئيل، آمارهاي رسمي شركت ملي پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي حاكي از آن است كه مصرف نفت كوره، گازمايع و نفت سفيد پس از هدفمندي يارانهها ثابت و حتي با رشد منفي روبرو شده است.
بر اين اساس از ابتداي سالجاري با مصرف روزانه ۸ ميليون ليتر نفت سفيد عرضه اين فرآورده نفتي ۱۲ درصد رشد منفي داشته است ضمن آنكه با مصرف روزانه ۵۵۰ تن گازمايع و ۵۱ ميليون ليتر نفت كوره مصرف اين دو محصول نفتي هم به ترتيب رشدي منفي ۶ درصدي و صفر درصدي داشته است.
هم اكنون با سرد شدن هوا و افزايش مصرف گاز در بخش خانگي، متوسط مصرف ۵ فرآورده اصلي نفتي كشور به بيش از ۲۶۰ ميليون ليتر در روز افزايش يافته كه ۱۳۵ ميليون ليتر از اين سوخت مايع به تنهايي در نيروگاهها مصرف ميشود.
مصرف گاز ايران از چين هم جلو زد
چين يك ميليارد و ۲۰۰ ميليون نفري سالانه ۱۳۰ تا ۱۴۰ ميليارد مترمكعب گاز مصرف مي كند اما مصرف گاز ايران حدود ۷۰ ميليون نفري حدود ۱۵۵ تا ۱۶۰ ميليارد مترمكعب در سال است.
هم اكنون ايران چهار برابر متوسط جهاني، ۱۸ برابر ژاپن و معادل كل صنايع ۱۸ كشور عضو اتحاديه اروپا گاز مصرف مي كند و پيش بيني پژوهشگاه صنعت نفت نشان ميدهد كه مصرف گاز ايران تا چشم انداز به معادل ۲.۵ ميليارد مترمكعب در روز افزايش يابد.
از سوي ديگر در روزهاي پاياني پائييز سالجاري، مصرف گاز طبيعي كشورهم با ثبت يك ركورد جديد به بيش از ۵۲۰ ميليون مترمكعب در روز رسيد كه از اين ميزان حدود ۴۳۰ تا ۴۳۲ ميليون مترمكعب آن به تنهايي از در منازل و ساختمانها دود شده است.
عدم تدوين و اجراي استانداردها در توليد وسايل گرمايشي، نبود برنامه جامع براي فرهنگ سازي و اطلاع رساني توسط دستگاههاي ذينفع همچون شركت ملي گاز، نامشخص بودن طرحهاي انتقال انرژي به شهرها و روستاهاي دور افتاده، عدم تدوين و اجراي طرح جامع انرژي و حجم بالاي «گازهاي گمشده» در تاسيسات پالايشگاهي، خطوط انتقال و تاسيسات تقويت فشار از مهمترين دلايل رشد افسار گسيخته مصرف گاز ايران است.
مصرف برق ايران به مرز بحران رسيد
در كنار رشد مصرف حاملهاي مختلف انرژي پس از اجراي فاز اول قانون هدفمندي يارانهها، برق هم از قافله رشد مصرف عقب نماينده است و رشد پيك مصرف برق تابستاني و حتي زمستاني حاكي از اين واقعيت است.
آمارهاي توانير حاكي از آن است كه در روزهاي گرم تابستان سالجاري پيك مصرف برق ايران به ۴۶ تا ۴۷ هزار مگاوات و در روزهاي سرد پائيزي به ۳۲ تا ۳۵ هزار مگاوات افزايش يافته است.
به عبارت ديگر متوسط مصرف برق بين ۲ تا ۵ هزار مگاواتي در فوصل سرد و گرم سال نسبت به پيش از اجراي فاز اول قانون هدفمندي يارانهها افزايش يافته است.
اتلاف انرژي در شبكه توليد، انتقال و توزيع، عدم سرمايه گذاري مناسب در تبديل نيروگاههاي حرارتي به سيكل تركيبي، فقدان تدوين استاندارد براي توليد دستگاههاي سرمايشي و واردات گسترده دستگاههاي سرمايشي پرمصرف همچون كولرهاي گازي و اسپيلت، اختلاف بالاي بين قيمت فروش و توليد برق و بالا بودن هزينه توليد برق به دليل كاهش گازرساني به نيروگاه ها از مهمترين دلايل رشد مصرف برق در ايران است.
در شرايط فعلي به طور متوسط سالانه بين ۲۱۵ تا ۲۲۰ ميليارد كيلووات ساعت برق در ايران مصرف مي شود ضمن آنكه هم اكنون متوسط مصرف جهاني برق براي مشتركان خانگي، ۹۰۰ كيلووات ساعت در سال است، در حالي كه مشتركان ايراني در بخش خانگي سالانه ۲۹۰۰ كيلووات ساعت برق مصرف ميكنند كه اين رقم بيش از ۳ برابر ميانگين جهاني است.
شنبه 30 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سياست روز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 50]